Επιμένω, κι ας γίνομαι κουραστικός, αυτό που θα μπορούσε σήμερα να γίνει στην αυτοδιοίκηση -και λείπει φυσικά- είναι η ανασυγκρότηση των δήμων και η λειτουργία με διαφάνεια, έλεγχο και συμμετοχή. Ανασυγκρότηση, γιατί έχει χαθεί κάθε έννοια που χαρακτηρίζει την αυτοδιοίκηση, έχει χαθεί η δημόσια διαβούλευση, ο δημοκρατικός προγραμματισμός και ο απολογισμός και κάθε τι το συλλογικό. Κάποτε, πριν λίγα χρόνια, αναφερόμασταν σε συνοικιακά συμβούλια και λαϊκές συνελεύσεις, μιλούσαμε για τη λειτουργία των επιτροπών του Δημοτικού Συμβουλίου, τολμούσαμε να μιλάμε για δημοψηφίσματα και συμμετοχικούς προϋπολογισμούς και τεχνικά προγράμματα. Τώρα αν τολμήσεις να αναφερθείς σ’ αυτά, θα σου πουν πως είσαι εκτός θέματος και ότι ξύπνησες σε άλλη χώρα.
Όμως δημοτική πολιτική χωρίς πολίτες δεν νοείται. Ούτε Δήμος χωρίς την οργανωμένη παρουσία πολιτών στις αποφάσεις, που τους αφορούν. Σήμερα, στην καλύτερη περίπτωση, οι δημότες παρακολουθούν τα δρώμενα αμήχανοι, ανήμποροι, ίσως και ανυποψίαστοι. Ή αν υποψιάζονται κάτι, η καχυποψία τους κατευθύνεται στην κεντρική πολιτική σκηνή και στο σύστημα, με την λογική ότι η αυτοδιοίκηση αναπαράγει μιμητικά τις ανεπάρκειες της κυβέρνησης. Μιμητικά, ακόμα και στην απουσία της αντιπολίτευσης…
Με αποτέλεσμα οι μεγάλες απογοητεύσεις και οι διαψεύσεις. Και το σπουδαιότερο η πόλη και η περιοχή να μαραζώνει. Διότι η αναγκαία Παραγωγική Ανασυγκρότηση της Τοπικής Οικονομίας απαιτεί την ενίσχυση της τοπικοποίησης και της περιφερειοποίησης, απαιτεί την αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση και δημοκρατία.
Από την άλλη, αυτά, από πολλούς συμπολίτες μας, θεωρούνται ουτοπίες και όνειρα εαρινής νυκτός. Αυτή είναι η αλήθεια. Κανείς δεν ενδιαφέρεται για το ζωντάνεμα της αυτοδιοίκησης. Το δε ενδιαφέρον των αυτοδιοικητικών εξαντλείται στις επαφές με τους υπουργούς και τους κυβερνητικούς παράγοντες μήπως και εξασφαλίσουν κάποιο κονδύλι πέρα από τη ΣΑΤΑ και κάποια υπόσχεση για κανένα έργο, παραμένοντας στην ίδια συχνότητα με την κεντρική πολιτική πραγματικότητα και τις κυβερνητικές επιλογές.
Δεν υπάρχει κάτι άλλο. Δεν υπάρχει ούτε αντιπολίτευση επί της ουσίας. Ο εκλογικός νόμος έκανε το δήμαρχο πανίσχυρο, για μια ολόκληρη πενταετία, χωρίς να μπορεί να παρέμβει αποτελεσματικά και ουσιαστικά η αντιπολίτευση, αποκλείοντας και τις μικρές συλλογικές παρουσίες και τις μικρές φωνές. Το πανίσχυρο πολιτικό σύστημα φρόντισε και αντέδρασε με τις δικές του γνωστές αυταρχικές «ιδιοτέλειες», χωρίς κανένα σεβασμό στη θέληση των πολιτών. Αποτέλεσμα φυσικά -και δεν απασχολεί κανέναν αυτό- η αλαζονεία του δημαρχοκεντρισμού, ο αυταρχισμός και η αδιαφάνεια.
Τελικά ο ανταγωνισμός είναι άνισος. Μέσα στο πανίσχυρο αυτό πολιτικό σύστημα, που απαξιώνει πλήρως τους λαϊκούς θεσμούς της συμμετοχής και της διαφάνειας, είναι πολύ δύσκολο να έχει κανείς προσδοκίες για ουσιαστικές αλλαγές. Το μόνο που μένει είναι αξιοπρεπής αγώνας για τα αυτονόητα και τα καθημερινά απέναντι στη σκληρή και αδυσώπητη πραγματικότητα.