Ηomo αgrotouristicus; ή πολυδραστήριος γεωργός;

Σαφώς όχι όλοι όσοι ονομάσανε την επιχείρησή τους αγροτουριστική για τις ανάγκες χρηματοδότησης από το ΥΠΑΑ&Τ. και το Leader .
Για τα καταλύματα τίθεται το ερώτημα , τι είναι Αγροτουρισμός με βάση την Ελληνική Προδιαγραφή ;

Αν το άρθρο συμβάλει στην έναρξη ενός διαλόγου γύρω από το τι δεν είναι αγροτουρισμός , θα έχει πετύχει τον στόχο του .
Τώρα που ένα ΚΠΣ τελειώνει κι ένα άλλο αρχίζει . Οι συστηματικοί αγρότες εκλείπουν και αναδύονται επαγγέλματα εναλλακτικής τουριστικής ανάπτυξης ως συμπληρωματικό ή κύριο εισόδημα .

Η Αγροτική πολυδραστηριότητα στον τουρισμό ήταν η απάντηση των γεωργών στο μονόδρομο της εσωτερικής μετανάστευσης μεταπολεμικά . Τη ιδια επιχειρηματολογία επικαλείται και η κρατική πολιτική : συγκράτηση του πληθυσμού στις εστίες του .Μεγάλη έμφαση δόθηκε στα προγράμματα ανάπτυξης της υπαίθρου ώστε ο τουρισμός να αποτελέσει συμπληρωματική δραστηριότητα της αγροτικής.

Πόσο επιτεύχθηκε κάτι τέτοιο ; πόσο ικανοποιήθηκαν οι απαιτήσεις για αύξηση της απασχόλησης ; πόσο διατηρήθηκε η νοοτροπία και ο αγροτικός τρόπος ζωής ; γιατί το περιβάλλον (εξακολουθεί να ) παραμένει στο περιθώριο ;
Η στροφή στα τουριστικά επαγγέλματα της υπαίθρου δεν πρέπει να σημάνει την εγκατάλειψη του αγροτικού επαγγέλματος αλλά να οδηγήσει σε αλληλοσυμπλήρωση των δύο επαγγελμάτων. Η εμπειρία του εξωτερικού μας επισημαίνει:
Η δυναμική αγροτική δομή μιας περιοχής δεν είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για μια ισότιμη σχέση αγροτικού και τουριστικού επαγγέλματος .Αδύνατος κρίκος είναι οι νέοι που βλέπουν τον τουρισμό ως εισιτήριο για την αστικοποίηση .
Ο ρυθμός ανάπτυξης του τουρισμού και ο σεβασμός του μεγέθους και των ιδιομορφιών της τοπικής δομής παίζουν σημαντικό ρόλο .

Δεν αλλάζει απλά η μορφή ή οι ρυθμοί της απασχόλησης μέσα από την αγροτική πολυδραστηριότητα ,αλλά ευρύτερα τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής δομής του τόπου υποδοχής .

Καθοριστικοί παράγοντες μπορεί να αποδειχτούν η δημογραφική σύνθεση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού , μελέτη της τοπικής αγροτικής παράδοσης και λαογραφίας .

Η παρουσία του τουρισμού στην ύπαιθρο λειτουργεί συνήθως ανταγωνιστικά προς την τοπική αγροτική δομή και ιδιαίτερα προς την απασχόληση στον αγροτικό τομέα .

Τι είναι όμως ο Αγροτουρισμός ; Αγροτική πολυδραστηριότητα ενταγμένη στο τουριστικό περιβάλλον ή ένας νέος τύπος τουρισμού ; Δεν έχει σημασία η απάντηση, αρκεί να ασκείται σωστά αναφέρουν οι Σύμβουλοι στην Αγροτουριστική Α.Ε .

Η πιο καθαρή μορφή αγροτουρισμού –αυτή δηλαδή -που ο τουρίστας ,αγροπεριηγητής ζει σε μια πραγματική αγροτική εκμετάλλευση και συχνά συμμετέχει σε κάποιες δραστηριότητες της αγροτικής παράδοσης εθελοντικά, έχει ιστορία χρόνων στην Ιταλία ,Γαλλία και Αυστρία .Στην Ελλάδα τώρα αναπτύσσεται με την Ελληνική Προδιαγραφή ,ΕΛΟΤ ΠΡΔ1417 και με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα ψηφισθεί και έχει σημασία να μη στρεβλώσει στο ξεκίνημα.

Είναι γεγονός ότι όλο και περισσότεροι αναζητούν αγροτουριστικούς προορισμούς με όλα τα χαρακτηριστικά που λείπουν από την πόλη και τον οργανωμένο τουρισμό :

Αγροτικά τοπία ,ησυχία ,χώρο για να παίζουν τα παιδιά ,επαφή με ανθρώπους της υπαίθρου που ζουν σε μεγαλύτερη αρμονία και ισορροπία με το περιβάλλον τους .
Η πολιτική για την αγρο τουριστική ανάπτυξη συνδέεται με το πώς εκφράζεται η κρατική πολιτική για την περιφέρεια και κατά πόσο μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά με την αγροτική απασχόληση.
Οι τύποι του αγροτουρισμού είναι πολλοί και εξαρτώνται από την αγροτική παράδοση μιας χώρας .

-αγροτουρισμός σε περιοχές παραγωγής ενός προιόντος π.χ τσίπουρο ,κρασί .
-Αγροτουρισμός ελίτ . Πύργοι και κάστρα της Τοσκάνης ,της Μάνης
– Αγροτουρισμός σε συνεταιριστικής μορφής συγκροτήματα .Πρωτοβουλίες γυναικών της υπαίθρου με κατανάλωση ντόπιων προιόντων .
-Αγροτουρισμός σε εκμεταλλέυσεις με διαμονή και φαγητό στο σπίτι του αγρότη .
-Κάμπινγκ μέσα σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις
-Αγροτουρισμός σε περιοχές Natura 2000 και Εθνικά Πάρκα .
-Αγροτουρισμός σε οικισμούς που χτίζονται με παραδοσιακά υλικά ώστε να μοιάζουν παραδοσιακοί : « σκηνοθετημένη αυθεντικότητα » ή τουρισμός ρετρό .

Ζητήματα που προκύπτουν είναι :
– η ύπαρξη Δικτυώσεων επισκέψιμων αγροκτημάτων θα πιέσουν τους αγρότες να συνεχίσουν στοιχειωδώς έστω την αγροτική τους εκμετάλλευση ως όρος συμμετοχής για προβολή και διαφήμιση ; ή θα οδηγηθούμε σε μια γεωργία βιτρίνας ;
– Ο τρόπος μέτρησης του εισοδήματος από την τουριστική απασχόληση ,θα θεωρείται αγροτικό και θα έχει όλες τις ειδικές φοροαπαλλαγές ανεξάρτητα από τον όγκο ή το μέγεθος του εισοδήματος; ή θα αναπτυχθεί μια μορφή παραοικονομίας με κρατική επιχορήγηση ;
– Συνήθως οι πετυχημένες εκμεταλλεύσεις έχουν πίσω τους μια δραστήρια γυναίκα της υπαίθρου ,ενώ τις αγροτικές εργασίες τις διατηρούν τα παιδιά ή οι σύζυγοι .Τα παιδιά θα θεωρήσουν την τουριστική επιχείρηση εργασία με ασφαλέστερο μέλλον και μελλοντικά θα εγκαταλείψουν τη γεωργία ;
– κοινωνιολογικές επιπτώσεις από την σύνδεση αγροτουρισμού και γεωργίας αν αυτή γίνει σε κάποια χρονική διάρκεια κάτω από το πρίσμα να ενταχθεί ο αγροτουρισμός στην υπάρχουσα αγροτική δομή με σεβασμό στις κοινωνικές και οικολογικές ισορροπίες της περιοχής .

Θα λειτουργήσει θετικά ως φορέας αλλαγής κοινωνικών και καταναλωτικών προτύπων των πολυδραστήριων αγροτών ;
-Η προβολή του μικρού τουρισμού ως μια μορφή που σέβεται το περιβάλλον τις ισορροπίες στις σχέσεις ντόπιων και περιηγητών ,ότι βοηθά στην άρση αρνητικών στερεοτύπων για την ύπαιθρο ,ότι προβάλλει το οικογενειακό περιβάλλον την συμποσιακή ατμόσφαιρα στο φαγητό την φιλική ατμόσφαιρα τις μη εμπορικές σχέσεις ,ότι κάνει το μικρό τουρισμό σε κάποια κλίμακα να φαίνεται ελκυστικός σε σχέση με τον μαζικό .

Μόλις η επιχείρηση μεγαλώσει όλα τα αρνητικά αυτής της σχέσης εξυπηρέτησης και οι εντάσεις ντόπιων και τουριστών εκτιμούνε πως εμφανίζονται ξανά !!!

Ο αγροτουρισμός μπορεί να έρχεται προσφέροντας υψηλά εισοδήματα και διεξόδους, ανοίγοντας ένα παράθυρο σε έναν κόσμο που παρουσιάζεται μόνο με τα θελκτικά χαρακτηριστικά (υψηλά καταναλωτικά πρότυπα ,απελευθερωμένες σχέσεις ) αλλά συχνά οδηγεί και σε στρεβλώσεις και παρεκτροπές που λειτουργούν σαν επιταχυντές κοινωνικών εξελίξεων και μεταμορφώνουν ολόκληρες περιοχές σε κακά αντίγραφα αστικών περιοχών και σε εμφάνιση νέων επαγγελματιών του τουρισμού που λειτουργούν χωρίς σεβασμό για τον τόπο και την αγροτική παράδοση .

Όταν τα όνειρά μας για τοπική ανάπτυξη εκφράζονται ως Γκόλφ φοβάμαι πολύ για το αβέβαιο μέλλον της Υπαίθρου Χώρας
Γύρω τα βουνά τα πεύκα και πάνω το φεγγάρι . ποιος έχει μάτια να τα δει !!!