Ολυμπιακοί στο Πεκίνο: κραυγές στη σιωπή

Ας υποθέσουμε πως στην Τελετή Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων η δήμαρχος Αθηναίων παρέδιδε τη σημαία των Αγώνων όχι στον δήμαρχο του Πεκίνου, αλλά της Νέας Υόρκης, της Ουάσιγκτον ή του Λος ‘Aντζελες. Σφυρίγματα θα ακούγονταν στο στάδιο, ενώ θα είχαν προηγηθεί εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και δημοσιογραφικά ρεπορτάζ για την πολιτική Μπους, τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό των ΗΠΑ και τη χρήση της θανατικής ποινής. Ευλόγως. Δικαιολογημένες θα ήταν οι διαμαρτυρίες και η Διεθνής Αμνηστία θα συμμετείχε σε αυτές, όπως έχει κάνει όλο το τελευταίο διάστημα.

Απέναντι όμως στην προοπτική της διοργάνωσης των Αγώνων από την Κίνα, η ελληνική κοινή γνώμη τηρεί στάση μάλλον θετική. Τα MME μιλούν για το θαύμα που πραγματοποιείται στην τεράστια αυτή χώρα. Οι ελάχιστες φωνές διαμαρτυρίας χάνονται στη σιωπή. Χαρακτηριστικά, το Διεθνές Δίκτυο Υποστήριξης του Θιβέτ καταγγέλλει πως τρεις μεγάλες αθηναϊκές εφημερίδες αρνήθηκαν χωρίς αιτιολόγηση να δημοσιεύσουν πληρωμένη καταχώρηση.

Εντούτοις, το επόμενο διάστημα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα. Τα τέσσερα αυτά χρόνια είναι μοναδική ευκαιρία να πιέσουμε για θεμελιώδεις αλλαγές. Ο Ολυμπιακός Χάρτης, τον οποίο υποτίθεται πως υιοθετεί η διοργανώτρια χώρα, προβλέπει «μια ειρηνική κοινωνία που ασχολείται με την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».

Από την άλλη, οι Αγώνες αποτελούν για την κυβέρνηση της Κίνας επίσης μια μοναδική ευκαιρία: θέλει να αναβαπτισθεί στην κολυμπήθρα του διεθνούς αθλητικού κατεστημένου, των μεγάλων MME και των χορηγών. H σημερινή κατάσταση δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία. Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μαζικές, συστηματικές και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα: H χρήση της θανατικής ποινής, ακόμα και για αδικήματα όπως η φοροδιαφυγή ή η σωματεμπορία, έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.

Χιλιάδες άνθρωποι καταδικάζονται σε θάνατο και εκτελούνται, συχνά μπροστά σε πλήθη, στα στάδια που θα φιλοξενήσουν τους Αγώνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγους μήνες πριν από την ανάληψη των Αγώνων, στο πλαίσιο της αντεγκληματικής της εκστρατείας, η κυβέρνηση θανάτωσε σε τρεις μήνες 1,700 ανθρώπους, περισσότερους από όλον τον υπόλοιπο κόσμο μαζί σε τρία χρόνια! Τον Μάρτιο οι αρχές στην επαρχία Yunnan απέκτησαν 17 κινητές μονάδες εκτελέσεων με ένεση για να απλοποιηθούν και επιταχυνθούν οι διαδικασίες!

Όσοι διαμαρτύρονται για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις ή τα δημόσια έργα κινδυνεύουν. Στις μεγάλες πόλεις, όπου σπίτια κατεδαφίζονται για την κατασκευή Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, οι ιδιοκτήτες συχνά καταλήγουν στη φυλακή επειδή αντέδρασαν. Τα ανεξάρτητα εργατικά συνδικάτα εξακολουθούν να είναι παράνομα. Μέλη πνευματικών και θρησκευτικών ομάδων εξακολουθούν να καταπιέζονται και να διώκονται. Οι πολιτικοί ακτιβιστές διώκονται και φυλακίζονται, η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί είδος εν ανεπαρκεία.

Είναι χαρακτηριστικό πως η χρήση του Ίντερνετ για τη διάδοση πολιτικών ιδεών και πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει σε πολυετή φυλάκιση. Στις ευαίσθητες πληροφορίες, οι οποίες δεν επιτρέπεται να διακινούνται, περιλαμβάνεται ακόμα και η έξαρση του ιού SARS! Τα βασανιστήρια, οι αυθαίρετες κρατήσεις και οι ανέντιμες δίκες αποτελούν συνήθη πρακτική. Ξυλοδαρμοί, ηλεκτροσόκ, κρέμασμα με χειροπέδες, στέρηση τροφής και ύπνου. Εκτός αυτών, η «επανεκπαίδευση μέσω εργασίας» επιτρέπει την κράτηση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων έως τρία χρόνια χωρίς καμία κατηγορία ή δίκη. Αλλά και στις αίθουσες των δικαστηρίων η ανθρώπινη αξιοπρέπεια γελοιοποιείται. H πρόσβαση στους δικηγόρους περιορίζεται, όσοι διώκονται σχετικά με «κρατικά μυστικά» ή «τρομοκρατία» δικάζονται κεκλεισμένων των θυρών, με βάναυσο περιορισμό των δικαιωμάτων τους.

Στις αυτόνομες περιοχές του Θιβέτ και του Xinjiang οι αρχές συνεχίζουν τη σκληρή καταστολή. H Κίνα διεξάγει τον δικό της «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», σε αγαστή σύμπνοια με τις ΗΠΑ. Στο όνομα αυτού του πολέμου η ανθρώπινη αξιοπρέπεια εξευτελίζεται, τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα ακυρώνονται.

Με λίγα λόγια, η Κίνα έχει πολλά δικά της «Γκουντάναμο» και οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρέπει να τα φωτίσουν, όχι να τα συγκαλύψουν. Πριν από τους Αγώνες της Αθήνας αρκετές οργανώσεις και φορείς διατυπώσαμε τις ανησυχίες μας για ζητήματα δικαιωμάτων που σχετίζονταν με την ασφάλεια των Αγώνων. Κάποια ζητήματα είναι ακόμα εκκρεμή και συνεχίζουμε να τα παρακολουθούμε. Κάποια έκλεισαν. Ορισμένοι φόβοι επιβεβαιώθηκαν, άλλοι όχι, ίσως και λόγω της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης. Θα είμαστε όμως συνεπείς, μόνο αν ευαισθητοποιηθούμε και για τις μείζονες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα.

H Κίνα θέλει τη σιωπή μας έως τους Αγώνες. Δεν πρέπει να την έχει.

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι εκπρόσωπος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας