ΟΡΕΙΝΟΣ ΟΓΚΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ:ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΑΠΤ

Οι αρνητικές επιπτώσεις της εξόρυξης και επεξεργασίας χρυσοφόρων κοιτασμάτων έχουν πλήρως τεκμηριωθεί από καταξιωμένους επιστήμονες, σε συνέδρια (όπως το διεθνές συνέδριο που διοργάνωσε το Περιφερειακό Τμήμα Θράκης του ΤΕΕ στην Κομοτηνή, στις 14-15/10 2000) και ενημερωτικές ημερίδες, όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε στη Μ. Παναγία στις 9 Δεκεμβρίου 2006.

Η υπόθεση «χρυσός» έχει κριθεί και από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας το οποίο, με την απόφαση 613/2002 της Ολομέλειας, ακύρωσε την κατασκευή εργοστασίου χρυσού στην Ολυμπιάδα διότι:

«Η επιχειρηθείσα από την διοίκηση με την έκδοση της προσβαλλομένης πράξεως στάθμιση μεταξύ του προσδοκώμενου οφέλους από την εκτέλεση του έργου και της επαπειλούμενης βλάβης στο φυσικό περιβάλλον από την κατασκευή και λειτουργία του είναι πλημμελής και παραβιάζει την αρχή της βιώσιμης αναπτύξεως.»

Όλα όσα αναφέρει το Συμβούλιο της Επικρατείας για το μεταλλείο χρυσού της Ολυμπιάδας, ισχύουν σε πολλαπλάσιο βαθμό για το σχεδιαζόμενο μεταλλείο των Σκουριών. Αν προχωρήσει, αυτό το θηριώδες επιφανειακό μεταλλείο θα σημάνει την ολοκληρωτική καταστροφή του μοναδικού παρθένου δάσους του Κακάβου, με δραματικές συνέπειες για ολόκληρη της Χαλκιδικής. Είναι γνωστό ότι από τον Κάκαβο πηγάζουν όχι μόνο τα μεγάλα υδρορρέματα της βόρειας και ανατολικής Χαλκιδικής αλλά και ο Χαβρίας, από όπου πρόκειται να υδροδοτηθεί το νότιο τμήμα του Νομού.

Η μέχρι σήμερα λειτουργία των μεταλλείων στη Β. Χαλκιδική δεν της έχει προσφέρει παρά τοξικά απόβλητα και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Τη στιγμή που η υπόλοιπη Χαλκιδική ευημερεί με ήπιες, αειφόρες και κερδοφόρες δραστηριότητες, η Β. Χαλκιδική παραμένει υπανάπτυκτη, καταδικασμένη σε μια μεταλλευτική σκλαβιά, αφού 317.000 στρέμματα είναι δεσμευμένα ως «μεταλλευτική ιδιοκτησία» προς όφελος του εκάστοτε «επενδυτή».

Σήμερα που αναγνωρίζεται από όλους η ανάγκη απεξάρτησης της Β. Χαλκιδικής από τα μεταλλεία, έρχεται αυτό το Επενδυτικό Σχέδιο που υπόσχεται να εντείνει την εξάρτηση, να βαθύνει την οικονομική κρίση, να διαιωνίσει την υπανάπτυξη, να πολλαπλασιάσει τις μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Το επιχείρημα που προβάλλεται, για παράλληλη τουριστική ανάπτυξη, είναι ανεπιφύλακτα αβάσιμο, αν σκεφτεί κανείς πως ο επενδυτής των μεταλλείων έχει το δικαίωμα , σε οποιοδήποτε σημείο εκτιμήσει πως υπάρχει εκμεταλλεύσιμο μετάλλευμα, να ανοίξει μια στοά ή έναν «κρατήρα» επιφανειακής εξόρυξης. Κανένας σοβαρός επιχειρηματίας δεν θα διακινδυνέψει να δημιουργήσει μια υψηλών προδιαγραφών τουριστική μονάδα σε χαρακτηρισμένη μεταλλευτική περιοχή. Ήδη το Επενδυτικό Σχέδιο Ανάπτυξης (ΕΣΑ) Μεταλλείων Κασσάνδρας, της Ελληνικός Χρυσός(Ε.Χ.) Α.Ε. αναφέρει για την περιοχή «Σκουριές» επιφανειακή εξόρυξη με κρατήρα διαμέτρου 1000 περίπου μέτρων και βάθους από 300 μέχρι 460 μέτρα, με όλα τα επακόλουθα της εξόρυξης και επεξεργασίας του μεταλλεύματος ( απόθεση αποβλήτων, κατανάλωση νερού, ηλεκτρικού ρεύματος κ.α.).
Το δεύτερο επιχείρημα που προβάλλεται είναι της απασχόλησης εργατικού δυναμικού. Παραπέμπουμε πάλι στο Ε.Σ.Α. της Ε.Χ. στη σελίδα 4-41, όπου αναφέρεται, «το απαιτούμενο προσωπικό για την πλήρη λειτουργία του Μεταλλείου Σκουριών, θα είναι 600 άτομα», στη δε σελίδα 1-7 αναφέρεται « τα οικονομικά δεδομένα του σχεδιασμού αυτού αποτυπώνονται σε ορίζοντα 20ετίας…). Και μετά τι; Με το ανεπανόρθωτα πολλαπλά επιβαρυμένο φυσικό περιβάλλον δεν θα μπορεί να υπάρξει καμία μορφή ανάπτυξης για τις επόμενες γενιές. Aς μην επικαλούνται λοιπόν οι υποστηρικτές της αντίθετης άποψης την βιώσιμη ανάπτυξη και πολύ περισσότερο την αειφόρο, όπως ατυχώς δήλωσε ο Γ.Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης κ. Στεφάνου σε πρόσφατη ανακοίνωσή του για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, σε εκδήλωση του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων με θέμα «Εξορυκτικός Κλάδος και Βιώσιμη Ανάπτυξη»,

Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Όταν κάνεις σχεδιασμό ανάπτυξης ενός τόπου πρώτα καταγράφεις το κεφάλαιο, δηλαδή τα αξιοποιήσιμα στοιχεία που διαθέτει αυτός ο τόπος, μετά αξιολογείς αυτά τα στοιχεία, βάζεις τους στόχους της ανάπτυξης και τέλος κάνεις τις επιλογές σου. Η Β. Χαλκιδική έχει σαν κεφάλαιο ένα πανέμορφο δάσος με ποτάμια και 95% δασοκάλυψη, πρόσβαση σε μαγευτικές ακτές, παραδοσιακά χωριά που διατηρούν ζωντανό τον τοπικό χαρακτήρα τους, βρίσκεται στην είσοδο του μοναδικού στον κόσμο Αγίου Όρους και το υπέδαφός της έχει μεταλλευτικό πλούτο. Τουριστική και μεταλλευτική παράλληλα δραστηριότητα δεν μπορεί να υπάρξει για τους λόγους που αναφέρθηκαν. Επειδή έχει κατά κόρον, με επιστημονικά τεκμήρια, αναλυθεί η προοπτική και οι συνέπειες της μεταλλευτικής δραστηριότητας, η οποία με τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας είναι υπερεντατικές και όχι όπως τα παλαιότερα χρόνια λειτουργίας του Μεταλλείου, θα αναφερθούμε στην προοπτική της δωδεκάμηνης ετησίως τουριστικής ανάπτυξης με επενδύσεις κατά το πλείστον επιδοτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

1. ΔΑΣΙΚΑ ΧΩΡΙΑ

Δασικά Χωριά το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει δημιουργήσει σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Κάθε Δασικό Χωριό έχει ένα διαχειριστή από την περιοχή όπου αυτό βρίσκεται. Τα Δασικά Χωριά λειτουργούν προς το παρόν ως ξενώνες που φιλοξενούν ανθρώπους που επιθυμούν να διαμείνουν για μικρό χρονικό διάστημα κοντά στη φύση. Το Υπουργείο φιλοδοξεί μέσα στα επόμενα χρόνια να ιδρύσει περισσότερα Δασικά Χωριά, τα οποία θα αποτελούν, πέρα από ένα προορισμό εναλλακτικών διακοπών, κέντρα ανάπτυξης των ορεινών περιοχών της Ελλάδας (αγροτουριστικής, βιοκαλλιεργειών, κλπ.), καθώς και κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης..

Στόχος του Υπουργείου είναι με την εγκατάσταση των δασικών χωριών να δημιουργήσουν:
• Πόλους ανάπτυξης για τις ορεινές περιοχές της πατρίδας μας.
• Χώρους αναψυχής, αλλά και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
• Καταφύγια από το καθημερινό άγχος και σημεία άμεσης επαφής με τη φύση.
Ο φορέας που θα διαχειριστεί το δασικό χωριό πρέπει στις νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν, με τη έναρξη λειτουργίας του, να προσλάβει υπαλλήλους από τα χωριά των Δήμων της περιοχής, ώστε οι νέοι να πάψουν να είναι άνεργοι και να παραμείνουν στον τόπο τους, αναβαθμίζοντάς τον και αξιοποιώντας τον σημαντικά.
Η αξιοποίηση του δασικού χωριού, εκτός της σύγχρονης ξενοδοχειακής μονάδας που θα ικανοποιεί κάθε επισκέπτη, μπορεί:
• α. να φιλοξενεί σχολεία από όλες τις περιοχές της χώρας ως χώρος αναψυχής,
• β. να διοργανώνονται σεμινάρια με θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, τα δάση και τα οφέλη τους σε μαθητές των σχολείων της περιοχής,
• γ. να φιλοξενούνται υλοτόμοι, δασεργάτες, ρητινεργάτες με τις οικογένειές τους σε ειδικές χαμηλές τιμές,
• δ. να διεξάγονται συνέδρια για το ξύλο και να γίνονται επιδείξεις προϊόντων ξύλων, δασικών μηχανημάτων κ.λ.π.
• ε. να προωθούνται τα τοπικά προϊόντα,
• στ. να προβάλλεται η πολιτιστική μας παράδοση, η τοπική αρχιτεκτονική, τα ήθη και έθιμά μας,
• ζ. να παρέχεται δυνατότητα στους φιλοξενούμενους εθελοντικής εργασίας σε τοπικές καλλιέργειες,
• η. να οργανώνονται ομάδες παραδοσιακής μαγειρικής, χορού και τραγουδιών, αναπαραστάσεις εθίμων,
• Θ. να οργανώνονται ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως ορειβασία, ιππασία, trekking κ.α.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το δασικό χωριό ΚΕΔΡΟΣ, στην Ήπειρο, ένας τουριστικός οικισμός από 20 ξύλινα σπίτια, που φιλοξενούν έως 80 άτομα. Εκτείνεται σε μία καταπράσινη έκταση 45 στρεμμάτων και σε υψόμετρο 920μ., κοντά στο χωριό Καταρράκτης, στα Τζουμέρκα.
Υπάρχει επιπλέον ένας ορειβατικός ξενώνας 18 κλινών.
Ο υπαίθριος χώρος είναι όμορφα διαμορφωμένος με πλακόστρωτα δρομάκια και δενδρύλλια, και ασφαλής για μικρά παιδιά.

2. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ,με αξιοποίηση της αιολικής και ηλιακής ενέργειας.
Πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων, έκθεση τοπικών προϊόντων, προβολή έργων λαϊκών καλλιτεχνών, σεμινάρια παραδοσιακών χορών και μουσικής, δραματοποίηση λαϊκών εθίμων και παραμυθιών, λαογραφικό μουσείο κ.α.

3. ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ
Ένας πολυχώρος όπου με αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων, θα προσεγγίζεται με εικονική πραγματικότητα το μεγαλείο των θησαυρών του Αγίου Όρους (έκθεση βιβλίων για το ¶γιον Όρος, θρησκευτικές ακολουθίες με εικόνα και ήχο σε κατάλληλα διαμορφωμένες αίθουσες, ηλεκτρονική βάση δεδομένων για ερευνητές, προβολές video, εκθέσεις φωτογραφίας και έργων αγιορείτικης τέχνης….)

4. ΜΟΥΣΕΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Διαμόρφωση του χώρου εγκαταστάσεων και στοών των μεταλλείων ώστε να είναι επισκέψιμος και αντικείμενο σπουδής και μελέτης φοιτητών και ερευνητών. Ο μουσειακός αυτός χώρος μπορεί να περιλαμβάνει εκθετήριο πετρωμάτων, χώρους εικονικής πραγματικότητας όπου θα αναδεικνύεται η μεταλλευτική δραστηριότητα 2500 χρόνων, εφικτές διαδρομές μέσα σε παλαιές και νέες στοές και ανάλογη διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου με επιμελημένα μονοπάτια, θέσεις θέας και αναψυκτήρια.

5. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΩΡΙΩΝ
Κατάλληλη διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων, κίνητρα για
αναπαλαιώσεις παλαιών κτισμάτων, παραδοσιακά καφενεία,
οργάνωση και προβολή των πανηγυριών κ.α.

6. ΚΗΡΥΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ (ανάδειξη στοιχείων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής)

7. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ, με ιδιαίτερη αίθουσα με σύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό, για προβολές video με τα αξιοθέατα της περιοχής, μουσική και τραγούδια, ήθη και έθιμα.

8. ΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΤΟΠΩΝ

9. ΙΔΡΥΣΗ ΕΚΤΡΟΦΕΙΟΥ ΘΗΡΑΜΑΤΩΝ

10. ΧΩΡΟΙ ΟΡΕΙΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ

11. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ, ευδόκιμων στο τοπικό κλίμα. Π.χ. ειδική ποικιλία ρόδων, που είναι πολύ προσοδοφόρα, παραγωγή αιθέριων ελαίων…

12. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (πατάτες, φασόλια, κηπευτικά) και ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΠΩΡΩΝΩΝ ( μηλιές, καστανιές, καρυδιές, κερασιές)

13. ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ

14. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΩΝ

15. ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΑ ΜΕ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

16. ΙΔΡΥΣΗ ΣΧΟΛΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (τμήματα ζωοτεχνίας, βιολογικής γεωργίας, τυροκομίας, ξυλογλυπτικής, παραδοσιακής οικοδομικής, δασικών εργασιών, οδηγών βουνού, ξεναγών βουνού κλπ)

17. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΣΗ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ – ΘΕΣΕΙΣ ΘΕΑΣ (στέγαστρο, κιγκλίδωμα, θέσεις στάθμευσης, πληροφοριακές πινακίδες)

18. ΕΝΑΕΡΙΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΣΕ ΦΑΡΑΓΓΙΑ

Κάνοντας μια αξιολόγηση των δύο αναπτυξιακών μοντέλων, συμπεραίνουμε:

Α. ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ :
• Απασχόληση 600 εργαζομένων
• 20 έτη λειτουργίας του μεταλλείου
• Αποφέρει τεράστιο κέρδος πράγματι, αλλά μόνον για τον επενδυτή και τους περί αυτόν
• Επιβαρύνεται ανεπανόρθωτα το περιβάλλον, δημιουργώντας πρόβλημα και στη διαβίωση των κατοίκων και στην περαιτέρω ανάπτυξη του τόπου

Β. ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΜΕ ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ :
• Απασχόληση πολύ περισσοτέρων των 600 εργαζομένων (ένταξη στο Δ΄Κ.Π.Σ, που δίνει προτεραιότητα στο περιβάλλον και στην περιφέρεια, για αποκατάσταση της μεταλλευτικής περιοχής με παράλληλη οργανωμένη τουριστική ανάπτυξη)
• Εξασφαλίζεται η αειφόρος ανάπτυξη
• Τα κέρδη μοιράζονται στους κατοίκους, γιατί αυτοί στο μεγαλύτερο ποσοστό θα είναι οι κύριοι επενδυτές
• Διατηρείται και αναβαθμίζεται το φυσικό περιβάλλον
• Απευθύνεται στο τουρίστα με ποιοτικό και οικονομικό υπόβαθρο

Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης προφανώς βαρύνουν υπέρ της αγροτουριστικής ανάπτυξης.

Προτείνεται προς την πολιτεία:
• Ο αποχαρακτηρισμός της μεταλλευτικής περιοχής στη Β. Χαλκιδική
• Η περιοχή να ενταχθεί σε Ευρωπαϊκό πρόγραμμα αποκατάστασης του περιβάλλοντος από τις πληγές του παρελθόντος, ώστε να μπορέσει επιτέλους να μπει σε μια τροχιά ανάπτυξης με παραγωγικές δραστηριότητες που θα σέβονται το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
• Να οργανωθούν από τους θεσμικούς φορείς ενημερωτικές συναντήσεις των κατοίκων για τις δυνατότητες μιας εναλλακτικής προοπτικής και τους τρόπους χρηματοδότησής τους.

Εναλλακτικές εφικτές λύσεις υπάρχουν, αρκεί να βρεθούν φωτισμένοι άνθρωποι, κυβερνητικά και τοπικά στελέχη της κοινωνίας για να τις υλοποιήσουν.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ
ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ ΑΠΟΦΑΣΗ !!!

Επικοινωνία: Αντώνης Κωνσταντινίδης,
πρόεδρος Οικολογικής Πρωτοβουλίας Χαλκιδικής
τηλ. 6973838727
oikoprochal@gmail.com