Διαβάζουμε ότι παρουσιάστηκε στην Σαντορίνη από τον Γενικό Γραμματέα του υπουργείου Περιβάλλοντος Ευθύμιο Μπακογιάννη το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) για το νησί. https://www.ethnos.gr/greece/article/341756/santorinhfrenoseneestoyristikesegkatastaseisperiorismoistaairbnbkaisarotikoielegxoigiaaythairetaallagia5xronia

Προβλέπονται: Πενταετές «πάγωμα» στην ανέγερση οποιασδήποτε τουριστικής εγκατάστασης, περιορισμοί στη βραχυχρόνια μίσθωση, αλλά και στα οχήματα που αποβιβάζονται στο νησί και «κυνήγι» των αυθαιρέτων κτισμάτων ή χρήσεων που κατασκευάστηκαν μετά το 2011.

 

Δεν είναι του παρόντος τα σχόλια∙ και δεν είμαι εγώ ο ειδικός. Από πού και ως πού άλλωστε. Αν και υπάρχουν αρκετές αντιδράσεις. Θα μπορούσα μόνο να αναφερθώ μια φορά ακόμα στο Μανιφέστο του Συνεδρίου των Μεσογειακών Πρασίνων Κομμάτων, το οποίο έγινε στην Πάλμα Ντε Μαγιόρκα τον Απρίλη του 2003 με τίτλο «Για έναν βιώσιμο τουρισμό στην περιοχή της Μεσογείου», και είχα την τύχη να το παρακολουθήσω ως σύνεδρος. Διαβάστε εδώ https://www.e-ecology.gr/politiki-oikologia/11446/

 

Με την ευκαιρία θεώρησα σκόπιμο να παραθέσω τις σημειώσεις (αποσπάσματα) ενός «ημερολογίου» μου για τις διακοπές μιας εβδομάδας πριν είκοσι χρόνια στην Σαντορίνη, τέλος Αυγούστου-αρχές Σεπτέμβρη 2004. Οι αλλαγές στα είκοσι αυτά χρόνια είναι τεράστιες. Έχει ενδιαφέρον.

 

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2004, ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ – ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Σάββατο 28 Αυγούστου

Αναχωρήσαμε 7.25 το πρωί από τον Πειραιά με το BLUE STAR “ΠΑΡΟΣ». Μετά από 7,30 ώρες ταξίδι στο κατάστρωμα και αφού αλλάξαμε 10 φορές θέση στα τραπέζια, πού φυσάει, πού δεν φυσάει, πού έχει λιγότερο ήλιο, φθάσαμε στη Σαντορίνη κατά τις 3 το απόγευμα. Βγήκαμε αρκετά γρήγορα από το καράβι στο καινούργιο λιμάνι της Θήρας. Η πρώτη εντύπωση: η ΚΑΛΝΤΕΡΑ, το μεγαλείο, η άλλη όψη του νησιού, αλλά και η αρνητική εικόνα των ξενοδόχων και των ιδιοκτητών των ενοικιαζομένων με τις καρτέλες στο χέρι να πιέζουν για δωμάτιο.

Με το ταξί (8 ευρώ) και έναν πολυλογά ταξιτζή μαζί με ένα άλλο ζευγάρι ανεβήκαμε στο “KALIMERA HOTEL”, το μικρό ξενοδοχείο μας, λίγο πριν το χωριό Ακρωτήρι στο νότιο μέρος του νησιού και πάνω από την Καλντέρα, απέναντι από το Ηφαίστειο, την Παλιά και τη Νέα Καμένη.

Το ξενοδοχείο, ένα διώροφο, με καμιά 20αριά δωμάτια και σουίτες, με όμορφη λιτή διακόσμηση, αρκετά λουλούδια, πισίνα, αίθουσα συνεδριάσεων και φαγητού. Οι ιδιοκτήτες, ο Σαράντος και η Ειρήνη Παπαλέξη με τα δυο παιδιά τους, άνθρωποι ζεστοί, πρόθυμοι για εξυπηρέτηση και περιποίηση, πρόθυμοι να μας ενημερώσουν για το νησί και για το κάθε τι που μπορούσε να ενδιαφέρει κάποιον, που για πρώτη φορά επισκέπτεται την Σαντορίνη.

Η πρώτη ξεκούραση στο δωμάτιο, το δωμάτιο διαμπερές, να βλέπει από τη μια την Καλντέρα και από την άλλη το Αιγαίο, από την νοτιοανατολική πλευρά του νησιού προς τον αρχαιολογικό χώρο της Σαντορίνης. Το βραδάκι κατεβήκαμε για μπάνιο με τα πόδια από την πλευρά της Καλντέρας γύρω στα 200 – 300 μέτρα απέναντι από το Ηφαίστειο. Μια φτωχή παραλία με 5-6 ανθρώπους ακόμη που έκαναν μπάνιο, κάποια σκουπίδια, πρώτη άσχημη εντύπωση μαζί με το μαύρο της θάλασσας και τις μαύρες πέτρες που δεν σου έκανε καρδιά να μπεις στο νερό.

 

Το βράδυ φαγητό στο ξενοδοχείο, σαλάτα χωριάτικη, σουβλάκι, κοτόπουλο φιλέτο και μισό κιλό κρασί (23,10 ευρώ). Η πρώτη επαφή με τις τιμές του νησιού, τιμές προσιτές σχετικά. Αποδείχτηκε ότι με 20-25 ευρώ έτρωγαν καλά δύο άτομα, με σαλάτα, δύο κύρια φαγητά και κρασί – νερό. Ο Σαράντος σχεδόν κάθε φορά μας είχε στο τέλος το καρπούζι ή το γλυκό κουταλιού.

 

Κυριακή 29 Αυγούστου

Το πρωινό το παρέχει το ξενοδοχείο από τις 8 έως τις 10 το πρωί. Εμείς κατεβαίναμε συνήθως στις 9.30 περίπου. Πού να κατέβεις νωρίτερα, ποιος δεν θέλει το πρωινό του ύπνο λίγο παραπάνω, διακοπές είναι. Πρωινό μπουφές. Ψωμί, αυγό βραστό, κασέρι – ζαμπόν φέτες, δύο μαρμελάδες, βούτυρο, μέλι, γιαούρτι, καφές φίλτρου ή τσάι. Αρκετά καλό.

Πήραμε το λεωφορείο (εισιτήριο 1,30 ευρώ) για τα Φηρά στις 10.30. Για πρώτη φορά θεωρήσαμε ότι καθυστέρησε, αλλά προς το τέλος καταλάβαμε ότι οι ώρες του λεωφορείου είναι πάντα σταθερές και ορίζονται από την αναχώρηση από το σταθμό των Φηρών. Λεωφορεία όλα καινούργια, με air-condition.

 

Πρώτες εντυπώσεις από την πρωτεύουσα του νησιού, τα Φηρά. Βόλτες στα καλντερίμια και τα στενά, περπάτημα 4 ώρες συνολικά, κόσμος αρκετός, καθαριότητα, τουριστικά μαγαζιά, ωραίες καφετέριες, φαγάδικα με θέα την Καλντέρα, το Ηφαίστειο και τη Θηρασιά.

Η βόλτα συνεχίστηκε ως το Ημεροβίγλι με στάση για καφέ στο καφέ – CASTR (2,5 ευρώ ο ελληνικός).

Επίσκεψη στο Μουσείο της Σαντορίνης (6 ευρώ είσοδο).

Το νερό 0,30 το 0,50l,  0,45 το 0,75 l και 0,60 το 1,5 l.

Κάτω το παλιό λιμάνι, ο δρόμος που κατεβαίνει με τα γαϊδουράκια και τα μουλάρια, τους παραδοσιακούς μουλαράδες, που όλοι βλέπαμε χρόνια στα κινηματογραφικά έργα και στα βιβλία, και δίπλα το τελεφερίκ, που κατεβάζει τους πολλούς τουρίστες που θέλουν να επιστρέψουν στο κρουαζιερόπλοιο.

Το απόγευμα επιστροφή στο ξενοδοχείο, λίγη ξεκούραση και ξανά με τα πόδια στην Κόκκινη Παραλία, στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού, κάτω από το Ακρωτήρι και δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο.

Απόσταση μισή ώρα με τα πόδια από το ξενοδοχείο. Είναι η άσφαλτος που φεύγει προς τον αρχαιολογικό χώρο ανάμεσα στα αμπέλια, περνάει το αθλητικό κέντρο του Ακρωτηρίου, το χώρο πάρκινγκ, και φεύγει δεξιά και νότια. Η άσφαλτος τελειώνει στην ταβέρνα. Πολλά αυτοκίνητα παρκαρισμένα και συνεχίζουμε το μονοπάτι, απεριποίητο και γεμάτο πέτρες. Στο βάθος η Κόκκινη  Παραλία με τους εντυπωσιακούς κόκκινους βράχους να υψώνονται από πάνω.

Μια – δυο καμπίνες μέσα στο σκαμμένο βράχο – σπηλιές και ομπρέλες (7 ευρώ το σετ)

Αράζουμε, μπάνιο και χαβαλέ, επιστρέφουμε αφού μείναμε σχεδόν τελευταίοι, σούρουπο με τα πόδια στον ίδιο χρόνο, παρά τη σχετική ανηφόρα.

Μπάνιο, ξεκούραση, φαγητό στο ξενοδοχείο.

 

Δευτέρα 30 Αυγούστου

Μετά το πρωινό, πήραμε το λεωφορείο για τον Πύργο (0,90 ευρώ), κατεβήκαμε στη διασταύρωση και μετά συνεχίσαμε με τα πόδια, γύρω στο ένα χιλιόμετρο. Περπατήσαμε μέσα στον Πύργο, ένα όμορφο χωριό, παραδοσιακό με το κάστρο του και τις εκκλησίες στην κορυφή, άσπρα καλά βαμμένα τα σπίτια με τους γαλάζιους τρούλους των εκκλησιών να ξεχωρίζουν. Υπογραμμίζουμε τη σχετική εγκατάλειψη του κάστρου με τα χόρτα και την έλλειψη καθαριότητας και φροντίδας στο εσωτερικό του, κακή εντύπωση για τους ξένους ειδικά τουρίστες, που μαζεύονται με τα λεωφορεία για να δουν τον Πύργο. Από ό,τι μας είπαν οι ντόπιοι, δεν υπάρχει ενδιαφέρον από τη δημοτική αρχή και τις υπηρεσίες δυστυχώς.

 

Καφέ στην πλατεία του χωριού περιμένοντας το λεωφορείο για τα Φηρά. Συζήτηση με την καφετζού για το Μοναστήρι στον Προφήτη Ηλία, η γνωστή στο πανελλήνιο υπόθεση της αντιπαράθεσης των ντόπιων με τον πρώην ηγούμενο, που κατηγορήθηκε ότι εξαφάνισε περιουσία του μοναστηριού, εικόνες κλπ. Σήμερα το μοναστήρι ανοίγει λίγες φορές, δεν είναι πάντα ανοιχτό, έγινε προσπάθεια για την απομάκρυνση των κεραιών του ΟΤΕ από το λόφο και των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, ενώ υπάρχουν και τα ραντάρ του στρατού με τη στρατιωτική μονάδα.

 

Άργησε, αλλά ήρθε το λεωφορείο για τα Φηρά. Ξανά βόλτες ξανά μαγαζιά στα Φηρά και λεωφορείο για την Οία (0,90 ευρώ). Οία, πολύ όμορφη, πάνω στο βράχο, με τα άσπρα σπίτια, κολλητά, οβάλ -στη Σαντορίνη δεν υπάρχει το ορθογώνιο, όλα έχουν σφαιρικό σχήμα, κύκλος-  τα στενά δρομάκια, τις καταγάλανες πισίνες, τις εκκλησιές με τους γαλάζιους τρούλους, ο ανεμόμυλος, ο βράχος με το μικρό κάστρο και το εκκλησάκι, τα καμπαναριά, πάντα με τρεις καμπάνες, μια στη μέση και δύο χαμηλότερες, δεξιά και αριστερά, η γνωστή αιγαιοπελαγίτικη εικόνα. Κόσμος σχετικά λίγος, μαζεύτηκε στο ηλιοβασίλεμα σαν το μελίσσι.

Ήπιαμε τον καφέ περιμένοντας το ηλιοβασίλεμα στο καφέ «Μύλος». Μόλις ο ήλιος έπεσε όλες οι μηχανές πήραν φωτιά και έπεσε το σχετικό χειροκρότημα. Μια μικρή απογοήτευση για πολλούς γιατί δεν ήταν και το ιδανικότερο, δεν είχε καθαρό ορίζοντα.

Μετρώντας το μήκος του νησιού βγαίνει περίπου 25 χιλιόμετρα από το Φάρο στο νότο μέχρι την Οία στο βορά.

Επιστροφή Φηρά και ξανά στο ξενοδοχείο με το λεωφορείο.

 

Τρίτη 31 Αυγούστου

Το πρωί ιντερνέτ στο χωριό (2 ευρώ/ώρα) και ύστερα στην Κόκκινη Παραλία. Νοικιάσαμε ξαπλώστρες και ομπρέλα (7 ευρώ) μέχρι τις 6 το απόγευμα, και μετά στο ξενοδοχείο, μπάνιο και πορεία γύρω από το χωριό, το Ακρωτήρι, προς την μεριά της Καλντέρας με πολύ καλή θέα. Ανεβήκαμε στο κάστρο του χωριού. Δεσπόζει εντυπωσιακά. Παλιό Ενετικό κάστρο, όχι όμως σε καλή κατάσταση.

 

Τετάρτη 1 Σεπτέμβρη

Καλή μέρα σήμερα! Είχαμε προγραμματίσει να πάμε στον Μπάλο, πίσω από το χωριό, απέναντι από την Καλντέρα. Μια παραλία μοναδική και ερημική. Εμείς κι εμείς. Στην διπλανή μόνο τα τρία κορίτσια, κάποια στιγμή πέρασε ένα ζευγάρι. Γυμνισμό κλπ…

Πώς πάμε: Πριν το MAMA THIRA κατεβαίνει μονοπάτι, λίγο δύσκολο για τακούνια και σαγιονάρες.

Έχει εκκλησάκι, μια-δυο βάρκες και σπηλιές στον βράχο, σπηλιές-δωμάτια εγκαταλειμμένα, λίγα αρμυρίκια, μια σαμπρέλα.

[Κλείσαμε τηλεφωνικά στον ΟΠΑΚΕ-ΟΤΕ για την Πάρο ΟΛΕ!]

Ωραία εικόνα, το εκκλησάκι στον βράχο, η βαρκούλα ν’ αρμενίζει με την πειρατική σημαία, τα βράχια και ολόγυρα το νησί, η Καλντέρα, τα άσπρα χωριά στον ορίζοντα, το κύμα να μουρμουρίζει αφρίζοντας πότε σιγανά και πότε δυνατά.

Κατά τις 6μμ φύγαμε για τον Φάρο. Μας είπαν πέντε χιλιόμετρα. Μια διαδρομή στην άσφαλτο με τα πόδια, με θέα την Καλντέρα και το Ηφαίστειο, την Παλιά και Νέα Καμένη και την Θηρασιά. Έχει ορισμένες παραλίες το τμήμα αυτό του νησιού μετά το χωριό Ακρωτήρι, βόρεια και νότια, πάνω και κάτω.

Σε μια ώρα φθάσαμε στον Φάρο. Ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό. Ωραία θέα. Στο βάθος δύο ξερονήσια, νότια προς την Κρήτη. Οι βαρκούλες να σχίζουν τα νερά, από ψηλά οι γλάροι, ο ήλιος να δύει σιγά σιγά, πέντε-έξι ζευγαράκια κάνουν romantic και φωτο. Εμείς φύγαμε πριν το ηλιοβασίλεμα να μην νυχτώσουμε. Το ηλιοβασίλεμα το είδαμε από το μέσο της διαδρομής. Όχι τόσο εντυπωσιακό, γιατί είχε ελαφριά συννεφιά στον ορίζοντα.

 

Πέμπτη 2 Σεπτέμβρη

ΦΗΡΑ

Φύγαμε το πρωί με το αυτοκίνητο του Σαράντου και πήγαμε στα Φηρά. Τράπεζα, ΟΤΕ, internet cafe, στα μαγαζιά, στο KASTR για ελληνικό καφέ (2,5 ευρώ), στον καθολικό ναό. Επιστρέφοντας με το λεωφορείο, κάναμε μια στάση στον Συνεταιρισμό Κρασιού (SANTO WINE). Πολύ ωραία περίπτωση. Παρακολουθήσαμε την παράδοση των σταφυλιών απ’ τους παραγωγούς, αγοράσαμε κρασιά και πήραμε εικόνες από την Καλντέρα. Συνεχίσαμε με τα πόδια στο ξενοδοχείο παρατηρώντας στην διαδρομή τις εκθέσεις κεραμικών και τα αμπέλια. Περπάτημα μια ώρα περίπου με ήλιο.

Λίγη ξεκούραση και αμέσως μετά κατεβήκαμε στην ιδιωτική μας παραλία, στον Μπάλο, είκοσι λεπτά με τα πόδια και στο μονοπάτι. Μπάνιο, ριλάξ και επιστροφή το σούρουπο. Ιδιωτική παραλία που θα ξαναβρείς… Διαπίστωση, ερωτικό νησί, μόνο για ζευγάρια…

 

Παρασκευή 3 Σεπτέμβρη

Παραλία Μπάλου

Μπάλος, παλιό ηφαίστειο. Μικρή εκκλησία, σπηλιές, σπίτια, βάρκες, κήπος, βράχια και … φόβος μη γίνει κανένας σεισμός. Άραγε γι’ αυτό δεν έχει κόσμο;

Καθίσαμε μέχρι τις 4 το απόγευμα. Μπάνιο και ξάπλες στις σκιές των αρμυρικιών. Το μονότονο μουρμουρητό της θάλασσας, το αφρισμένο κύμα, λίγο περισσότερο από το κανονικό.

Στη συνέχεια Φηρά, Οία, βόλτες… Ηλιοβασίλεμα ξανά, κόσμος πολύς, φωτογραφίες, βίντεο.

 Σάββατο 4 Σεπτέμβρη

Αναχώρηση για Πάρο

 

 

Ορισμένες πρόσθετες πληροφορίες, από τις σημειώσεις

Το νησί έχει αρκετούς δωρητές και γνωστά ονόματα στο πανελλήνιο: Νομικός, Ρούσσος, Πολυζώη, Γιάννης Μαρίνος, Μαρίζα Κωχ, Αλαφούζος, Μαρκεζίνης.

Το νησί επισκέφτηκε ο Γκλύξμπουργκ με την βασίλισσα της Δανίας, η κυρία ως αρχαιολόγος.

Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες ξηλώνονται ή ξηλώθηκαν, γιατί δεν ικανοποιούν τις ανάγκες, ειδικά στα ξενοδοχεία.

Από το 1980 λειτουργεί εργοστάσιο αφαλάτωσης στην Οία.

Στον αρχαιολογικό χώρο στο Ακρωτήρι έχουν δαπανηθεί αρκετά χρήματα, αλλά δεν λέει να τελειώσει το έργο. Το κτήριο είναι με πολλά υποστυλώματα, από πάνω φύτεμα κανονικό, με σημεία που να επιτρέπει να μπαίνει το φυσικό φως.

Φυσάει βοριαδάκι με κύμα, Οι κάτω παραλίες δεν έχουν κύμα. Μέσα Γωνιά, Κόκκινη Παραλία, Μαύρη, Άσπρη κλπ

Το νησί δεν έχει δημόσια περιουσία. Όλες οι εκτάσεις είναι ιδιωτικές, ανήκουν στους ιδιώτες. Ο Ρούσσος προσπάθησε να κάνει δημόσια κάποια τμήματα, αλλά βρήκε την σθεναρή αντίδραση των φερόμενων ιδιοκτητών. Η Αρχαιολογία έχει «παγώσει» τις περιουσίες στην περιοχή του Ακρωτηρίου, χωρίς να τις απαλλοτριώνει δίνοντας λύση στους ιδιοκτήτες, οι οποίοι δεν μπορούν να οικοδομήσουν.

Ντούμας Χρήστος, διευθυντής ανασκαφών στο Ακρωτήρι: καλός με φιλόδοξο σχέδιο.

Δήμος: απών, λείπουν οι καλοί κομματικοί μηχανισμοί.

Ιαματικές θερμές πηγές: Ανεκμετάλλευτες, γεώτρηση 350μ για θερμό νερό για ΣΠΑ σε ξενοδοχείο.

 

Δεν σου θυμίζει τίποτα οικολογία.

– Άναρχη δόμηση παντού, σ’ όλη την έκταση του νησιού, τσιμέντο, όμως και κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: Μικρά κτίρια, το πολύ διώροφα, οβάλ, στο σχήμα του κύκλου και ελάχιστο τετράγωνο, ελάχιστες γωνίες.

– Σκουπίδια, ναι, υπάρχουν διάσπαρτα στο δρόμο, δεν έχουν εξαλειφθεί τα πλαστικά μπουκάλια, οι συσκευασίες.

– καμιά αναφορά για ενέργεια.

– Πράσινο ελάχιστο, ναι έλλειψη νερού. Δεν είχε ποτέ δάσος.

– τα αμπέλια σώζουν την κατάσταση.

– το χώμα αμμουδερό, ελαφρόπετρα, δεν έχει πολλά περιθώρια για καλλιέργειες.

– Όχι ζώα, κατσίκια, πρόβατα καθόλου. Μόνο γαϊδούρια και λίγα μουλάρια.

– Ο σκουπιδότοπος στην Μεσαριά. Οι προσπάθειες για ΧΥΤΑ ναυάγησαν, προσπάθειες για προσωρινή λύση, με προτάσεις ακόμα και για κάποιο ξερονήσι στ’ ανοιχτά.

– Αν ξεπεράσει κανείς στο σκάψιμο την ελαφρόπετρα, σταματάει γιατί αρχίζουν τα αρχαία…

– Για το νερό, το εργοστάσιο αφαλάτωσης δωρεά του Αλαφούζου μόνο για την Οία. Στο υπόλοιπο νησί γεωτρήσεις με υφάλμυρο νερό ή γλυκό νερό όχι πόσιμο.

– Ενέργεια: Εργοστάσιο της ΔΕΗ με πετρέλαιο στο Καμάρι, κοντά στο αεροδρόμιο.

 

Μεγαλύτερος οικισμός το Εμπόρειο από άποψη πληθυσμού, έχει το «προλεταριάτο», έχει Γυμνάσιο, Λύκειο, Τεχνικό Λύκειο κλπ, και στα Φηρά και στο Εμπόρειο. 12.000 – 15.000 μόνιμοι κάτοικοι; Μπορεί και 9.000.

Παλαιότερα είχε και βαμβάκι, εργοστάσιο καλτσών, υαλοβιομηχανία.

Η Οία έγινε επί Τζανετάκη υπουργού πολιτισμού. Ο ΕΟΤ ανέλαβε να φτιάξει τα εγκαταλειμμένα σπίτια και σε δεκαπέντε χρόνια να τα παραδώσει στους ιδιοκτήτες. Τζάμπα πράμα, που λένε. Είναι διατηρητέο μνημείο με την ιδιαίτερη εικόνα, που όλοι ξέρουμε.