Το ΓΕΩΤΕΕ για το Ειδικό Πλαίσιο του Τουρισμού

1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Θεωρούμε ότι το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό θα έπρεπε να συζητηθεί παράλληλα με τα άλλα δύο πλαίσια.
– Χωροταξικό ορεινών περιοχών,
– Χωροταξικό νησιωτικού και παράκτιου χώρου,
γιατί αλληλοεπηρεάζονται.

2. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Είναι θετική η πρόταση για την θέσπιση του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον τουρισμό καθώς ο τουρισμός αποτελεί μια από τις ραγδαία αναπτυσσόμενες δραστηριότητες στη χώρα μας.
Η ανάπτυξη του τουρισμού αξιοποιεί το σύνολο των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας (πολιτισμικό κεφάλαιο, κλίμα, πολυνησιακός χαρακτήρας, μήκος και ποιότητα των ακτών, ποικιλία και έντονη εναλλαγή της μορφής και του είδους των πόρων, πυκνότητα και ποικιλία των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους), τα οποία την καθιστούν μοναδική στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη ως προς τις δυνατότητες ανάπτυξης των περισσοτέρων από τις σύγχρονες μορφές τουρισμού και μάλιστα υψηλών απαιτήσεων.

Είναι μάλιστα ιδιαίτερα θετική η στόχευση του (άρθρο 2) στα ακόλουθα:
 Στην ποιοτική περιβαλλοντική αναβάθμιση, θεματική, χρονική και χωρική διεύρυνση της τουριστικής δραστηριότητας και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Ελληνικού τουριστικού προϊόντος, με ειδική μέριμνα για την ανάδειξη και προβολή της ταυτότητας του
 Στην προώθηση της αειφόρου και ισόρροπης ανάπτυξης της χώρας, σύμφωνα με τις φυσικές, πολιτιστικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
 Στη διάχυση της ανάπτυξης του τουρισμού σε περισσότερες γεωγραφικές περιοχές με πολιτικές που θα ενθαρρύνουν ή θα αποθαρρύνουν τη συγκέντρωση των επενδύσεων στον τουρισμό.
 Στη διάχυση των αποτελεσμάτων του τουρισμού στους υπολοίπους τομείς της οικονομίας, με πολιτικές οι οποίες ενισχύουν τη διασύνδεσή τους.

Ωστόσο διαπιστώνουμε ότι παρά τις ανωτέρω θετικές διακηρύξεις ουσιαστικά με το παρόν σχέδιο προωθείται ένα νέος τύπος τουριστικής ανάπτυξης η «σύνθετη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη τουριστικών υποδομών σταθερού παραθερισμού», άρθρο 9, στοχεύει στην δημιουργία τουριστικών μονάδων με ταυτόχρονη κατασκευή εγκαταστάσεων εμπορίου, παροχής υπηρεσιών, αναψυχής κλπ. καθώς και κατοικιών προς πώληση.

Διαφωνούμε με το προτεινόμενο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που στηρίζεται στην προώθηση κυρίως της παραθεριστικής κατοικίας μέσω μεγάλης κλίμακας οικοδομικών συγκροτημάτων τα οποία στην ουσία θα αποτελούν πολυτελείς κατοικίες επιδοτούμενες από τον αναπτυξιακό νόμο, ακόμη και σε ακατοίκητα Ελληνικά νησιά.
Ειδικότερα μας ανησυχεί το γεγονός ότι στην ανάπτυξη αυτού του νέου τύπου τουρισμού δεν λαμβάνονται υπόψη τα παραπάνω κριτήρια:
• Δεν υπάρχει ουσιαστική πρόβλεψη προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων γενικότερα. Ιδιαίτερα στις περιοχές NATURA επιτρέπονται κατ¶ εξαίρεση επενδύσεις ενώ αντίθετα δεν υπάρχει καμία αναφορά στα διαχειριστικά σχέδια των περιοχών αυτών (και στους αντίστοιχους περιορισμούς) τα οποία στις περισσότερες περιοχές δεν έχουν καν εκπονηθεί.
• Δεν υπάρχει πρόβλεψη προστασίας της γεωργικής γης ως παραγωγικού πόρου ακόμη και στις περιπτώσεις περιοχών παραγωγής ποιοτικών τοπικών προϊόντων (ΠΟΠ. ΠΓΕ, βιολογικά, κλπ).
• Δεν προβλέπεται ως προϋπόθεση ο καθορισμός της φέρουσας ικανότητας της περιοχής που θα δεχθεί την επένδυση, η οποία θα προσδιορίζεται μετά από καθορισμό συγκεκριμένων δεικτών.

Επίσης δεν είναι επιτρεπτό να καθορίζονται μέσω του χωροταξικού αυτού σχεδίου πολεοδομικές ρυθμίσεις οι οποίες είναι αντικείμενο της πολεοδομικής νομοθεσίας.

Ο νέος τύπος τουριστικής ανάπτυξης, δε θα ωφελήσει οικονομικά και πολιτισμικά τις τοπικές κοινωνίες ενώ θα δημιουργήσει θέματα κοινωνικών και πολιτιστικών συγκρούσεων, σημαντικές αλλοιώσεις και ανεπίστρεπτες βλάβες στον τόπο και το τοπίο, με την εγκατάσταση ολοκληρωτικά ξένων προς την τοπική ταυτότητα νέων οικιστικών μονάδων.
Επίσης δεν λαμβάνεται πρόνοια για την διατήρηση των μέσων παραγωγής τοπικών προϊόντων και την προστασία της γεωργικής γης σε περιοχές με ιδιαίτερα παραγωγικά χαρακτηριστικά που συμβάλουν στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος .
Για τους παραπάνω λόγους θεωρούμε απαραίτητη την απόσυρση των άρθρων 9 και 10 του προτεινόμενου σχεδίου.

3. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΑΡΘΡΟ 4
Στ άρθρο 4 η προτεινόμενη κατηγοριοποίηση του εθνικού χώρου και ειδικότερα η Κατηγορία Β2 Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιου και εναλλακτικού τουρισμού, δεν περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό περιοχών με περιθώρια ανάπτυξης ηπίων και εναλλακτικών μορφών τουρισμού της ηπειρωτικής χώρας.
Ενδεικτικά για την Κατηγορία Β2 Περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιου και εναλλακτικού τουρισμού, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η κατηγοριοποίηση που εφαρμόζεται στην Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER και στα ΟΠΑΑΧ.
Στο τομέα των εναλλακτικών μορφών Τουρισμού, βασικό κριτήριο θα πρέπει να είναι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η προστασία και ενίσχυση της βιοποικιλότητας, η αξιοποίηση τοπικών ιδιαιτεροτήτων και τοπικών προϊόντων αλλά και η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας διότι το αντίθετο θα σήμαινε υποβάθμιση τουριστικού περιβάλλοντος και του τουριστικού προϊόντος.

ΑΡΘΡΟ 6
Παρά την αναφορά σε θέματα αγροτικού τουρισμού σε ορισμένες κατηγορίες όπως στις αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές (Β2), αλλά και στις περιοχές Γ, Η, κλπ στο άρθρο 6 δεν αναφέρεται ο αγροτικός τουρισμός ως ειδική μορφή τουρισμού.

Ο αγροτικός τουρισμός αναπτύσσεται σε αγροτικές περιοχές που διαθέτουν αξιόλογους αγροτικούς πόρους πχ. (γεωμορφολογία, φυσικό και αγροτικό τοπίο, αρχιτεκτονική κληρονομιά, τοπικά προϊόντα – γαστρονομία).

Είναι θετική η αναφορά στον γεωτουρισμό αλλά θεωρούμε ιδιαίτερα φτωχή την αναφορά στις προτεινόμενες δράσεις ανάπτυξης του ενώ δεν τονίζεται η σημασία της δημιουργίας γεωπάρκων για την ολοκληρωμένη τουριστική ανάπτυξη περιοχών που διαθέτουν την συγκεκριμένη γεωλογική και γεωμορφολογική ιδιαιτερότητα.

ΑΡΘΡΟ 7
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Στο άρθρο 7 στον τομέα των Μεταφορών δεν υπάρχει καμιά αναφορά στην αναγκαιότητα σύγχρονης ακτοπλοϊκής σύνδεσης ιδιαίτερα των νησιωτικών περιοχών με την ηπειρωτική χώρα.
Η ύπαρξη ακτοπλοϊκών συνδέσεων των νησιών με σύγχρονα και ασφαλή πλοία που αποτελεί σήμερα ζητούμενο, σε μεγάλο βαθμό καθορίζει τις προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης των νησιωτικών περιοχών.

ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ
Η διαχείριση των υδατικών πόρων και τα υδάτινα αποθέματα κάθε περιοχής είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό των τουριστικών επενδύσεων σε μια περιοχή.

ΑΡΘΡΟ 8
ΔΑΣΗ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ
Τα δασικά οικοσυστήματα και το φυσικό περιβάλλον έχουν όρια αντοχής και υπάρχουν θεσμικές υποχρεώσεις από το εθνικό δίκαιο, τις διεθνείς συμβάσεις και τις κοινοτικές οδηγίες βάση των οποίων καθορίζονται οι επιτρεπτές επεμβάσεις.
Οποιαδήποτε παρέμβαση σε δάση και δασικές εκτάσεις θα γίνεται με βάση το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα δάση και τη σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας.

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΓΗ
Στην αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας επιτρέπεται η ανάπτυξη μόνο ήπιων μορφών τουρισμού, μετά από σύμφωνη γνώμη των υπηρεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Στη λοιπή γεωργική γη θα πρέπει να τεθούν κριτήρια και προϋποθέσεις καθορισμού ποσοστού γης που να μπορεί να υποδεχθεί τουριστική ανάπτυξη και προστασία της υπόλοιπης γεωργικής γης.
Δεν υπάρχει πρόβλεψη της προστασίας της γεωργικής γης σε περιοχές με ιδιαίτερα παραγωγικά χαρακτηριστικά και παραγωγή ιδιαίτερων τοπικών προϊόντων που συμβάλουν στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος.

ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
Προκειμένου να αποφευχθούν συγκρουσιακά φαινόμενα κατά την ανάπτυξη του τουρισμού και των υδατοκαλλιεργειών δύο ιδιαίτερα σημαντικών για τη χώρα μας οικονομικών δραστηριοτήτων, ή η ανάπτυξη της μιας δραστηριότητας να μην αποβαίνει σε βάρος της άλλης θα πρέπει να περιληφθούν ειδικές διατάξεις τόσο στις κατευθύνσεις χωρικής οργάνωσης (άρθρο 5) όσο και στις κατευθύνσεις για κατηγορίες χώρου με ειδικό καθεστώς και επίλυση συγκρούσεων με άλλες χρήσεις (άρθρο 8) και συγκεκριμένα :
Θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι η ζώνη υψηλής ανταγωνιστικότητας διαφόρων οικονομικών δραστηριοτήτων (300 μ. από τον αιγιαλό) όπως αυτή προσδιορίζεται στην παράγραφο 2 της κατηγορίας Ε (νησιά και παράκτιες περιοχές) του άρθρου 5 και οι οριζόμενες στην ίδια παράγραφο κατευθύνσεις, αλλά και οι περιορισμοί χρήσεων, δεν αφορούν το θαλάσσιο χώρο για τον προσδιορισμό της σχέσης Τουρισμού – Υδατοκαλλιέργειας.
Στο άρθρο 8 και ειδικότερα το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2Δ αυτού προτείνουμε να αντικατασταθεί ως ακολούθως:
«Κατάλληλες για υδατοκαλλιέργειες θαλάσσιες εκτάσεις επιτρέπεται να χωροθετούνται, ως Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.) τόσο σε περιοχές αναπτυγμένες τουριστικά, όσο και σε περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, με τον όρο ότι η συνδυασμένη ανάπτυξη τουρισμού και υδατοκαλλιεργειών δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον.
Σημειακή χωροθέτηση νέων μονάδων υδατοκαλλιέργειας πρέπει να αποφεύγεται στις περιοχές που χαρακτηρίζονται, ως αναπτυγμένες τουριστικά, ενώ επιτρέπεται στις υπόλοιπες περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος σε απόσταση πεντακοσίων (500) μέτρων τουλάχιστον από υφιστάμενες τουριστικές εγκαταστάσεις και από τις περιοχές που παρουσιάζουν τουριστικά ενδιαφέρον, είτε μεμονωμένα, είτε σε οργανωμένους υποδοχείς».