Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας, ένα εργαλείο του Κοινων

Τα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας είναι μια χάρτα, μια συμφωνία, μια διακήρυξη μιας ομάδας επαγγελματιών (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), που έχουν κοινά (οριζόντια συνεργασία) ή συμπληρωματικά (κάθετη συνεργασία) χαρακτηριστικά, και συμφωνούν και συναποφασίζουν να συνεργαστούν σε «εθελοντική» βάση προκειμένου να προωθήσουν την περιοχή τους ως προορισμό και ένα κοινό όραμα για την ποιότητα στην περιοχή τους.

Ειδικότερα τα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας Τουρισμού επικεντρώνονται στην συνεργασία και άμιλλα για ποιοτικές υπηρεσίες τουρισμού στην ύπαιθρο. Διαφοροποιούν το τουριστικό προϊόν ενσωματώνοντας στοιχεία παραδοσιακής κληρονομιάς (αρχιτεκτονική, γαστρονομία κλπ), δηλαδή την ταυτότητα της περιοχής και αξιοποιούν την τοπική παραγωγή αγροτικών προϊόντων. Το κάθε μέλος λειτουργεί ως πρεσβευτής των άλλων, της Ομάδας και της περιοχής.

Τα Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας, έχουν σαν κύριο σκοπό την διαφύλαξη ή και την προαγωγή του καλού ονόματος μιας περιοχής, ως μια «συλλογική περιουσία» που ανήκει σε όλους και που πρέπει να διαφυλάσσεται από συλλογική δομή.
Το Τοπικό Σύμφωνο μιας περιοχής είναι στην ουσία έκφραση του «ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ», που είναι η συνδετική ουσία που κρατά σε συνοχή μια κοινωνία. Τα Τοπικά Σύμφωνα Τουρισμού είναι μια σύγχρονη δομή που συμπληρώνει την τοπική δημοκρατία, ενεργοποιεί τους πολίτες, συμμετέχει στην ανάπτυξη, υποβοηθά τον σχηματισμό Τοπικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας και δημιουργεί προϋποθέσεις ΤΟΠΙΚΗΣ ενδογενούς ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.

Θα μπορούσαν να είναι Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες (αμκε), Συνεταιρισμοί ειδικού σκοπού, συλλογικές μορφές επιχειρηματικότητας κλπ. Τα κέρδη είναι κοινωνικά (μη εκχρηματισμένα) και εμμέσως επιχειρηματικά. Τα Τοπικά Σύμφωνα ενεργοποιούνται από εμψυχωτές. Τα Τοπικά Σύμφωνα είναι δομή πολιτών επαγγελματιών που είναι προσανατολισμένη στην κοινωνία.

Η ανάπτυξη δεν είναι μεγέθυνση ή συσσώρευση ή εκχρηματισμένος πλούτος, αλλά απαιτεί την δημιουργία νέων θεσμών, ιδιαίτερα σε επίπεδο τοπικής ανάπτυξης. Η συλλογική επιχειρηματικότητα, όπως εμφανίζεται σήμερα με την μορφή Τοπικών Συμφώνων ή Δικτύων Επιχειρήσεων, μπορεί να διαμορφώσει συνθήκες σχηματισμού Τοπικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας και προϋποθέσεις ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, συμπληρώνοντας ταυτόχρονα τους θεσμούς ενδυνάμωσης της Τοπικής Δημοκρατίας.
«Θα τεθεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή όλων των τουριστικών επιχειρήσεων στα προγράμματα χρηματοδότησης των ψηφιακών ενισχύσεων η σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τριτογενή». κ. Κ. Μαρκόπουλος. 24/7/09.
«Μας δίνετε η δυνατότητα να στηρίξουμε τη διατήρηση του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού στην ελληνική περιφέρεια με την χρησιμοποίηση δύο μεγάλων συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει η χώρα μας και ιδιαίτερα η ελληνική περιφέρεια: του τουρισμού και της γεωργίας. Μέσα από τον τουρισμό μπορούμε να προσελκύσουμε τον κόσμο και μέσα από την γεωργία και τα αγροτικά μας προϊόντα να τους δώσουμε το κάτι ξεχωριστό έτσι, ώστε να επισκεφθούν πολλές ξεχασμένες περιοχές της πατρίδας μας». κ.Α.Κοντός. 18/1/2008.

Το νομοσχέδιο ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ και ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ περιλαμβάνει για πρώτη φορά την λέξη Αγροτουρισμός και διευκρινίζει ότι άλλο είναι ο Αγροτουρισμός, άλλο ο Τουρισμός Φύσης, άλλο ο Τουρισμός Υπαίθρου, άλλο ο Ορεινός Τουρισμός, άλλο ο Οικοτουρισμός, άλλο ο Πολιτιστικός Τουρισμός κλπ. Και βέβαια μόνο μετά την οριοθέτηση τους θα μπορούν να οργανωθούν συλλογικά σχήματα ή ακόμα και συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οποιαδήποτε άλλη κίνηση τώρα δείχνει να γίνεται «εκ του πονηρού» προσπαθώντας να δημιουργήσει καταστάσεις ή ακόμα και να αξιοποιήσει την σύγχυση γύρω από τα θέματα για ιδιοτελείς σκοπούς.

Σήμερα στην Ελλάδα μπορεί να κάνει όποιος θέλει όποια μορφή τουρισμού επιθυμεί, σύμφωνα με τους επιχειρηματικούς κανόνες για την ανάπτυξη του τουρισμού. Ειδικά και μόνο για τον αγροτουρισμό προαπαιτείται, όπως σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο προσφέρων υπηρεσίες τουριστικές να είναι αγρότης. Και ακριβώς επειδή είναι αγρότης, θα πρέπει να μπορεί να μεταποιεί και να προσφέρει τα δικά του προϊόντα, όπως κάνει για το σπίτι του. Θα πρέπει να μπορεί να αξιοποιεί την δικιά του παραγωγή, όπως κάνει ο κάθε αγρότης στην μικρή του κοινωνία στο χωριό, με τα δικά τους αυγά (όχι από το supermarket), τα δικά του λαχανικά, το δικό του τυρί και γιαούρτι, το δικό του ψωμί και τις παραδοσιακές πίτες, που πάντα έκανε και έτρωγε στο σπίτι του, τον δικό του καβουρμά ή παστό ή λίπα, τα δικά του κοτόπουλα, τις δικές του μαρμελάδες και γλυκά. Αυτός ο αγρότης με τον/την σύζυγό της αγρότη και τα παιδιά τους ή έστω με έναν ακόμα βοηθό σε όλες τις δουλειές του χωραφιού και του αγροτουρισμού. Και οι φιλοξενούμενοι να μπορούν να μετέχουν και να αισθάνονται την μέθεξη της συμμετοχής στην θαλπωρή της αυθεντικής οικογενειακής ζωής στην αγροτική κοινωνία, με τις εγχώριες αγροτικές αξίες.

«Ο Αγροτουρισμός είναι εκείνη η τουριστική δραστηριότητα που αναπτύσσεται σε χώρο μη αστικό από τους απασχολούμενους κύρια στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα και ειδικότερα σε οικογενειακής ή συνεταιριστικής μορφής μικρές τουριστικές μονάδες παροχής αγαθών και υπηρεσιών, με σκοπό την ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και της τοπικής οικονομίας, τόσο από την εκμετάλλευση των τουριστικών καταλυμάτων, όσο και από την τροφοδοσία των τουριστικών μονάδων με προϊόντα τοπικής παραγωγής γεωργικών συνεταιρισμών». Γνώμη 208/22-12-2008 της ΟΚΕ Ελλάδος.

«Ο αγροτουρισμός είναι η τουριστική δραστηριότητα που αναπτύσσεται σε χώρο μη αστικό από τους απασχολούμενους κύρια στη γεωργία, σε μικρές μονάδες οικογενειακής ή συνεταιριστικής μορφής, με στόχο τη δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος στον τοπικό πληθυσμό, τόσο από την ενοικίαση των καταλυμάτων όσο και από την τροφοδοσία τους με προϊόντα τοπικής παραγωγής και προϊόντα συναφών δραστηριοτήτων». ΕΟΤ, 1983.

Η αυθεντικότητα είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού. Στον αγροτουρισμό ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τις αγροτικές περιοχές, τις αγροτικές ασχολίες, τα τοπικά προϊόντα, την παραδοσιακή κουζίνα και την καθημερινή ζωή των κατοίκων, τα πολιτισμικά στοιχεία και τα αυθεντικά χαρακτηριστικά του χώρου αυτού, με σεβασμό προς το περιβάλλον και την παράδοση, από τους ίδιους τους καλλιεργητές ή/και κτηνοτρόφους, όχι από συνταξιούχους της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, του ΤΣΜΕΔΕ ή άλλων, ούτε ακόμα από επιχειρηματίες οι οποίοι είδαν αξιόλογο κέρδος στον αγροτουρισμό, και επιδιώκουν ιδιοποίηση τυχόν προνομίων των αγροτών για τον αγροτουρισμό, ώστε να επεκταθούν και σε άλλους μη αγρότες.

«Ο μαζικός τουρισμός, αλλά και ο Τουρισμός Υπαίθρου, ανατρέπει την κλίμακα των εγχώριων αξιών. Στο πλαίσιο του μαζικού τουρισμού εκτρέφεται μια νέα, ευκαιριακή και αρπακτική, «λούμπεν επιχειρηματικότητα» που εκτοπίζει πατροπαράδοτες αξίες. Ο μαζικός τουρισμός και ο τουρισμός υπαίθρου αναλαμβάνει πρόθυμα την «εξημέρωση» του εγχώριου πολιτισμού, έτσι ώστε αυτός να γίνει ελκυστικός και καταναλώσιμος από τους ξένους επισκέπτες. Η επιτήδευση εισβάλλει ακάθεκτη στο χώρο της γνησιότητας. Βρισκόμαστε μπροστά στις επιτηδεύσεις της ύστερης τουριστικής βιομηχανίας, η οποία εισάγει αδίστακτα στο χώρο του αυθόρμητου, τον προγραμματισμό και την οργάνωση, εξανεμίζοντας το νόημα τελετών & εθίμων, κατατροπώνοντας την παράδοση μέσα από την θεαματικοποίησή της» κ.Γ.Καραμπάτος. Επιμελητήριο Μεσσηνίας.

Και ο Αγροτουρισμός και ο Τουρισμός Υπαίθρου, συμβάλλουν στην Ανάπτυξη. Οι Αγροτουριστικές Επιχειρήσεις συμβάλλουν στην Τοπική Αγροτική Ανάπτυξη. Οι Επιχειρήσεις Τουρισμού Υπαίθρου στηρίζουν κυρίως την Περιφερειακή Ανάπτυξη και όχι κατ¶ ανάγκη την Τοπική Οικονομία ή ακόμη και τον αγροτικό τομέα.
Ο σημερινός Πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου, απευθυνόμενος στους Νέους Αγρότες, στην Αρχαία Ολυμπία, στις 5 Σεπ 2009, είπε μεταξύ άλλων: «Ξέρουμε ότι ο τουρισμός σήμερα στη χώρα μας αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρας, αλλά χάνουμε, και σε αυτό τον τομέα, σταθερά στην ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο, τα τελευταία χρόνια. Και είναι η ελληνική ταυτότητα στον τουρισμό, που πρέπει και μπορεί ν’ αποτελέσει στρατηγική επιλογή, όραμα και συγκριτικό μας πλεονέκτημα, το οποίο βεβαίως συνδυάζεται κάλλιστα, άριστα, θα έλεγα και απαραίτητα, μ’ έναν αγροτικό τομέα που έχει και αυτός την ελληνική ταυτότητα της μεσογειακής δίαιτας και διατροφής. Η ελληνική ταυτότητα στα προϊόντα θα ενισχυθεί με την τοπική ταυτότητα. Το κάθε προϊόν μπορεί να έχει την ταυτότητά του την τοπική και, βεβαίως, την ταυτότητά του, την αναγνωρίσιμη στο διεθνές εμπόριο, στη διεθνή οικονομία. Γι΄ αυτό το λόγο, θα ενισχύσουμε τα «Τοπικά Σύμφωνα Ποιότητας» με πιστοποιημένα πρότυπα και με ειδική σήμανση για τα προϊόντα, αλλά και τις υπηρεσίες των κατά τόπους περιοχών».

Στο Συνέδριο της Διεθνούς Οργάνωσης Βιοπολιτικής, την Πέμπτη, 26-11-2009, θα ακουσθούν πολλές ακόμη σημαντικές εισηγήσεις μεταξύ των οποίων:

Κλιματικές αλλαγές και προτάσεις νέας στρατηγικής (Καθ Α. Βλαβιανού Αρβανίτη, Δ. Ο Βιοπολιτικής),
Κλιματικές αλλαγές-προτεραιότητα στην πολιτική (Α.Ε. S. Stub, Πρέσβης του Βασιλείου της Νορβηγίας),
ΕΕ & ΚΑΠ, Μεταρρύθμιση 2003-8 και εφαρμογή στην Ελλάδα (Καθ Χ. Αυγουλάς, ΓΠΑ, τ. Γ. Γ ΥπΑΑΤ),
Προτάσεις βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και εν όψει των επερχόμενων κλιματικών αλλαγών (Καθ Φ. Γραβάνης, Κέντρο Τεχν. Έρευνας Θεσσαλίας, Ανοιχτό Πανεπ. Κύπρου),
Νέες τεχνολογίες για την αειφόρο ανάπτυξη της υπαίθρου (Καθ Ε. Βέργος, ΑΓΣΘ),
Γεωργία ακριβείας – εφαρμογές σύγχρονης τεχνολογίας στην αειφορική διαχείριση αγρο-περιβαλλοντικών συστημάτων (Καθ Α. Γκέρτσης, Κολλέγιο Περρωτής),
Η οικονομική προσέγγιση στην γεωργία ακριβείας (Δρ. Χ.Καρυδάς, ΑΠΘ), Το φυσικό περιβάλλον και ο αγροτικός κόσμος (κ. Δ. Μιχαηλίδης, συνεργάτης ΑΓΡΟΡΑΜΑ),
Νέοι αγρότες, πιστοποιημένες καλλιέργειες, βιοποικιλότητα (κ. Θ. Βασιλόπουλος, Π.Ε. Νέων Αγροτών),
Νέοι στη γεωργία και αγροτική εκπαίδευση, Πρόγραμμα FarmForward-L. da Vinci (κ. Κ. Γεωργίου, Κυπριακό Κέντρο Ευρ. & Διεθνών Υποθέσεων).