Picture of sstamellos

sstamellos

ΔΑS.O.S H επιχειρούμενη και συνταγματικά καταστροφ

ΔΑS.O.S
H επιχειρούμενη και συνταγματικά
καταστροφή του περιβάλλοντος

Στο κείμενο που ακολουθεί αναφέρεται το ιστορικό της επιχειρούμενης συνταγματικής κατοχύρωσης της καταστροφής του περιβάλλοντος μέσω της αναθεώρησης του Aρθρου 24 από το 2000 μέχρι και σήμερα.

Η Μ. Καραμανώφ ( Σύμβουλος Επικρατείας του Ε΄Τμήματος) σε άρθρο της στο περιοδικό ΑΖΙΜΟΥΘΙΟ Τ.22 Δεκ. 2000 είχε τονίσει:
«……… Το Aρθρο 24 του συντάγματος μετά την παρέλευση 25 ετών ζωής έχει καταξιωθεί στην συνείδηση των πολιτών σαν το θεμέλιο της προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού μας περιβάλλοντος και το Ε΄Τμήμα του ΣτΕ με μια σειρά αρχών διασφάλιζε την ακεραιότητά του. ΄Όμως…. Το άρθρο 24 αναθεωρείται γιατί;
Για να πάψει ουσιαστικά να υπάρχει.
Το άρθρο 24 που ίσχυε οργανώνει την προστασία του περιβάλλοντος γύρω από τρεις άξονες:

1. Την προστασία των δασών όπου η νομολογία υπήρξε ξεκάθαρη: Τα ιδιωτικά δάση προστατεύονται για ευνόητους λόγους, και δεν επιτρέπεται να αλλάξουν χρήση για κανένα λόγο (ΣτΕ 1589/99). Τα δημόσια δάση μπορούν να αλλάζουν χρήση σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις, όταν πρόκειται για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί με κανέναν άλλο τρόπο παρά μόνο με τη θυσία του αναγκαίου τμήματος δάσους (ΣτΕ 2435/93, ΠΕ 105/93, ΠΕ 195/91, ΠΕ 314/95). Για το κρίσιμο ερώτημα τι είναι δάσος, η απόφαση του ΣτΕ 2086/1995 αναφέρει ότι μόνο ο επιστήμονας μπορεί να δώσει την ερμηνεία. Η πολιτεία επί 25 χρόνια παραβιάζει την συνταγματική της υποχρέωση της κατάρτισης δασολογίου και έτσι καθιστά αντικείμενο συναλλαγής τους χαρακτηρισμούς και αποχαρακτηρισμούς δασών για πελατειακούς και όχι μόνο λόγους.

2. Την χωροταξία. Και εδώ το Αρθρο 24 θέτει ξεκάθαρες αρχές. Επιμένει ότι ο ελληνικός χώρος πρέπει να οργανωθεί κατά τρόπο βιώσιμο και ορθολογικό, ώστε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα να αναπτύσσεται στο χώρο που της αναλογεί και της αρμόζει και κάθε πολίτης να γνωρίζει εκ των προτέρων τα όρια, μέσα στα οποία θα μπορεί να ασκήσει την οικιστική, παραγωγική, επιχειρηματική ή άλλη δράση του (ΣτΕ 2844/93, 4726/95). Αυτά ισχύουν εξίσου για όλους και ο πολίτης μπορεί να εφησυχάσει ότι ο ανεκτίμητος αυτός πλούτος θα διατηρηθεί αναλλοίωτος και θα παραδοθεί στα παιδιά του (ΠΕ 91/98), αφού λαμβάνονται υπόψη τα όρια αντοχής (η φέρουσα ικανότητα) τόσο των φυσικών οικοσυστημάτων όσων και των ανθρωπογενών (πόλεων, παραδοσιακών οικισμών κλπ) ΣτΕ 637/98, ΠΕ 16/96 που υφίστανται αφόρητες πιέσεις από την άγρια ανάπτυξη. Γιατί βιώσιμη χωροταξία σημαίνει ακόμα ότι οι βασικές αποφάσεις για μεγάλα έργα υποδομής (δρόμοι, λιμάνια, μαρίνες, αεροδρόμια) είναι αποφάσεις με τεράστιο και μη αναστρέψιμο περιβαλλοντικό αλλά και οικονομικό κόστος και πρέπει να είναι αντικείμενο συνολικού σχεδιασμού (ΣτΕ 4033/98, 2598/98, ΠΕ 108/99, ΣτΕ 5168/97, 2434/98, ΠΕ 668/95 κ.α).

3. Την πολεοδομία. Το Δικαστήριο εδώ πλέον διαπίστωσε ότι το αστικό περιβάλλον της Αθήνας έχει προ πολλού παραβιάσει τη φέρουσα ικανότητα του λεκανοπεδίου, δηλ. τα αντικειμενικά όρια της οικολογικής αντοχής του (ΣτΕ 1507/97, 1027/99), όπως και πολλές άλλες πόλεις, ενώ η σπάνια φυσιογνωμία παραδοσιακών οικισμών εξαφανίζεται με ραγδαίους ρυθμούς κάτω από το μπετόν. Η Αθήνα λοιπόν δεν μπορεί να χάσει άλλο δάσος, άλλο αέρα (ΣτΕ 4207/97), ότι κατόρθωσε να διατηρηθεί (πάρκο, πλατεία, άλσος κλπ) πρέπει να προστατευθεί και ότι καταστράφηκε να αποκατασταθεί (ΠΕ 128/94, 102/95, ΣτΕ2242/94, 1118/93, ΠΕ 185/95 κ.α). Οι χρήσεις γης πρέπει να κατανέμονται μέσα στις πόλεις με τρόπο ορθολογικό, αυτό που γενεές ολόκληρες διαφύλαξαν προς το κοινό συμφέρον (ΠΕ 64/92, 2/96, 185/95, 151/97) και όχι προς όφελος των ολίγων εκμεταλλευτών.
Αυτό το Aρθρο 24 θέλησε το Δεκέμβριο του 2000 η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ να αλλάξει ως εξής:

– Πρώτον: ΔΑΣΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΟΡΙΖΕΙ Η ΔΑΣΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Α Λ Λ Α ο εκάστοτε νομοθέτης. Τι σημαίνει αυτό;

– « Καθορίζεται ότι η ελάχιστη έκταση που μπορεί να χαρακτηριστεί ως δασική πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τα 3 στρέμματα, ενώ μέχρι σήμερα δεν υπήρχε ελάχιστο όριο. Επίσης το ελάχιστο ποσοστό κάλυψης του εδάφους από άγρια ξυλώδη βλάστηση ώστε η έκταση να χαρακτηρίζεται δασική από 15% που είναι σήμερα αυξάνεται σε 25%. Το αντίστοιχο ποσό σε Γαλλία, Πορτογαλία, ΗΠΑ είναι 10%.

– Δεύτερον: Τα δημόσια δάση μπορούν πλέον να αλλάζουν χρήση για οποιοδήποτε σχεδόν λόγο, για να μεταβληθούν λ.χ σε παραθεριστικούς οικισμούς, ή να φιλοξενήσουν ανέξοδα έργα υποδομής που θα μπορούσαν κάλλιστα να γίνουν αλλού και το χειρότερο….. ο νομοθέτης εξομοιώνει τα ιδιωτικά με τα δημόσια δάση, πράγμα που σημαίνει ότι ανοίγει πλέον ο δρόμος για την οικοπεδοποίησή τους με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Επίσης η ισχύς του νόμου του 1945, που αναφέρει ποιες εκτάσεις είναι δασικές μετατοπίζεται στο 1960. ΄Όσες εκτάσεις μέσα σε αυτή την 15ετία έχασαν τον δασικό τους χαρακτήρα για οποιονδήποτε λόγο αποχαρακτηρίζονται.

– Η ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ: ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. ΄Ο,τι απετράπη, ό,τι απαγορεύτηκε την τελευταία δεκαετία, είτε λέγεται νέος οικισμός σε αρχαιολογικό χώρο, λατομείο σε αναδασωτέα περιοχή, ρύπανση του Αμβρακικού, του Παγασητικού, νέες βιομηχανίες στην Αττική ή εξάπλωση του Αμαρουσίου μπορεί τώρα να γίνει. ΄Ο,τι σώθηκε (είτε λέγεται χελώνα της Ζακύνθου ή αρκούδα της Πίνδου, είτε κόλπος της Γέρας, ή δάσος της Πεντέλης είτε ΄Ύδρα, Πάτμος, Ανδρος) παραδίδεται τώρα προς εκμετάλλευση χωρίς κανένα περιορισμό. ΄Όλα επιτρέπονται αρκεί η περιβαλλοντική καταστροφή να μην υπερβαίνει το 49% του συνόλου, σύμφωνα με την πρωτοφανή έννοια του «θετικού συνολικού περιβαλλοντικού ισοζυγίου».

– Τρίτον: Η ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ: ΠΑΥΕΙ Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ κριτήριο της «όλα τα σχετικά δεδομένα». Οι πολεοδομικές ρυθμίσεις, όροι δομήσεως και χρήσεις γης, δεν έχουν πλέον ως κριτήριο το σεβασμό της φυσιογνωμίας του οικισμού, τον οποίο αφορούν, ούτε ως όριο την απαγόρευση υποβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος και επιδείνωσης των όρων διαβιώσεως των κατοίκων. Μπορεί να είναι ισοπεδωτικά «συνολικές» ή καταχρηστικά εξαιρετικές, ανάλογα με τα συμφέροντα που εξυπηρετούν, όπως προβλέπεται δε ρητά οι «αντίστοιχες κρίσεις και σταθμίσεις είναι τεχνικές» δηλ. ανέλεγκτες από τα δικαστήρια.

Η αγωνία του {τότε) αναθεωρητικού νομοθέτη να παρακάμψει και να εξουδετερώσει την επαγγελματική Διοίκηση και ιδίως τον δικαστικό έλεγχο είναι έκδηλη.
΄Όμως η αναθεωρητική εξουσία δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την ανατροπή συγκεκριμένων δικαστικών αποφάσεων, που σήμερα αφορούν το περιβάλλον, αύριο οποιοδήποτε άλλο θεμελιώδες ατομικό δικαίωμα. Ευτυχώς που υπάρχει το άρθρο 120 παρ. 4 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο η τήρησή του επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων»

΄Έτσι τελείωσε τότε το άρθρο της η Μαρία Καραμανώφ.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Ο αγώνας έφερε αποτελέσματα
Μεγάλες συγκεντρώσεις και κινητοποιήσεις σε Αθήνα , Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Σύλλογοι, οργανώσεις φορείς διοργάνωσαν συζητήσεις, συνεντεύξεις τύπου, ενημερώσεις μέσω των ΜΜΕ των πολιτών. Δηλώσεις, συνεντεύξεις καθηγητών , συνταγματολόγων, νομικών, πολιτικών διαδέχονταν η μια την άλλη. Ο π.Πρόεδρος του ΣτΕ Μιχάλης Δεκλερής είχε δηλώσει μεταξύ άλλων (… Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος απέσπασε τα δάση και γενικά όλη την δημόσια περιουσία από τον Σουλτάνο με το δικαίωμα του πολέμου. Μετά την ενθεγερσία του 1821 και την απελευθέρωσή μας από τους Τούρκους τα δάση περιήλθαν και νομικά στην Ελλάδα με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830 σαν εθνικά κτήματα τα οποία από το 1838 ονομάσθηκαν «δημόσια κτήματα. Το τεκμήριο ιδιοκτησίας λοιπόν του ελληνικού κράτους επί των δασών και των δημοσίων εκτάσεων είναι πραγματικά η σφραγίδα αίματος των αγωνιστών του 21 που θυσιάστηκαν για την ελευθερία», Σύμβουλος Επικρατείας Σωτ. Ρίζος, συνταγματολόγος Ν. Αλεβιζάτος, πρώην υπουργός Γ.Α. Μαγκάκης, καθηγητής από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς κ. Σκούλος, ο καθηγητής Δασικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Θες/νίκης κ. Αναστάσιος Παπασταύρου στο ΑΖΙΜΟΥΘΙΟ τ.35 είχε αναφέρει « ΄Ετσι αποτελούμε πρωτοτυπία σε παγκόσμια κλίμακα και παράδειγμα προς αποφυγείν μυήσεως, η μόνη καθ’όλη υπεύθυνη και αρμόδια επιστήμη της δασολογίας που διακονείται για 75 και περισσότερα χρόνια στο μοναδικό Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ, ουδέποτε ενημερώθηκε ή ερωτήθηκε για το εν λόγω θέμα και μάλιστα κατά την κατάρτιση του εν λόγω νόμου». Και τέλος η μεγάλη συγκέντρωση των οργανώσεων έξω από την Βουλή την ημέρα της συζήτησης έκαμψαν τους επίδοξους αναθεωρητές και τον τότε εισηγητή Ευάγγ. Βενιζέλο.

ΣΗΜΕΡΑ έξι χρόνια αργότερα η Μαρία ΚΑΡΑΜΑΝΩΦ στις 13 Δεκεμβρίου 2006 στην ομιλία της στο ΤΕΕ για την εκ νέου επιχειρούμενη αναθεώρηση του ΄ΑΡΘΡΟΥ 24 από την κυβέρνηση την Ν. Δημοκρατίας τόνισε μεταξύ άλλων:

Αφού θέτει τους προβληματισμούς της για την τόσο σύντομη χρονικά αναθεώρηση του Συντάγματος καταλήγει «…. Κινδυνεύει δηλ. η αναθεωρητική λειτουργία να καταστεί το νομικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για να καταστούν απρόσβλητες και ανεξέλεγκτες συνηθισμένες κυβερνητικές πολιτικές. ΄Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και το Aρθρο 24. Σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 1992 και τα στοιχεία που έχουν θέσει υπόψιν μας οι δασολόγοι διακυβεύονται τουλάχιστο 40.000.000 στρέμματα δασικών οικοσυστημάτων
των οποίων η αρξαμένη εδώ και χρόνια καταπάτηση και οικοπεδοποίηση θα νομιμοποιηθεί και θα ολοκληρωθεί. Είναι μια δεύτερη προσπάθεια αφού η πρώτη προσέκρουσε στις νομοθετικές διατάξεις του ΣτΕ και στις δυναμικές κινητοποιήσεις των πολιτών.

Η επιχειρούμενη αναθεώρηση στηρίζεται τώρα σε δύο μύθους:

1. Η υποτιθέμενη διάκριση μεταξύ δασών και δασικών εκτάσεων. Δάσος είναι αυτό που γνωρίζουμε από τα παραμύθια με τα ψηλά δένδρα και τις αρκούδες και τους λύκους, ενώ δασική έκταση είναι η ξερή και βραχώδης έκταση με ποώδη φυτά. Η επιστήμη όμως δεν κάνει τέτοια διάκριση αλλά ομιλεί για δασικά οικοσυστήματα τα οποία έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τη ρύθμιση της οικολογικής ισορροπίας των στοιχείων του περιβάλλοντος, νερού, εδάφους, αέρος. Πρόκειται για την μακκία βλάστηση σε μεσογειακή χώρα η οποία είναι ήσσονος σημασίας δάσος που σήμερα προστατεύεται για την τεράστια βιοποικιλότητά του.

2. Ο δεύτερος αφορά τις αποφάσεις του ΣτΕ οι οποίες χαρακτηρίζονται πολύ αυστηρές ως αναφορά την προστασία των δασών και στραγγαλίζουν την οικονομία και εμποδίζουν την «ανάπτυξη». Πάγια όμως θέση του νομοθέτη ήταν ότι η χρήση του δάσους είναι μόνο αυτή για την οποία προορίζεται δηλ. να λειτουργεί ως δασικό οικοσύστημα. Δάση αποψιλούμενα για οποιονδήποτε λόγο ήταν υποχρεωτικά αναδασωτέα. Μάλιστα μετά το Σύνταγμα του 1975 η προστασία απέκτησε και συνταγματικό έρεισμα, απαγορεύτηκε η αλλαγή χρήσης δασών για οποιονδήποτε λόγο.

3. Η αναθεώρηση όμως που επιχειρείται στηρίζεται και στην «προστασία» του. Πως;

Αφού η προηγούμενη απόπειρα αναθεώρησης κατέληξε στην ενίσχυση της προστασίας του δάσους με την ενσωμάτωση του επιστημονικού ορισμού του δάσους στο Σύνταγμα, τότε επινοήθηκε άλλος τρόπος: Η ΥΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ. Αφού το ΣτΕ επιμένει σε χωροταξικό σχεδιασμό και η χωροταξία είναι της μόδας και ακούγεται παντού να που τα δάση υπάγονται σ’ αυτήν. Πρόκειται βέβαια για ένα χονδροειδές τέχνασμα που δεν ξεγελά κανένα.
Είναι γνωστό σε νομικούς και μη ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός, δηλ. ο καθορισμός των επιτρεπομένων κατά χώρο και χρόνο χρήσεων γης, ξεκινά από εκεί που τελειώνουν τα απολύτως προστατευτέα οικοσυστήματα δηλ. εκείνα των οποίων τη χρήση καθορίζει ευθέως το Σύνταγμα. Το πώς οριοθετούνται τα συστήματα αυτά θα μας πει το δασολόγιο το οποίο εσκεμμένα δεν καταρτίζει η Πολιτεία. ΄Όπου υπάρχει δάσος κοντά ή μακριά από την πόλη πρέπει να παραμείνει δάσος διαφορετικά ανοίγονται δρόμοι για τον καθορισμό εντός των δασών χρήσεων ασύμβατων με τον προορισμό τους, που θα οδηγήσει μοιραία όχι μόνο στην καταστροφή αλλά και στην έξοδό τους από την δημόσια κτήση.

΄Όμως με την αναθεώρηση του Aρθρου 24 υπονομεύεται και ο χαρακτήρας του ελληνικού κράτους ως κοινωνικού Κράτους Δικαίου και Πρόνοιας ως ορίζει το σύνταγμα. Και αυτό γιατί τα δάση εκτός από πολύτιμα οικοσυστήματα περιήλθαν στον Ελληνικό λαό ως ανέφερε ο Μ. Δεκλερής παραπάνω «πολεμικώς και δεσμευτικώς» δηλ. όχι ως ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, αλλά ευθύς εξαρχής ως δημοσία χρήση. Μια ουσιώδης διαφορά των ελληνικών δασών σε σχέση ακόμα και με τα ευρωπαϊκά, τα οποία από ιδιωτική περιουσία των φεουδαρχών πέρασαν στην ιδιωτική περιουσία του μονάρχη και εντεύθεν στο κράτος. ΄Έτσι η αναμενόμενη συνέπεια από την αναθεώρηση δεν θα είναι απλώς η οικοπεδοποίηση των δασικών εκτάσεων που σήμερα βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών, αλλά η οριστική έξοδος από την δημοσία κτήση και άρα η απώλεια για τις μελλοντικές γενεές. Εξάλλου η πρόσφατη πολιτική του ελληνικού δημοσίου να αποξενούται παντοιοτρόπως, δηλ. με πωλήσεις, μετοχοποιήσεις κλπ της ελληνικής δημοσίας γης είναι δεδομένη και έχει ήδη εκδηλωθεί όπως στην περίπτωση των ΕΤΑ ( Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα) (πώληση όλων των πλαζ και δημοσίων ξενοδοχείων, αιγιαλών κλπ) είναι βέβαιο ότι την ίδια τύχη θα έχουν και τα δάση και αν αυτό συμβεί δεν θα είναι δυνατόν να ξαναγυρίσουν ποτέ πίσω στην προηγούμενη κατάσταση.

Σημαντικό και πλήττει καίρια την δομή και την λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης και αφορά όλους τους πολίτες είναι το επινοηθέν και ασύμβατο προς την ελληνική έννομη τάξη Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο επιχειρείται να εισαχθεί με το νέο Σύνταγμα. Τι σημαίνει αυτό για το Αρθρο 24 π.χ; Αφού η μέλλουσα υπαγωγή των δασών στο χωροταξικό σχεδιασμό θα γίνεται κατά περίπτωση με νόμους και διοικητικές πράξεις, οι οποίες θα αμφισβητηθούν δικαστικώς ως προς την συνταγματικότητα και θα έχουν ανάγκη ενός δικαστηρίου για να σταθούν και επειδή τέτοιο ρόλο δεν έπαιξε ούτε θα παίξει το ΣτΕ, επινοήθηκε το Συνταγματικό, εξαρτημένου από την πολιτική εξουσία.

Και καταλήγει η κ. Καραμανώφ. …. Ο πειρασμός να χρησιμοποιεί κανείς την ύψιστη συντεταγμένη λειτουργία την αναθεωρητική, για κοντόφθαλμους ή πελατειακούς σκοπούς είναι μεγάλος. Δεν πρέπει όμως να λησμονείται ότι η αναθεώρηση είναι ένα όπλο με πολλές αιχμές που εύκολα μπορεί να πλήξει εκείνον που αποπειράται να το μεταχειρισθεί χωρίς τον σεβασμό που του αξίζει».

Ο ΟΜΙΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΒΟΥΝΟΥ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
ΚΑΛΕΙ
ΟΛΟΥΣ
ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΟΥΜΕ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΔΑΣΟΚΤΟΝΟ ΝΟΜΟ
ΚΑΙ ΣΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ
ΣΤΙΣ ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΏΝ ΚΑΙ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΏΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ

Για το οικολογικό Τμήμα
Δέσποινα Κουρουπάκη
Δεκέμβριος 2006

Scroll to Top