ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Quercus alnifolia Poech
Δρύς η κληθρόφυλλη, Λατζιά (golden oak)
Ονοματολογία: Η ονομασία του γένους Quercus προέρχεται από τη λατινική ονομασία του δρυ και το επίθετο alnifolia από την ομοιότητα των φύλλων της με αυτά της κλήθρας ή σκλέδρου (Alnus).
Περιγραφή του φυτού: Η λατζιά είναι αειθαλές μικρό δέντρο ή ψηλός θάμνος ύψους μέχρι 10 m, συνήθως με πολλές διακλαδώσεις και πλατιά κόμη. Τα φύλλα είναι απλά, δερματώδη, έμμισχα, συνήθως ωοειδή, με πριονωτές παρυφές. Η πάνω επιφάνεια τους είναι βαθυπράσινη, ενώ η κάτω είναι καλυμμένη με πυκνό χρυσαφί (εξ ου και golden oak) ή καστανωπό τρίχωμα. Τα άνθη είναι μονογενή (αρσενικά και θηλυκά ξεχωριστά). Τα βαλανίδια (καρποί) έχουν καστανό χρώμα κατά την ωρίμανση και στη βάση τους φέρουν κύπελλο καλυμμένο με λέπια.
Ενδιαίτημα – Βιολογία: Απαντά σε πυριγενείς, βραχώδεις, απόκρημνες και ομαλές βουνοπλαγιές σε υψόμετρο από 400 μέχρι 1800 m. Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι το Μάιο και οι καρποί ωριμάζουν από το Νοέμβριο μέχρι το Δεκέμβριο. Σε ορισμένες περιπτώσεις διασταυρώνεται με την περνιά (Quercus coccifera subsp. calliprinos) και παράγει υβρίδια τα οποία ονομάζονται λακοπερνιές.
Εξάπλωση: Η λατζιά είναι ενδημικό είδος της Κύπρου, που περιορίζεται στο οφιολιθικό σύμπλεγμα (πυριγενή πετρώματα) της οροσειράς Τροόδους και τοπικά είναι πολύ κοινή. Σχηματίζει θαμνώνες και συμμετέχει ως βασικό είδος στον υπόροφο των πευκοδασών. Οι πιο εκτεταμένοι σχηματισμοί (αμιγείς συστάδες λατζιάς ή μικτές με τραχεία πεύκη) απαντούν στα Δάση Πάφου, Τροόδους, Αδελφοί και Μαχαιρά σε υψόμετρο από 600 έως 1600 m.
Οικολογική σημασία, χρήσεις: Η λατζιά έχει μεγάλη οικολογική σημασία λόγω της ικανότητάς της να εγκαθίσταται σε πετρώδεις και βραχώδεις πλαγιές (λιθώνες διαβασικών πετρωμάτων) εμποδίζοντας τη διάβρωση, οι δε καρποί της αποτελούν άριστη τροφή για την πανίδα. Έχει την ικανότητα να αναγεννάται αμέσως μετά από πυρκαγιά ή υλοτομία.
Οι θαμνώνες και δασικές συστάδες της ενδημικής λατζιάς (τύπος οικοτόπου 9390) γνωστά ως λατζιερά, αποτελούν οικότοπο προτεραιότητας του Παρατήματος Ι της οδηγίας των οικοτόπων (οδηγία 92/43/ΕΟΚ). Ως εκ τούτου, μεγάλες δασικές εκτάσεις έχουν περιληφθεί στο Δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 (Natura 2000) για να προστατεύσουν, μεταξύ άλλων και τα ενδημικά δάση λατζιάς.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η λατζιά προσλαμβάνει διαστάσεις μεγάλων δέντρων μνημείων της φύσης. Το ξύλο της αποτελεί άριστης ποιότητας καυσόξυλο και είναι κατάλληλο για την κατασκευή χειρολαβών και άλλων μικροαντικειμένων. Έχει κοσμητική αξία και μπορεί να αξιοποιηθεί σε παρόδιες φυτείες και σε κήπους, στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
Καθεστώς προστασίας: Η λατζιά ως είδος προστατεύεται από τη δασική νομοθεσία, επιπρόσθετα προστατεύεται και ως τύπος οικότοπου από την οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Οι κυριότερες συστάδες της βρίσκονται μέσα σε κρατικά δάση και προστατεύονται επαρκώς.
αντιγραφή από το
http://www.moa.gov.cy/moa/fd/fd.nsf/DMLindex_gr/DMLindex_gr?OpenDocument