Φωτιά, πυρκαγιά, καταστροφή!

Φωτιά, πυρκαγιά, καταστροφή! Δεν θα σταματήσουν οι πυρκαγιές∙ και πάντα θα απειλούν, όσο η απληστία του ανθρώπου και ο τρόπος ζωής και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος συνεχίσει στην ίδια πορεία. Είναι νομοτελειακό, που λένε. Δεν θα αναλύσω περισσότερο αυτό, ο καθένας ας βάλει το μυαλό του να σκεφθεί…

Θέλω όμως να καταθέσω μερικές προσωπικές εμπειρίες. Μεγάλωσα στην ορεινή Ευρυτανία. Δασωμένη, ίσως περισσότερο από τις άλλες περιοχές της χώρας μας. Το δάσος ήταν ΙΕΡΗ υπόθεση. Η κοπή των δέντρων απαγορεύονταν, όσο και ας φαίνεται παράξενο. Ο δασοφύλακας ήταν πανταχού παρών και αυστηρότατος.

Την θερινή περίοδο είχαμε πάντα πυροφύλακα, που ήταν υπεύθυνος για μια περιοχή από την Αγία Τριάδα ως την Χόχλια. Να θυμίσω βέβαια τα πυροφυλάκια σε πολλές κορυφές, που υπάρχουν και σήμερα να μας θυμίζουν την φροντίδα του κράτους για το δάσος. Όταν  είχαμε εστία πυρκαγιάς, χτυπούσε η καμπάνα και ήταν υποχρεωμένοι όλοι να τρέξουν για να τη σβήσουν. Θυμάμαι πολύ μικρός, στις αρχές του ’60, όταν κοιτάζαμε, με δέος και φόβο, την φωτιά στην κορυφογραμμή του Αη Λιά. Κάηκε τότε αρκετή έκταση, που αργότερα φυτεύτηκε από το δασαρχείο με πεύκα! Αργότερα, δεν ήμουνα στο χωριό εννοείται, μας έλεγε ο πατέρας πώς ένας γείτονας άναψε φωτιά να κάψει κλαδιά. Του είπε ο πατέρας «μην ανάβεις φωτιά αυγουστιάτικα». Το κακό όμως έγινε, αλλά χτύπησε η καμπάνα και έτρεξε όλο το χωριό και την σταμάτησε στην άκρη του δάσους, αφού πέρασε μέσα από τα εγκαταλειμμένα κτήματα. Μια μεγάλη φωτιά, στη δεκαετία του ’90 νομίζω ήταν, έκαψε 5.000 στρέμματα ελατοδάσους περίπου πάνω από την Αγία Τριάδα και στον Αη Λιά, γυρίζοντας προς το Νεοχώρι, στις παρυφές του Βελουχιού. Σήμερα η έκταση έχει σε ένα βαθμό αναδασωθεί.

Για μια δεκαετία περίπου ήμουνα εθελοντής στην πυροπροστασία και πυρόσβεση στην περιοχή της Λαμίας με τις ομάδες πυροπροστασίας του Ομίλου Φίλων του Δάσους, που ήμουνα πρόεδρος. Είχαμε προμηθευτεί μέχρι και ασυρμάτους και μπαίναμε και στην συχνότητα του Δασαρχείου, που είχε τότε την ευθύνη για τις πυρκαγιές. Είχα συμμετάσχει σε πολλές πυρκαγιές, όπως ανάμεσα Στύρφακα και Μοσχοκαρυά, στην Μεγάλη Βρύση, πίσω από το Κάστρο, στο Δίλοφο Σπερχειάδας  στη Μονή Αγάθωνος. Πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν η φωτιά στην κορυφογραμμή της Νεραιδόραχης, ανάμεσα σε Λιμογάρδι και Παλαιοχώρι. Τη βραδιά εκείνη είχε δεκάδες, κυριολεκτικά, φωτιές σε όλη τη Φθιώτιδα και το Δασαρχείο αδυνατούσε να κάνει πολλά πράγματα. Ήμασταν τρεις και κρατήσαμε τη φωτιά, που έκαιγε πουρναρόδασος,  να μην πάει προς το χωριό Λιμογάρδι μέχρι το πρωί, μέχρι να έρθουν οι δασοπυροσβέστες. Ο ένας από μας τους τρεις αργότερα, όπως έμαθα, έφτιαξε ένα μικρό εκκλησάκι στη ράχη, σε ανάμνηση…

Θέλω να καταλήξω πως οι φωτιές χρειάζονται και εθελοντές και ανθρώπους εκπαιδευμένους μεν, αλλά που να ξέρουν την περιοχή, που να ξέρουν την συμπεριφορά της φωτιάς και να εξασφαλίζουν διαρκώς τα νώτα τους για τον κίνδυνο. Δεν αρκούν τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα. Η φωτιά αντιμετωπίζεται, λέμε, το πολύ στο πρώτο ημίωρο. Μετά αν δεν βοηθήσει κανένας «άγιος» και δεν γυρίσει ο αέρας, γίνονται πολύ δύσκολα τα πράγματα… Άρα πρόληψη, πρόληψη, πρόληψη! Σήμερα το μόνο που κάνουν είναι ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ κι αυτή στον τομέα της εκκένωσης και της απομάκρυνσης των εθελοντών.

23.7.2023

Στέφανος Σταμέλλος