Η ανακύκλωση στην Ελλάδα, πέραν των άλλων προβλημάτων, αντιμετωπίζει και σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των πολιτών, μεγάλο μέρος των ανακυκλώσιμων υλικών καταλήγει σε καύση και ταφή ή εγκαταλείπεται σε μη αδειοδοτημένους χώρους. Οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης και η έλλειψη διαφάνειας υπονομεύουν το οικολογικό όραμα και διαβρώνουν την εμπιστοσύνη.
Αυτό που θα μπορούσε κανείς να προτείνει -ή να απαιτήσει- είναι ένα πλαίσιο αρχών και κανόνων για τη Διαφανή και Ασφαλή Διαχείριση των Ανακυκλώσιμων Υλικών. Χρειαζόμαστε ανακύκλωση με ευθύνη. Χρειαζόμαστε αυστηρούς κανόνες ασφάλειας, διαφάνειας και ελέγχου, από τον κάδο ως την τελική αξιοποίηση των υλικών. Αυτά που είναι υποχρεωμένος να κάνει, και δεν κάνει, ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). [Ο ΕΟΑΝ είναι ο βασικός φορέας του ελληνικού κράτους που εποπτεύει και συντονίζει το σύστημα ανακύκλωσης στη χώρα. Ο ρόλος του είναι κρίσιμος, ιδιαίτερα στον έλεγχο της ανάκτησης των υλικών, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια, η αποτελεσματικότητα και η νομιμότητα της διαδικασίας.] Χρειαζόμαστε:
– Κανόνες που θα αναφέρονται στην απόλυτη ιχνηλασιμότητα της πορείας κάθε υλικού, την ασφαλή αποθήκευση και νόμιμη διαχείριση, την συμβατική δέσμευση συνεργατών, με τον δημόσιο έλεγχο και την ενεργή συμμετοχή και ενημέρωση των πολιτών.
– Κανόνες για την χαρτογράφηση των ροών των υλικών: Την καταγραφή του δρομολογίου κάθε τύπου αποβλήτου, την παρακολούθηση ποσοτήτων και σημείων μεταφοράς και την δημοσιοποίηση στοιχείων ανά τρίμηνο.
– Κανόνες με αυστηρούς Όρους Αποθήκευσης και Πυρασφάλειας: Την τήρηση του μέγιστου χρόνου παραμονής των υλικών στον χώρο αποθήκευσης, τους αισθητήρες θερμοκρασίας, κάμερες ασφαλείας, εγκεκριμένα συστήματα πυρόσβεσης και με τους ελέγχους από την Πυροσβεστική και την Περιφέρεια.
– Κανόνες με Συμβάσεις με Ιδιώτες με Ρήτρες και Διαφάνεια: Συμβάσεις με ρήτρες ευθύνης για απώλεια υλικών, την υποχρέωση δημοσιοποίησης απολογιστικών στοιχείων και τη δυνατότητα αιφνιδιαστικού ελέγχου από τον Δήμο που ανήκει.
– Κανόνες με Επιτροπές Ελέγχου-Διαφάνειας Ανακύκλωσης, με τη συμμετοχή πολιτών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και ειδικών, που θα αξιολογούν τις ροές με ελέγχους συμμόρφωσης. Έλεγχος «πού πάει τι»…
Μόνο έτσι θα μπορέσει να επιτευχθεί μείωση της ταφής και της καύσης, πραγματική ανάκτηση και προστασία του αέρα και του εδάφους. Μόνο έτσι θα μπορέσει να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών, να επιτευχθεί η ενεργοποίηση της κοινωνίας, να υπάρξει έλεγχος και διαφάνεια. Θα μπορέσουν να αποφευχθούν τα πρόστιμα, να υπάρξουν έσοδα από την πώληση καθαρών υλικών και να έχουμε λιγότερες απώλειες από τις φωτιές των χώρων αποθήκευσης.
ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΟΥΜΕ. Πρέπει να ξέρουμε και πού πάνε. Ανακυκλώνουνε, αλλά απαιτούμε και ευθύνη!