ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΠΟ ΦΥΚΙΑ ΣΤΗ ΓΑΡΙΤΣΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

ΜΕΡΟΣ Α’

ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΠΟ ΦΥΚΙΑ ΣΤΗ ΓΑΡΙΤΣΑ

Μια μεγάλη παραλία από φύκια σχηματίστηκε στην Γαρίτσα. Μοιάζει σαν να έχει επεκταθεί ο αιγιαλός, πάνω από δέκα μέτρα. Πάνω στην παραλία αυτή έχουν αρχίσει να συσσωρεύονται κάθε λογής σκουπίδια και απορρίμματα.

Δεν ευθύνεται η Δημοτική Αρχή για την αιτία που προκαλεί υπερτροφία στα φύκια. Η υπερτροφία των φυκιών οφείλεται στην υπερβολική χρήση λιπασμάτων κυρίως στους ελαιώνες και την ευθύνη φέρει το κράτος που δεν έχει ενημερώσει τους αγρότες, αφ’ ενός για τις επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης και αφ’ εταίρου ποιος είναι ο σωστός τρόπος χρήσης των λιπασμάτων, ώστε ο ίδιοι να κάνουν οικονομία και η ελιά να λιπαίνεται καλύτερα. Σκάβουν μεγάλες τρύπες γύρω από την ελιά, τις οποίες γεμίζουν με δεκάδες κιλά θειικής αμμωνίας και άλλων χημικών (συνθετικών) λιπασμάτων. Τοποθετούν το λίπασμα συνήθως μια φορά το χρόνο, όλο μαζί, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερό του μέρος να μην απορροφάται από την ελιά, αλλά να διοχετεύεται στα γλυκά νερά και στην Θάλασσα. Επίσης, καθώς οι βροχές διοχετεύουν τα λιπάσματα στο περιβάλλον, αυτά αρχίζουν να αποσυντίθενται, να σέπονται. Γνωστά σε όλους είναι τα Νιτρικά Aλατα, τα οποία με την σήψη μετατρέπονται σε Νιτρώδη Aλατα, αποκτώντας «ελεύθερες ρίζες» οι οποίες οξειδώνουν τον οργανισμό και προκαλούν σοβαρές βλάβες. Το σωστό θα ήταν να γίνονται πολλές λιπάνσεις στην διάρκεια του χρόνου με λίγο λίπασμα την φορά, ώστε να απορροφάται μεγαλύτερη ποσότητα από τα δένδρα και να διαχέεται λιγότερο στο περιβάλλον. Έτσι, και λιγότερο λίπασμα θα χρειάζονταν και οι ελιές θα δυνάμωναν περισσότερο.

Σύμφωνα με τους Γεωλόγους, το ένα τρίτο των υδάτων της βροχής καταλήγει στα επιφανειακά ύδατα, το ένα τρίτο στα υπόγεια ύδατα και το ένα τρίτο ρέει κατευθείαν στην Θάλασσα. Αν κρίνει κανείς από το μέγεθος της υπερτροφίας των φυκιών στην Θάλασσα, μπορεί να υπολογίσει και το μέγεθος της ρύπανσης που ήδη υπάρχει στα εδάφη και τα νερά μας. Συνειδητοποιεί κανείς το πόσο μολυσμένο είναι το οικοσύστημα στο οποίο ζει ο άνθρωπος. Καταλαβαίνουμε το πόσο έχει εισχωρήσει η ρύπανση στην ίδια τη ζωή μας. Αν συνυπολογίσουμε δε και την πληθώρα των άλλων ρύπων, πιο επικίνδυνων που διοχετεύονται σε επίσης μεγάλες ποσότητες στο περιβάλλον με την ανεξέλεγκτη διάθεση των στερεών και των υγρών αποβλήτων και σκουπιδιών, τότε τα πράγματα πρέπει να είναι πολύ σοβαρά. Δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός το ότι σε τριάντα μέτρα από την παραλία η Θαλάσσια ζωή έχει εξαφανιστεί σχεδόν τελείως, εδώ και πολλά χρόνια.

Εξαφανίστηκε από την ρύπανση που εμείς προκαλούμε στη στεριά, χωρίς να υπολογίζουμε τις συνέπειες των πράξεών μας.

Κάποτε βρίσκαμε Ιππόκαμπους και ένα σωρό χαριτωμένα πλασματάκια που οι νέες γενιές δεν τα έχουν δει ούτε για δείγμα, ακόμα και αν πήγαν στις πιο ερημικές και …«καθαρές» παραλίες της Κέρκυρας. Βρίσκαμε στρείδια ζωντανά και όχι άδεια ξεθωριασμένα κελύφη και τα χταπόδια έφταναν μέχρι τα πόδια μας, όταν καθόμαστε στην αμμουδιά. Τώρα, ούτε μια βόλτα στη Γαρίτσα, να αναπνεύσουμε καθαρό αέρα δεν μπορούμε να πάμε, διότι τα φύκια καθώς σέπονται μυρίζουν και παράγουν αναθυμιάσεις που δεν πρέπει να εισπνέουμε.

«Επιστήμη χωρίς Ανθρωπιά» Η κοινωνία μας παραβιάζει χωρίς αυτοκριτική το ένα από τα «επτά πράγματα που δεν πρέπει να έχεις» τα οποία δίδαξε ο μεγάλος Ινδός πολιτικός Γκάντι. Ο δυτικός τρόπος ζωής, μας έκανε να ξεχάσουμε αυτές τις αξίες. Γίναμε «καταναλωτική κοινωνία» και, χωρίς να φροντίσουμε να έχουμε από την αρχή έναν ολικό σχεδιασμό διαχείρισης, μοιραία, κάποια στιγμή χάσαμε τον έλεγχο των σκουπιδιών όταν αυτά αυξήθηκαν σημαντικά. Και από τότε αντί να καταβάλουμε μεγαλύτερες προσπάθειες για να ξανά-αποκτήσουμε τον έλεγχο, μοιάζει η κοινωνία μας σαν να σήκωσε ψηλά τα χέρια και να σταμάτησε να ψάχνει να βρει μια ολοκληρωμένη λύση. Οι ρύποι συνεχώς αυξάνονται, ενώ οι προσπάθειές μας δείχνουν να μειώνονται.

Πληρώνουμε καθημερινά το τίμημα της «υπερκατανάλωσης χωρίς ολικό σχεδιασμό αντιμετώπισης». Τρέχουμε αποσπασματικά και την τελευταία στιγμή να «μπαλώσουμε τις τρύπες» στο περιβάλλον, στην υγεία και στην ευημερία μας, ενώ την ίδια στιγμή εμείς τις προκαλούμε και τις αυξάνουμε. Νομίζουμε ότι αυξάνουμε τα εισοδήματά μας χρησιμοποιώντας αλόγιστα χημικά λιπάσματα (και άλλα) στις καλλιέργειές μας και ακόμα δεν έχουμε καταλάβει ότι κοστίζει περισσότερο να αποκαταστήσουμε τις «παρενέργειες» που προκαλούνται στο περιβάλλον και στην υγεία μας.

Παρακαλούμε την Δημοτική Αρχή του Δήμου Κερκυραίων να σταθεί «στο ύψος των περιστάσεων» να «πληρώσει το τίμημα» της εποχής μας και να αποκαταστήσει «αποσπασματικά» την υπερτροφία των φυκιών μαζεύοντάς τα με μπουλντόζες. Για την ώρα είναι το μόνο που μπορεί να κάνει διότι ακριβώς δεν υπάρχει αυτός ο «ολικός σχεδιασμός» που είναι το μόνο που θα μπορέσει να αποτρέψει, μεταξύ των άλλων και την υπερτροφία αυτή των φυκιών. Το καλύτερο θα ήταν να τα μετατρέψει σε λίπασμα ώστε να κερδίσει από αυτά, γιατί αλλιώς ή θα τα ρίξει, αναγκαστικά, στον ΧΥΤΑ (μεγάλη χωματερή) Τεμπλονίου, ή σε κάποια από τις ανεξέλεγκτες χωματερές, προκαλώντας, σε κάθε περίπτωση, περισσότερη ρύπανση.

ΜΕΡΟΣ Β’

«Η ΑΝΑΓΚΗ ΟΛΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ»
Ή
«ΤΑ ΕΠΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΓΙΑ ΜΗΝ ΜΑΣ
ΠΝΙΞΟΥΝ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΜΑΣ»

Με ευκαιρία το θέμα της υπερτροφίας των φυκιών στην Γαρίτσα, δημοσιεύουμε (κατ’ αρχάς περιληπτικά) την πρότασή μας για την ευρύτερη και συνολική αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ρύπανσης του νησιού μας.

Επικαλούμαστε τον «σχεδιασμό ολικής διαχείρισης» ρύπων, σκουπιδιών και αποβλήτων σαν την μόνη βιώσιμη και αειφόρα λύση, τονίζουμε ότι είναι μονόδρομος και ζητούμε από τη Περιφέρεια Ιονίων Νήσων να θέσει αυτόν σαν βάση του προγραμματισμού της. Οι εξής προϋποθέσεις (περιληπτικά) είναι απαραίτητες και πιστεύουμε ότι είναι και εφαρμόσιμες:

1) Οικονομία στα λιπάσματα και όλων των ειδών τα απόβλητα με σωστή χρήση και όχι σπατάλη. Εκστρατεία ενημέρωσης, μείωση των συσκευασιών (π.χ. κατάργηση πλαστικής σακούλας με ανάλογη νομοθεσία) κ.α.

2) Ανάκτηση: Πολλά υλικά δεν χρειάζονται ανακύκλωση αλλά μπορούν να «ανακτηθούν» οι ιδιότητές των υλικών τους και να ξαναχρησιμοποιηθούν, όπως π.χ. ορισμένες μπαταρίες. Χρειάζεται μαζικότερη συλλογή των μικρών μπαταριών, όπως στην Ελβετία που υπάρχουν κάδοι σε όλα τα φαρμακεία από το ‘70.

3) Επαναχρησιμοποίηση: Παλιά έπιπλα, ηλεκτρικές – ηλεκτρονικές συσκευές και πολλά άλλα πράγματα δεν χρειάζονται ανακύκλωση, αλλά επιδιόρθωση ώστε να ξαναχρησιμοποιηθούν. Σταθμοί συγκέντρωσής τους, όπου θα τα φέρνουν οι ιδιώτες και θα τα συλλέγουν οι ενδιαφερόμενοι για επιδιόρθωση και επαναχρησιμοποίηση, δεν είναι κάτι το δύσκολο και δεν χρειάζεται επιδοτήσεις.

4) Ανακύκλωση: Ανακύκλωση στην πηγή και όχι στο «εργαστήριο», είναι η μόνη επιτυχής μέθοδος. Δεν ονομάζεται και δεν είναι «εργοστάσιο» αυτό που κατασκευάστηκε πρόσφατα στο Τεμπλόνι αλλά «εργαστήριο» και η επιτυχία του συστήματος «διαλογής στο εργαστήριο» ήταν μηδαμινή σε όλη την Ευρώπη, όπου και να εφαρμόστηκε. Επίσης, μέχρι στιγμής, κάδους ανακύκλωσης στην Κέρκυρα βλέπουμε μόνον στην …επιφάνεια εργασίας των υπολογιστών μας.

5) Συλλογή και απομόνωση των τοξικών ρύπων (όσοι από αυτούς βρίσκονται σε υλικά που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, ή να ανακτηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν με ασφάλεια), σε ειδικούς χώρους και διάθεση και καταστροφή τους σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έθεσε (πολύ σωστά) η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Για τα δεδομένα της Κέρκυρας, πρέπει οπωσδήποτε να περιληφθεί στο πρόγραμμα ολικού σχεδιασμού και η συγκέντρωση και ήπια καταστροφή χιλιάδων τόνων «ληγμένων» φυτοφαρμάκων ώστε να μην πετάγονται οπουδήποτε στο περιβάλλον (πρόσφατο παράδειγμα η περίπτωση με ληγμένα μπουκάλια Lebaycid σε τράφο στην Aνω Κορακιάνα και παλαιότερο, ένα γεμάτο φορτηγό παρατημένο επί μέρες να στάζει την ίδια ουσία στην Λίμνη Κορισσίων) Ολικός σχεδιασμός χρειάζεται και με τα καμένα λάδια αυτοκινήτων, μια και η ρύπανση με διοξίνη αποτελεί αυξανόμενο κίνδυνο για το νησί μας. Ευτυχώς δεν έχουμε βαριά βιομηχανία, το ζήτημα των τοξικών ρύπων δεν είναι μεγάλο για μας και μπορούμε, σχετικά ευκολότερα από άλλες περιοχές να το θέσουμε υπό έλεγχο. Επίσης: Επείγει μέριμνα για την ασφαλή διάθεση των καταλυτών αυτοκινήτων.

6) Ολικός σχεδιασμός για την καύση των Ιατρικών αποβλήτων και των σφαγίων των εκτροφείων σε ειδικούς κλιβάνους με τις ειδικές προδιαγραφές που προβλέπει η νομοθεσία είναι κάτι που θα κοστίζει λιγότερο στις επιχειρήσεις εφ’ όσον γίνεται μαζικά και οργανωμένα και έτσι δεν θα αναγκάζονται να τα πετάνε στις χωματερές, ή όπου αλλού βρουν.

7) Κομποστοποίηση οργανικών περισσευμάτων σπιτιών, εστιατορίων κ.α.. (δεν είναι σωστό να τα ονομάζουμε σκουπίδια ή απόβλητα). Για παράδειγμα, φύκια παράγουμε ασταμάτητα και μπορούν κάποιοι να τα εκμεταλλευτούν με κέρδος, όπως γίνεται στον Ζάκυνθο με πολλή επιτυχία. Παραγωγή ζωοτροφών από τα υπολείμματα των τόσων εστιατορίων και ξενοδοχείων, είναι δραστηριότητες που θα δίνουν μεγάλα κέρδη στις εταιρίες που θα ασχοληθούν με αυτά, όπως γίνεται, για παράδειγμα, από ανέκαθεν στην Ελβετία, πράγμα που αποδέχεται και ο παγκοσμίου κύρους οργανισμός «Swiss Hotel Association» παρ’ όλες τις αυστηρότατες προδιαγραφές υγιεινής προστασίας που επιβάλλει.

8) Τότε και μόνον τότε μπορεί κανείς να μιλάει για δημιουργία ΧΥΤΑ. Και τότε θα έχουμε ήδη φτάσει στο επίπεδο ΧΥΤΥ, οι οποίοι θα έχουν πολύ μικρό λειτουργικό κόστος και μακροζωία. Βέβαια, θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να δούμε το αποτέλεσμα. Όμως, θα έχουμε την συνείδησή μας ήσυχη, ότι βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο, πάνω στον οποίο θα βαδίζει κάθε μελλοντική διαχειριστική αρχή, χωρίς παλινδρομήσεις και ημίμετρα.

Το λάθος στην πρόταση της Περιφέρειας, ήταν ότι ξεκίνησε από το τέλος, με αποτέλεσμα να χάνεται η ..αρχή, την στιγμή που η αρχή είναι το ζητούμενο.

Οι ΧΥΤΑ αποτελούν το τελευταίο στάδιο στον σχεδιασμό της ολικής διαχείρισης και όχι το πρώτο, όπως στην πρόταση που κατατέθηκε και ψηφίστηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιό μας. Όσοι ΧΥΤΑ και να γίνουν, αν δεν υπάρχουν οι παραπάνω 7 προϋποθέσεις, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, οπότε αυτό δεν μπορεί να ονομάζεται «διαχείριση» διότι η συνολική ρύπανση του νησιού από τα σκουπίδια θα είναι, στην ουσία, ακριβώς η ίδια και με …«μαθηματική ακρίβεια». Ο στόχος είναι να μειωθεί η ρύπανση όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό δεν επιτυγχάνεται με επιδοτήσεις, αλλά μόνον με έναν ορθολογικό «ολικό σχεδιασμό». Οι επιδοτήσεις απλά θα βοηθήσουν να φθάσουμε στον στόχο γρηγορότερα και με λιγότερα έξοδα. Η επιτυχία, είναι μόνον θέμα πολιτικής βούλησης για σωστές επιλογές και για να πετύχει χρειάζεται η συνεργασία όλων των φορέων, χωρίς διαφωνίες και νομικές αντιπαραθέσεις.

Εμείς, το μόνο που ζητάμε είναι να αρχίσουμε …από την αρχή. Δεν ζητάμε και δεν περιμένουμε θαύματα ούτε αλλαγή από την μια μέρα στην άλλη. Για την ώρα ζητάμε να γίνει μόνον μια μικρή αρχή, δηλαδή να τεθούν οι βάσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα να υλοποιηθούν μακροπρόθεσμα οι 7 από τις παραπάνω προϋποθέσεις, με έναν αειφόρο και βιώσιμο σχεδιασμό που θα δίνει και οικονομικά κίνητρα για κέρδος σε όποιες επιχειρήσεις ασχοληθούν με την υλοποίησή τους.

Όταν ο ολικός σχεδιασμός ολοκληρωθεί κατόπιν συμφωνίας όλων των ενδιαφερομένων φορέων και εγκριθεί σαν πρόταση από το Περιφερειακό Συμβούλιο, τότε και μόνον τότε μπορεί να πετύχει το ζητούμενο που είναι να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση.

Τότε και μόνον τότε, η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Κέρκυρας θα γίνει αρωγός και όχι «αντίπαλος» του Συνδέσμου Καθαριότητας και της Περιφέρειας.

Σκοπός μιας οργάνωσης της «Μαχόμενης Οικολογίας», σαν την δική μας, είναι να αγωνιστούμε στο πλευρό τους για την επίτευξη των στόχων και οι «μάχες» μας να συμβάλλουν σε αυτό.

Πιστεύουμε ότι ήλθε η ώρα να ωριμάσουμε πια σαν κοινωνία και ότι μπορούμε να συνεργαστούμε με σοβαρότητα και πλήρη συναίσθηση της ευθύνης μας απέναντι στο περιβάλλον, την υγεία μας και απέναντι στους εαυτούς μας σαν Κερκυραίοι πολίτες, με έναν μακροπρόθεσμο, ολικό σχεδιασμό διαχείρισης, του πιο σημαντικού αυτού περιβαλλοντικού ζητήματός μας.

Με εκτίμηση,
Για το Δ.Σ. της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας

Φαναριώτης Δημήτρης
Πρόεδρος
Μηλίγγος Χρήστος,
Γεωλόγος, υπεύθυνος σχεδιασμού ολικής διαχείρισης Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας.
Πανδής Θεόδωρος, Χημικός Περιβάλλοντος, μέλος της Οργάνωσης