Μου ζήτησε ένα φίλος πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές να του πω τη γνώμη μου για τα αιολικά στα Αγραφα με αφορμή τις γνωστές αντιπαραθέσεις.
Αναρτώ την απάντησή μου χωρίς καμιά επικαιροποίηση, τη στιγμή που πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από τότε. Η κυβέρνηση άλλαξε, νέες δημοτικές αρχές έχουμε, αλλά έχουμε και την ομόφωνη αντίθεση και των πέντε νέων δημάρχων της περιοχής των Αγράφων. Εδώ λοιπόν:
Καλημέρα…
Γενικά είναι μια δύσκολη υπόθεση οι ΑΠΕ που αναφέρονται στα αιολικά πάρκα και την αιολική ενέργεια. Στην Ευρυτανία ειδικά τώρα, πέραν των άλλων, πρέπει να πάρει κανείς υπόψη τις ως τώρα αντιδράσεις συνολικά των τοπικών φορέων και ιδιαίτερα της Αυτοδιοίκησης και το τι λέει το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για την Ευρυτανία. Δες εδώ:[http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=LNqsJ2qSNyI%3D&tabid=514&language=el-GR]
αλλά και πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να επανεξεταστεί και να αναθεωρηθεί το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ και τις Περιοχής Αιολικής Προτεραιότητας(ΠΑΠ), όπως άλλωστε είχε δεσμευτεί και ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά και ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Επίσης μεγάλο θέμα αποτελεί το γεγονός ότι, χωρίς να έχει μελετηθεί όπως πρέπει το περιβάλλον στην Ελλάδα, επιχειρούμε σημαντικές παρεμβάσεις. Γίνονται ΜΠΕ χωρίς στοιχεία από μελέτες πεδίου ή μπαίνουμε σε Προστατευόμενες Περιοχές χωρίς Διαχειριστικά Σχέδια. Το σημαντικό βέβαια είναι να αλλάξουμε σταδιακά και γρήγορα το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης και όχι να μείνουμε μόνο στην αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου. Κι αυτό που πρέπει και μπορούμε να κάνουμε, τουλάχιστον ως οικολογία, είναι να λειτουργούμε ως παράγοντας που αφενός να προωθεί τις ΑΠΕ και αφετέρου να συμμετέχει στο διάλογο για τη βελτίωση του σχεδιασμού, ώστε να μειώνονται ή και να εξαλείφονται οι όποιες επιπτώσεις από τα έργα των ΑΠΕ.
Στα αιολικά πάρκα πάντα λέγαμε ναι, όμως με προϋποθέσεις. Με τις λιγότερες και μικρότερες επιβαρύνσεις στο τοπίο και στο περιβάλλον, με σεβασμό στα οικοσυστήματα και στην άποψη της τοπικής κοινωνίας. Το «σεβασμό στα οικοσυστήματα» είναι γεγονός ότι αλλιώς το αντιλαμβάνεται ο μηχανικός και αλλιώς ο βιολόγος… Πάντως δεν γίνεται να είμαστε απόλυτοι και ισοπεδωτικοί, δηλαδή παντού αιολικά χωρίς συζήτηση. Δεν είναι τόσο εύκολο να πείσεις τον κάτοικο μιας ορεινής περιοχής να δεχτεί μια εγκατάσταση στον τόπο του, με τους συναισθηματικούς του συνειρμούς, στον τόπο που μεγάλωσε και θέλει να τον χαίρεται έτσι. Σου λέει: «δώσε μου μια ανεμογεννήτρια να βάλω στο σπίτι μου, δώσε μου ένα φωτοβολταικό, πες μου πώς να μειώσω την κατανάλωση, μην μου το χαλάς το βουνό μου…». Ακόμα περισσότερο τώρα που κύλισε αρκετό νερό στο αυλάκι και φάνηκαν οι πραγματικές και πεπερασμένες δυνατότητες των αιολικών πάρκων και της αιολικής ενέργειας, ίσως πρέπει να επανεξεταστούν πολλά από αυτά που έλεγε η πολιτική οικολογία πριν λίγα χρόνια. Λέω ότι πρέπει να ξεκινήσει μια ανοιχτή ειλικρινής συζήτηση για όλες τις παραμέτρους, τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα αυτής της ως τώρα πολιτικής των αιολικών πάρκων. Όσο δεν συζητάμε, αφήνουμε να γίνονται πράγματα από ανθρώπους που υπηρετούν συμφέροντα και σκοπιμότητες ή ανθρώπους που έχουν λειψή ενημέρωση και διαστρεβλώνουν τα πράγματα.
Γενικά,
– Η καλύτερη "ανανεώσιμη πηγή" στην ενέργεια παραμένει η οικονομία και το "όχι σπατάλη". Λογικά θα έπρεπε να επιμεριστούν οι στόχοι και το φορτίο ανά νομό και δήμο με στόχο τη μείωση της σπατάλης. Είναι γεγονός ότι η κατανάλωση σε εθνικό επίπεδο τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της αποβιομηχάνισης, έχει μειωθεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει σπατάλη που θα μπορούσε να περιοριστεί
– Πρέπει να επιμείνουμε να "ανοίξει η αγορά" ιδιαίτερα στους μικρούς καταναλωτές και στην οικιακή παραγωγή και για όλες τις μορφές ανανεώσιμων πηγών. Να επιδοτηθούν οι μικροί παραγωγοί και καταναλωτές. Να επιδοτηθούν οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Εγώ έχω κάνει γεωθερμία για την ψύξη – θέρμανση του σπιτιού πληρώνοντας το διπλάσιο της συμβατικής λύσης στην αρχική εγκατάσταση και ΔΕΝ μπορώ να έχω την παραμικρή επιδότηση. Είναι μια οικολογική λύση, γιατί μειώνει στο 1/3 περίπου την κατανάλωση ενέργειας σε σύγκριση με μια συμβατική λύση.
– Να γίνουν εταιρείες λαϊκής βάσης ή εταιρείες που να συμμετέχει και η αυτοδιοίκηση με τοπικό συνεταιριστικό χαρακτήρα και να παρθεί η "πίτα" της αγοράς από τις ξένες εταιρείες. Να γίνουν και εργοστάσια παραγωγής υποδομών και ανταλλακτικών ΑΠΕ και όχι όλα να εξαρτώνται από τα εργοστάσια της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Δανίας, της Κίνας.
– Πέρα από τη μείωση της κατανάλωσης, της εξοικονόμησης, της εγκατάστασης μικρών ΑΠΕ στα σπίτια μας, της θερμομόνωσης, της αλλαγής προτύπων, ένα άλλο κλειδί είναι και η εγκατάσταση των ΑΠΕ κοντά στους χώρους όπου γίνεται η κατανάλωση της ενέργειας πχ Αττική, Θεσσαλονίκη, Πάτρα. Η λύση δεν είναι να στείλουμε τις ΑΠΕ σε βραχονησίδες ή στις κορυφές των βουνών στη λογική να μην τις βλέπουμε, αλλά να αναλάβουμε μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης που μας αναλογεί μέσα στις πόλεις, κοντά στα αστικά και τουριστικά κέντρα. Να δούμε κατά προτεραιότητα τις ΑΠΕ που δεν έχουν μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Με λίγα λόγια θα πρέπει να είναι σε προτεραιότητα οι τύποι ΑΠΕ λιγότερο επιβλαβείς στο τοπίο και τη φύση όπως οι πλωτές ανεμογεννήτριες, η ενέργεια από γεωθερμία, τα ηλιακά συστήματα κ.α. Και φυσικά η ανάπτυξη και επιδότηση οικιακών συστημάτων μικρής κλίμακας και η οικολογική και ενεργειακή κατασκευή για οικονομία στην κατανάλωση.
Το ότι είμαστε υπέρ των ΑΠΕ είναι ξεκάθαρο, αλλά ξέρεις κάποιον που να δηλώνει ότι είναι εναντίον των ΑΠΕ; Το θέμα είναι: ΑΠΕ με σοβαρό εθνικό σχέδιο και όχι όπου και ό, τι βολεύει τις εταιρείες, που βλέπουν κυρίως τις μετοχές τους στο χρηματιστήριο του Μονάχου και του Λονδίνου. Εμείς θέλουμε ουσιαστική αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο συνολικό ενεργειακό τζίρο της χώρας και όχι να διαμορφώνουν το παιχνίδι και να βάζουν τους στόχους οι εταιρείες με συνεχείς αντιπαραθέσεις μεταξύ τους για το μοίρασμα της πίτας της ενέργειας: οι ανεμογεννητριάδες, οι φωτοβολταικοί, οι νερουλάδες των ΜΥΗΕ, οι των βιοκαυσίμων να μην αδικηθούν κάποιοι από το μοίρασμα, κι εμείς να κάνουμε απλά τους διαιτητές. Γιατί αυτό γίνεται, διαιτητές είναι η ΡΑΕ και το ΥΠΕΝ…
Λένε πολλοί για την καταστροφή της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης. Ναι, είναι ένα τραγικό γεγονός, όμως ταυτόχρονα είναι λάθος να αφήσουμε να επαναληφθεί αυτό σε πολλά σημεία της Ελλάδας, έστω σε μικρότερη κλίμακα.
Τώρα για τα Αγραφα, νομίζω ότι πρέπει να ακυρωθούν οι αποφάσεις, έστω και την ύστατη στιγμή για τους λόγους που ανέφερα στην αρχή και όχι τόσο για το μνημείο. Υπάρχουν αντιδράσεις, γίνεται μεγάλη επέμβαση, ανατρέπεται σε ένα βαθμό η ήπια οικοτουριστική προοπτική της περιοχής, αλλάζει ο χαρακτήρας του βουνού κλπ κλπ και όλα όσα βάζουν και οι διάφοροι φορείς μέσα από τα φόρουμ των συζητήσεων και τις ημερίδες/συνέδρια. Καταλαβαίνω ότι είναι πολύ δύσκολο, γιατί η εταιρεία έχει εδώ και χρόνια δρομολογήσει την επένδυσή της με το πράσινο φως που πήρε με τις αποφάσεις των αρμοδίων υπηρεσιών και τις γνωματεύσεις των φορέων. Όλα όμως γίνονται αν υπάρξει πολιτική βούληση. Σημασία έχει ότι δεν πρέπει να γίνουν αιολικά πάρκα στα Αγραφα. Η γνώμη μου είναι ότι η Ευρυτανία μπορεί και πρέπει να χαρακτηριστεί πάρκο, αν όχι εθνικό, ας ονομαστεί περιφερειακό ή ευρυτανικό ή όπως αλλιώς, αρκεί να υπάρξουν κανόνες και περιορισμοί και να έχει μια ήπια βιώσιμη εξέλιξη, χωρίς πολλές παρεμβάσεις στα οικοσυστήματα και στο τοπίο γιατί είναι το κέντρο, είναι η καρδιά της Ελλάδας με όλα αυτά που τη χαρακτηρίζουν ως μια παρθένα ορεινή περιοχή.
Μακροσκελέστατη η απάντησή μου αλλά μη θεωρηθεί ότι είμαι και ο πλέον ειδικός. Παρακολουθώ, διαβάζω, ενημερώνομαι, συμπεραίνω με κριτική σκέψη και προχωρώ. Το ΤΕΕ ως επιστημονικός φορέας έπρεπε να πάρει θέση αφού φροντίσει να ενημερωθεί και να ενημερώσει σωστά τα μέλη του και την κοινωνία με την ιδιότητα του τεχνικού συμβούλου της πολιτείας. Βάλε τους θέμα, γιατί δεν ασχολούνται;; ή έχουν πάρει θέση;
Φιλικά
Στέφανος