Με αφορμή τις έντονες πλέον επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου (κλιματική αλλαγή, πλημμύρες, έξαρση ακραίων καιρικών φαινομένων) εξαιτίας της καύσης πετρελαίου και άλλων ορυκτών καυσίμων, το πυρηνικό λόμπι βρήκε την ευκαιρία να εμφανιστεί ως «σωτήρας» του πλανήτη.
Η υπογραφή της διεθνούς συμφωνίας (από ΗΠΑ – Ε.Ε. – Ιαπωνία κλπ) για την κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα θερμοπυρηνικής σύντηξης καλλιεργεί το μύθο μιας φθηνής, ακίνδυνης και πολλά υποσχόμενης χρήσης της πυρηνικής ενέργειας.
Όμως πρόκειται καθαρά για μύθο (για να μην πούμε καλύτερα παραμύθι…).
Είναι ακίνδυνη η πυρηνική σύντηξη; Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι δεν θα υπάρχει ζήτημα διαρροών, ατυχημάτων και κινδύνων από ενδεχόμενα τρομοκρατικά χτυπήματα, παραμένει πάντα το μεγάλο ζήτημα της διαχείρισης αποβλήτων. Θα παράγονται ραδιενεργά στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Πόσο «φτηνή» θα είναι τελικά η πυρηνική ενέργεια; Το πείραμα ITER που θα γίνει στη Γαλλία αναμένεται να κοστίσει 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Greenpeace υπολογίζει ότι αν το ίδιο ποσό επενδυόταν στην κατασκευή αιολικών πάρκων, η ενέργεια που θα παραγόταν θα επαρκούσε για την ηλεκτροδότηση 7,5 εκατομμυρίων νοικοκυριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και για όποιους σπεύσουν να πουν ότι «ναι, αλλά η αιολική ενέργεια δεν είναι αξιόπιστη», να υπενθυμίσουμε ότι το ζήτημα της αποθήκευσης της αιολικής και ηλιακής ενέργειας έχει λυθεί από καιρό, κι ότι κάλλιστα θα μπορούσε να συνδυαστεί αιολική και ηλιακή ενέργεια.
Το εργοστάσιο πυρηνικής σύντηξης αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί από το 2018, ενώ αναμένεται να παρέχεται ηλεκτρικό ρεύμα στο δίκτυο το 2050. Αν όμως υπάρχουν άμεσες λύσεις όπως η αιολική και η ηλιακή, γιατί τότε επιμένουν να ξοδέψουν τόσα χρήματα σε ένα αμφιβόλου αποτελέσματος πείραμα με την πυρηνική σύντηξη;
Προφανώς υπάρχουν μεγάλες πολιτικές σκοπιμότητες πίσω από την πυρηνική σύντηξη και την επαναφορά στο προσκήνιο της πυρηνικής ενέργειας. Ποιες είναι αυτές; Τίποτα λιγότερο από το παιχνίδι ελέγχου της ενέργειας και των φυσικών πόρων από λίγες χώρες ή εταιρείες. Βλέποντας ότι το δεν μπορούν πλέον να συνεχίζουν επ’ αόριστον τη χρήση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο κλπ) γιατί και οι επιπτώσεις στο κλίμα, στη φύση, στους ανθρώπους αλλά πλέον και στην οικονομία (η έκθεση Stern το ξεκαθάρισε αυτό) είναι βαρύτατες, προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο, τα οικονομικά κέρδη, την εξουσία και τον πολιτικό έλεγχο με μια διαφορετική πηγή ενέργειας.
Γιατί δεν το κάνουν μέσα από τις ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Γιατί οι ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή είναι αποκεντρωμένες, δεν μπορούν να παράγουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας σε έναν τόπο, ώστε να μπορούν μετά να τις κατανέμουν σε άλλες περιοχές αποκομίζοντας κέρδη, εξουσία και πολιτικό έλεγχο. Αυτό όμως μπορούν να το κάνουν με την πυρηνική ενέργεια, ιδίως μέσα από την ενεργειακή διασύνδεση ολόκληρης της Ευρώπης που προωθείται. Έτσι όμως έχουμε φαινόμενα σαν το πρόσφατο που μια βλάβη σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο προκάλεσε μπλακ άουτ σε 4 ή 5 χώρες της Ευρώπης. Αν αυτό δεν είναι πολιτικός έλεγχος, τότε τι είναι; Μια εταιρεία ή μια πολιτική ελίτ θα μπορεί να κατεβάζει τους διακόπτες και να μένουμε χωρίς ρεύμα στη μισή Ευρώπη!
Γι’ αυτό, για το οικολογικό κίνημα είναι ξεκάθαρο ότι η πυρηνική ενέργεια, ακόμη κι αν υποθέταμε ότι ήταν ακίνδυνη και δεν είχε επικίνδυνα απόβλητα, δεν είναι λύση αλλά πρόβλημα. Γιατί, αν θέλουμε να διατηρήσουμε δημοκρατικά καθεστώτα και συμμετοχή των πολιτών, τότε θα πρέπει να έχουμε και αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από μικρούς σταθμούς ήπιων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή.
Φώτης Ποντικάκης
Μέλος της Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων