ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ – ΘΕΣΕΙΣ για το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚA

– Υποστηρίζουμε την ανάδειξη μίας νέας κατηγορίας δικαιωμάτων των πολιτών που συνδέονται με το περιβάλλον και ιδιαίτερα δημόσια αγαθά όπως το νερό, ο αέρας και το έδαφος.

– Υποστηρίζουμε την ανάδειξη και διάδοση των πολιτιστικών αξιών της ελληνικής φύσης, που πρέπει να διατηρηθεί και για τις μέλλουσες γενιές.

– Αγωνιζόμαστε για τη διαμόρφωση και εφαρμογή μίας σύγχρονης και αποτελεσματικής νομοθεσίας για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.

– Επιδιώκουμε την αναγνώριση και ενίσχυση του ρόλου των περιβαλλο-ντικών οργανώσεων, με όρους διαφάνειας και διαφύλαξης της ανεξαρτησίας τους.

2. ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Μετά από 20 περίπου χρόνια εφαρμογής των όποιων πολιτικών προ-στασίας και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος στη χώρα μας, η κατάστα-ση εξακολουθεί να είναι κρίσιμη. Αναμένεται μάλιστα να επιδεινωθεί ακόμη πε-ρισσότερο λόγω της διαφαινόμενης διαστρέβλωσης της έννοιας της αειφορίας.
H ύπαρξη υγιών οικοσυστήματων είναι θεμελιώδης προϋπόθεση, τόσο για τη ζωή στον πλανήτη όσο και για την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Λαμ-βάνοντας υπόψη τους επιστημονικά τεκμηριωμένους ταχείς ρυθμούς αποψίλω-σης των δασών, της υποβάθμισης των υγροτόπων και της εξαφάνισης ειδών της χλωρίδας και της πανίδας, γίνεται προφανής η σημασία της δημιουργίας και σωστής λειτουργίας ενός συστήματος προστατευόμενων φυσικών περιοχών. Πρώτιστος στόχος αυτού του συστήματος είναι η διατήρηση του βιολογικού πλούτου της χώρας και η προώθηση προτύπων αρμονικής συνύπαρξης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Επειδή όμως ο βιολογικός πλούτος δεν γνωρίζει σύνορα και δεν περιορίζεται στις προστατευόμενες περιοχές, προω-θούμε πρότυπα αγροτικής (και όχι μόνο) οικονομίας που σέβονται τις ιδιαιτερό-τητες κάθε περιοχής. Ο συνεχής και αδιάλειπτος κίνδυνος ρύπανσης και υπε-ρεκμετάλλευσης του φυσικού περιβάλλοντος από βιομηχανικές ή άλλες χρήσεις είναι άλλη μια σοβαρή απειλή, στην αντιμετώπιση της οποίας θέλουμε να συμ-βάλουμε. Θεωρούμε έτσι αναγκαία τη διαμόρφωση σειράς ολοκληρωμένων πο-λιτικών για:

1. Υλοποίηση των διαχειριστικών σχεδίων των περιοχών προστασίας της βιοποικιλότητας της χώρας ( Εθνικών Δρυμών, περιοχών δικτύου Natura 2000, Ειδικών Ζωνών Προστασίας, κ.α.).

2. Ένταξη των προστατευόμενων περιοχών σε ένα ολοκληρωμένο χω-ροταξικό σχεδιασμό για όλη τη χώρα, θεσμοθετημένο και δεσμευτικό στην ε-φαρμογή του. Διαφορετικά, οι περιοχές αυτές κινδυνεύουν να εξελιχθούν σε «νησίδες βιοποικιλότητας», σε ένα χώρο όπου θα κυριαρχούν η άναρχη δόμη-ση και αλληλοαντικρουόμενες χρήσεις γης.

3. Συντονισμένη διαχείριση, με άμεση ολοκλήρωση των οριοθετήσεων, επαρκή φύλαξη και χρηματοδοτικό καθεστώς που δεν θα οδηγεί στην παραμέ-ληση των διαχειριστικών και επιστημονικών λειτουργιών.
– Ανάπτυξη οικονομικών και άλλων δραστηριοτήτων που θα είναι συμβα-τές με την προστασία του περιβάλλοντος και θα δώσουν ζωή στις κοινωνίες που ζουν σε προστατευόμενες περιοχές. Πιστεύουμε πως οι προστατευόμενες περιοχές μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν υποδείγματα αρμονικής συμβί-ωσης του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον. Εναρμόνιση των πολιτικών για τομείς όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, ο τουρισμός ή οι μεταφορές, με τις απαιτήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος.
– Προτεραιότητα στην προστασία των τοπικών ποικιλιών σπόρων, φυ-τών και ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον. Πολιτικές περιορισμού των συνει-δητών ή αθέλητων εισαγωγών από ξενικά είδη χλωρίδας και πανίδας, που υ-ποβαθμίζουν την τοπική βιοποικιλότητα.
– Πολιτικές διάσωσης των απειλούμενων ειδών, με προτεραιότητα στην προστασία των οικοτόπων τους και στη συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες των αντίστοιχων περιοχών. Μέτρα ουσιαστικής απαγόρευσης του εμπορίου ά-γριας πανίδας.
– Παράλληλη προώθηση «πράσινων ζωνών» με γεωργία αποκλειστικά βιολογική, απαγόρευση κυνηγιού, ενέργεια από ήπιες πηγές, βιώσιμες μεταφο-ρές και ενθάρρυνση οικολογικών μορφών τουρισμού. Οι ζώνες αυτές συνδυά-ζονται με σύνδεση και ενοποίηση προστατευόμενων περιοχών, και λειτουργούν ως παραμονής των αγροτικών πληθυσμών στην ύπαιθρο.

4. Αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος όπου αυτό έχει υποβαθ-μιστεί, και καθαρισμός από τοξικά των ενεργών ή ανενεργών στρατιωτικών και βιομηχανικών ζωνών.

5. Ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων, με πολιτικές σε επί-πεδο υδρολογικής λεκάνης. Προτεραιότητα στην διάσωση υγροτόπων, λιμνών και υπόγειων υδάτων που απειλούνται με αποξήρανση ή εξάντληση, μέτρα προστασίας της ποιότητας του νερού, έμφαση σε πολιτικές εξοικονόμησης στις γεωργικές αρδεύσεις και την ύδρευση οικισμών με παράλληλη ευαισθητοποίηση των πολιτών, απόλυτος αποκλεισμός της εκτροπής υδατικών πόρων προς άλ-λες υδρολογικές λεκάνες, συνδυασμός των βιολογικών καθαρισμών με δεύτερες χρήσεις για το καθαρισμένο νερό, αναβίωση παραδοσιακών πρακτικών αξιο-ποίησης του βρόχινου νερού. Θεωρούμε το νερό δημόσιο αγαθό και είμαστε α-ντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση υδατικών πόρων, στηρίζουμε όμως τη διαμόρφω-ση της τιμής του με τρόπους που παρέχουν κίνητρα εξοικονόμησης.

6. Έμφαση στην προστασία του δασικού πλούτου της χώρας, με ολοκληρωμένες πολιτικές διαχείρισης και πυροπροστασίας, σύμφωνες με τις αρχές της βιωσιμότητας. Υποστηρίζουμε προγράμματα αξιόπιστης οικολογικής σήμανσης για δασικά προϊόντα όπως η ξυλεία. Αξιώνουμε απόλυτη και αποτελεσματική προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων από καταπατήσεις και αλλαγές χρήσεων, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, και απαιτούμε να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην κατάρτιση του δασικού κτηματολογίου. Είμαστε αντίθετοι στην κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του δημοσίου.

7. Ολοκληρωμένες πολιτικές για τον κατά το δυνατόν περιορισμό των επιπτώσεων από το κυνήγι, που πάντως στη σημερινή του μορφή προκαλεί αναπόφευκτα σοβαρή όχληση στο περιβάλλον. Πιστεύουμε ότι η θανάτωση ζώων είναι ανεπίτρεπτο να θεωρείται αποδεκτή ψυχαγωγία, αναγνωρίζουμε όμως ότι δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης νομοθετική απαγόρευση: προσβλέ-πουμε σε μακροπρόθεσμες πολιτισμικές αλλαγές που θα οδηγήσουν τους κυ-νηγούς στην αναζήτηση διαφορετικών / εναλλακτικών μορφών επαφής με τη φύση. Στο πλαίσιο αυτό, στηρίζουμε τις επαφές Μη Κυβερνητικών Οργανώσε-ων με κυνηγετικούς φορείς για θέματα όπως η αντιμετώπιση της λαθροθηρίας ή η ενημέρωση των κυνηγών για ευαίσθητα οικοσυστήματα και απειλούμενα είδη.

8. Συνολικότερη προστασία των ζώων από τις διάφορες μορφές βίας εναντίον τους. Αναγνώριση ότι πρόκειται για όντα με εγγενή αξία, που αισθάνο-νται και χρειάζονται προστασία. Κατάργηση δραστηριοτήτων αναψυχής που εμπεριέχουν βασανισμό ζώων, όπως οι κυνομαχίες, το τσίρκο με ζώα ή οι ζω-ολογικοί κήποι. Προστασία των οικόσιτων ζώων, ειδικά προγράμματα για τα α-δέσποτα, αποτελεσματικά μέτρα κατά της εγκατάλειψης κατοικιδίων, προγράμ-ματα ευαισθητοποίησης των πολιτών, αναγνώριση και ενίσχυση του ρόλου των ζωοφιλικών οργανώσεων με δημιουργία Επιτροπής Ηθικής για τα Ζώα με συμ-βουλευτικό ρόλο απέναντι στο κράτος.

9. Πλήρης αντίθεση σε οποιοδήποτε σχέδιο για εμπορευματοποίηση της ζωής και για κατοχύρωση δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας επί ζωντανών οργανι-σμών.

3. ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ:
ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Το ανθρωπογενές περιβάλλον είναι εξίσου σημαντικό με το φυσικό. Η «φύση» του ανθρωπίνου είδους είναι κατεξοχήν η κοινωνική του φύση, και η ίδια η εξέλιξή του είναι συνδεδεμένη με τη δημιουργία οικισμών. Tο αστικό περι-βάλλον, οι πόλεις, έχουν ιστορικά συνδεθεί με τις ίδιες τις έννοιες του πολίτη και της δημοκρατίας, καθώς και με την πολιτιστική και οικονομική ακτινοβολία μιας χώρας. Στη χώρα μας, πάντως, οι πόλεις αποτελούν κλασικό παράδειγμα σύ-γκρουσης μεταξύ της ανάγκης για ποιότητα ζωής και της κοντόφθαλμης διευκό-λυνσης μικρών και μεγάλων συμφερόντων.

Υποστηρίζουμε ότι η αρχή της βιωσιμότητας πρέπει να εφαρμόζεται τόσο στο φυσικό όσο και στο αστικό περιβάλλον. Τα προβλήματα της πόλης δεν πρέπει να παρακάμπτονται με τη συνεχή και απρογραμμάτιστη επέκταση της περιφέρειάς της, όπως γινόταν μέχρι τώρα, σε βάρος του περιβάλλοντος φυσι-κού χώρου και των γύρω οικισμών, αλλά πρέπει να επιλύονται στο πλαίσιο ενός γενικότερου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.

Αστικός σχεδιασμός
Ο αστικός σχεδιασμός οφείλει να συνυπολογίζει την ανάγκη για αποκέ-ντρωση και να συνοδεύεται από ολοκληρωμένες πολιτικές περιφερειακής ισορ-ροπίας. Επιδιώκουμε ένα πλαίσιο αποκατάστασης της ισορροπίας μεταξύ των δύο μεγάλων αστικών κέντρων –Αθήνα, Θεσσαλονίκη- και της υπόλοιπης χώ-ρας.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η στρατηγική εφαρμογής του πρέπει να διέπεται από τις παρακάτω κατευθυντήριες αρχές:
– Αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος με έμφαση στην αστική ανα-συγκρότηση και την αναζωογόνηση των υποβαθμισμένων περιοχών. Παρά τα κάποια βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια με την έστω αποσπασματι-κή εφαρμογή χρήσιμων νομικών εργαλείων, οι ελληνικές πόλεις είναι το αποτέλεσμα έλλειψης σχεδιασμού και βρίσκονται ακόμη στο έλεος της αγοράς, του πανίσχυρου lobby των εργολάβων- κατασκευαστών, της αντιπαροχής και της έλλειψης πολιτικής γης. Υποστηρίζουμε την καθιέρωση της αρχής της αρμονικής συνύπαρξης ποικίλων χρήσεων γης, ώστε να επιτυγχάνεται πολυλειτουργικότητα και ζωντάνια στον αστικό χώρο, καθώς και βελτίωση του κυκλοφοριακού.
– Ενθάρρυνση της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, της βιοκλιματικής αρχιτε-κτονικής και άλλων αρχιτεκτονικών καινοτομιών, της αισθητικής αναβάθμισης των πόλεων, με παράλληλη διασφάλιση της ενότητας του υφισταμένου αστικού χαρακτήρα, της προστασίας της κτιριακής πολιτιστικής αρχιτεκτονικής κληρονο-μιάς, καθώς και τη διαφύλαξη των ελεύθερων χώρων.
– Ανάπλαση και επανάχρηση εγκαταλελειμμένων και υποβαθμισμένων αστικών εκτάσεων (βιομηχανικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, παλιές σιδη-ροδρομικές γραμμές, κλπ), με αξιοποίησή τους ως εφεδρικό απόθεμα γης για κάλυψη του ελλείμματος ελεύθερων χώρων και δημόσιων υποδομών. Στην ίδια κατεύθυνση λειτουργούν και οι καταλήψεις εγκαταλειμμένων κτιρίων που ξανα-παίρνουν ζωή με νέες χρήσεις.
– Βελτίωση του μικροκλίματος με δεντροφυτεύσεις, διατήρηση ανοικτών ρεμάτων και φυσικών διαδρόμων για τα ρεύματα του αέρα, κατάλληλη διαμόρ-φωση κτιρίων και δημόσιων χώρων, προώθηση ήπιων μεθόδων δροσισμού α-ντί της χρήσης κλιματιστικών και της θερμικής ρύπανσης που δημιουργούν.
– Διαφύλαξη και επέκταση του φυσικού περιβάλλοντος που βρίσκεται μέ-σα στον αστικό ιστό (πράσινο, ρέματα, ορεινοί όγκοι, θαλάσσια μέτωπα), την απαλλαγή τους από κάθε είδους αυθαίρετες εγκαταστάσεις, την αναβάθμισή τους με οικολογικά κριτήρια και την οργανική τους ένταξη στη ζωή όλων των κα-τοίκων. Απαιτούμε προστασία και πολλαπλασιασμό του υπάρχοντος πρασίνου, διασύνδεση των ελεύθερων χώρων μεταξύ τους και με το περιαστικό πράσινο, αλλά και «πόλη για όλους», με δημόσιους χώρους όπου κανείς δεν θα νιώθει αποκλεισμένος. Σήμερα, εκτός από τα παιδιά, ορισμένες από τις κοινωνικές ομάδες με τη μικρότερη κοινωνική ισχύ αλλά τη μεγαλύτερη ανάγκη για ελεύθε-ρους τη διαφύλαξη και επέκταση του φυσικού περιβάλλοντος που βρίσκεται χώρους, όπως τα ΑΜΕΑ, οι ηλικιωμένοι και οι μετανάστες, τους στερούνται.
– Πολιτικές περιορισμού της ρύπανσης όλων των μορφών (αέρα, υδά-των, ηχορύπανση κλπ), με κατάλληλες παρεμβάσεις.
– Προστασία από τις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, με κατάλληλο χω-ροταξικό σχεδιασμό και με υιοθέτηση πηγών χαμηλότερης έντασης, έστω κι αν αυτό επιβαρύνει το κόστος υπηρεσιών.
– Αξιόπιστο πλαίσιο αστικού σχεδιασμού και διαχείρισης, με θεσμική θω-ράκιση των Ρυθμιστικών Σχεδίων.

Αρνούμαστε το δίλημμα: ή νέα σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα ή ελεύθε-ροι χώροι. Υποστηρίζουμε ότι είναι εφικτός ο σωστός σχεδιασμός και η εφαρ-μογή του, που εξασφαλίζει τη συνύπαρξη και των δύο. Στο παραπάνω πλαίσιο, να συνυπολογίζονται οι αισθητικές, μικροκλιματικές και άλλες επιπτώσεις για κάθε πολεοδομική παρέμβαση, καθώς και να είναι σεβαστός ο θεσμός των αρ-χιτεκτονικών διαγωνισμών.

Ζητάμε να υπάρξουν επαρκείς χώροι που να διασφαλίζουν το δικαίωμα του παιδιού στο παιχνίδι. Οι λίγοι που υπάρχουν σήμερα είναι κακοσυντηρημέ-νοι, πολλές φορές επικίνδυνοι και γι’ αυτό μη προσβάσιμοι για τα παιδιά χωρίς την εποπτεία συνοδών.

Κυκλοφοριακό
Οι ιστορικές πόλεις δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια αιώνων χωρίς τη δυνατότητα πρόβλεψης της κυριαρχίας της αυτοκίνησης των οχημάτων. Σήμερα το κυκλοφοριακό είναι το πιο εμφανές απ’ όλα τα προβλήματα των πόλεων, και ιδίως των δύο μεγαλυτέρων ελληνικών.

Προωθούμε ήπια αντίληψη για το κυκλοφοριακό, με προτεραιότητα στη συγκράτηση της ζήτησης για μετακινήσεις μέσω ισορροπημένου αστικού σχε-διασμού πολλαπλών χρήσεων γης. Για μας το κυκλοφοριακό αφορά ανθρώ-πους και όχι οχήματα.
Παράλληλα με τον ισορροπημένο αστικό σχεδιασμό που θα ευνοεί τη συνύπαρξη μιας ποικιλίας χρήσεων και θα ανακούφιζε την κυκλοφοριακή συμφόρηση όπως ήδη αναφέραμε, υποστηρίζουμε:
– Ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς, με προτεραιότητα στα μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ, προαστιακός σιδηρόδρομος), αλλά και στην παράκτια θαλάσσια συγκοινωνία, όπου οι συνθήκες το επιτρέπουν.
– Χρήση μέσων σταθερής τροχιάς. Το μετρό της Αθήνας αποτέλεσε ένα αποφασιστικό βήμα, χρειάζεται όμως να επεκταθεί για να καλύψει κεντρικές πε-ριοχές κατοικίας. Ακόμη, χρειάζεται να κατασκευαστούν πυκνό δίκτυο τραμ (σε άμεση σύνδεση με το μετρό) καθώς και προαστιακός σιδηρόδρομος.
– Ενθάρρυνση εναλλακτικών χρήσεων του Ι.Χ., όπως συλλογική χρήση (car sharing), συνεξυπηρέτηση (car pool) ή τη χρήση στο κέντρο «ταξί χωρίς οδηγό». Ο ρόλος των ταξί ξανασχεδιάζεται ώστε να αποτελούν εναλλακτική λύ-ση απέναντι στο ΙΧ και να συμπληρώνουν τη δημόσια συγκοινωνία αντί να την ανταγωνίζονται.
– Δεν υποστηρίζουμε την κατασκευή νέων οδικών έργων, με εξαίρεση μόνο όσων αξιοποιούν καλύτερα τον υπάρχοντα οδικό χώρο ή απαλλάσσουν τον οικιστικό ιστό από διαμπερή κυκλοφορία αυτοκινήτων, εφόσον μπορούν να κατασκευαστούν χωρίς σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
– Υποστηρίζουμε συστήματα ελεγχόμενης στάθμευσης στο κέντρο των μεγάλων πόλεων.
– Επιδιώκουμε τη δημιουργία δικτύου ποδηλατοδρόμων. Και φυσικά υ-ποστηρίζουμε την ελεύθερη μετακίνηση μέσα στην πόλη των πεζών και των ΑΜΕΑ.
– Απαιτούμε ελεύθερη κυκλοφορία των πεζών στα πεζοδρόμια και τους πεζόδρομους και απαλλαγή των χώρων αυτών από σταθμευμένα ή διερχόμενα αυτοκίνητα, εμπορεύματα, τραπεζοκαθίσματα, κλπ.
– Θέλουμε πόλη για όλους, ανοιχτή στην πολυπολιτισμικότητα και τον κοινωνικό ανταγωνισμό, με στεγαστική πολιτική για όλο τον πληθυσμό, μέτρα καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, ριζοσπαστικές πολιτικές γης και χώρο για ξαναζωντάνεμα εγκαταλειμμένων κτιρίων για στέγαση αστέγων ή κοινωνικές πρωτοβουλίες. Θέλουμε συμμετοχικές διαδικασίες για κάθε παρέμβαση, καλλιέργεια της ατομικής και της συλλογικής ευθύνης των πολιτών και ουσιαστικό ρόλο για τις Κινήσεις Πολιτών και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

4. ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ -ΑΚΤΕΣ -ΑΛΙΕΙΑ

Η έντονη και ανεξέλεγκτη αστικοποίηση της παράκτιας ζώνης, η ρύπαν-ση της με αστικά και βιομηχανικά απόβλητα, η υπεραλίευση και η συνεχιζόμενη ρύπανση των θαλασσών, υποβαθμίζουν τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωση των νησιωτικών κοινοτήτων. Μεγάλος αριθμός τοξικών χημικών ενώσεων που παραμένουν στο θαλάσσιο περιβάλλον, βιοσυσσωρεύο-νται και περνούν στην τροφική αλυσίδα, συνεχίζουν να απορρίπτονται άμεσα ή έμμεσα στη θάλασσα. Η διατήρηση υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και η διατήρηση του πλούτου των ακτών είναι κρίσιμοι παράγοντες για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας συνολικά, και όχι μόνο των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών.

Υποστηρίζουμε την προώθηση μιας συνεκτικής, ενιαίας πολιτικής για τη διαχείριση, προστασία και βιώσιμη διαχείριση του θαλάσσιου πλούτου και της παράκτιας ζώνης, με κύριους άξονες:
– Την αντιστροφή της μείωσης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας μέχρι το 2010, μέσα από την προστασία και διατήρηση των φυσικών θαλάσσιων περιο-χών που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη βιοποικιλότητα και τον φυσικό επανε-μπλουτισμό των θαλάσσιων περιοχών, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, τους ψαράδες, ΜΚΟ και ερευνητικά κέντρα.
– Την υιοθέτηση της «προσέγγισης του οικοσυστήματος», ώστε κάθε προγραμματιζόμενη παρέμβαση στη θαλάσσια και παράκτια ζώνη να προσαρμόζεται στα όρια που θέτουν οι οικολογικές αντοχές των συστημάτων
– Τον περιορισμό της ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος με την κατάργηση (το αργότερο μέχρι το 2010) της άμεσης ή έμμεσης απόρριψης σε αυτό επικίνδυνων χημικών, ανεπεξέργαστων λυμάτων και κάθε είδους αποβλή-των.
– Την ολοκλήρωση κατάλληλων μονάδων επεξεργασίας λυμάτων σε ό-λους τους οικισμούς, με προώθηση και φυσικών συστημάτων επεξεργασίας.
– Την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και της «απεριόρι-στης ευθύνης», με σκοπό να αποκαθίσταται πλήρως η περιβαλλοντική, οικονο-μική και κοινωνική ζημία, να διασφαλίζεται ανεξάρτητη και ουσιαστική έρευνα για τις συνέπειες κάθε σοβαρού περιστατικού και να λειτουργεί προληπτικά και αποτρεπτικά το οικονομικό κόστος της μη λήψης μέτρων

Προωθούμε μια ολοκληρωμένη πολιτική για τη μείωση της ρύπανσης από σκάφη. Οι δραματικές επιπτώσεις της ρύπανσης που προκλήθηκε από τα πλοία «Έρικα» και «Πρεστίζ», κάνουν επιτακτική την ανάγκη εφαρμογής χωρίς άλλη καθυστέρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των προβλέψεων των Πα-κέτων «Ερικα Ι» και «Ερικα ΙΙ», σχετικά με τη ασφάλεια των θαλάσσιων μετα-φορών. Μεταξύ άλλων απαιτείται:
– Ενδυνάμωση του μηχανισμού ουσιαστικού ελέγχου σημαντικών σημείων του σκάφους που επηρεάζουν την ασφάλειά του, ώστε να υπόκεινται σε έλεγχο το 25% τουλάχιστο των πλοίων που ελλιμενίζονται ή διέρχονται από τα νερά μας.
– Δημιουργία καταλόγου σκαφών τα οποία δεν ανταποκρίνονται πλέον στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές (δεξαμενόπλοια με μονά τοιχώματα, σκάφη με σημαίες ευκαιρίες, σκάφη που απέτυχαν σε πάνω από μια επιθεωρήσεις, κα) στα οποία θα απαγορεύεται ο ελλιμενισμός και η διέλευση από τα νερά μας.
– Εποικοδομητική συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ασφάλειας της Ναυσιπλοΐας για την αναβάθμιση της επιστημονικής και τεχνικής αρτιότητας των μηχανισμών ελέγχου της χώρας καθώς και της ποιότητας και επάρκειας των ε-ταιριών που παραχωρούν πιστοποιητικά ασφάλειας των σκαφών, την εκπαί-δευση και αναβάθμιση των λιμενικών αρχών.
– Κατάργηση των φορτοεκφορτώσεων στη διάρκεια της νύκτας ή όταν επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
– Προώθηση ολοκληρωμένης πολιτικής και προδιαγραφών για τις μηχα-νές και τα καύσιμα των σκαφών, ιδιαίτερα των επιβατηγών, με στόχο τον πε-ριορισμό της αέριας και κάθε άλλης μορφής ρύπανσης που προκαλείται από τα σκάφη, ιδιαίτερα σε λιμάνια και νησιωτικές περιοχές, προωθώντας την ανάπτυ-ξη «καθαρών σκαφών».
– Εφαρμογή των κανονισμών για τη λειτουργία υποδομών παραλαβής αποβλήτων από τα μεγαλύτερα και μικρότερα σκάφη σε όλα τα λιμάνια και μα-ρίνες της χώρας καθώς και πλωτές μονάδες παραλαβής πετρελαιοειδών σε ση-μαντικά περάσματα εμπορικών σκαφών.
– Κατάργηση, μέχρι το 2010, κάθε είδους απόρριψης πετρελαιοειδών και προώθηση σχεδίων για την κατάλληλη διαχείριση του έρματος των σκαφών, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μεταφοράς ξένων ειδών στα θαλάσσια οι-κοσυστήματά μας.
– Καταπολέμηση της χρησιμοποίησης «σκλάβων της θάλασσας» ως πληρωμάτων, και ταυτόχρονα τη διασφάλιση, για όλους τους ναυτικούς, της εκ-παίδευσης, των κοινωνικών δικαιωμάτων και όλων των διατάξεων που προ-βλέπονται από τις σχετικές συνθήκες για τα σκάφη που διαχειρίζονται ή έχουν υπό την ιδιοκτησία τους εταιρίες με έδρα σε κοινοτική χώρα ή σε υπό ένταξη χώρα καθώς και για τα σκάφη που διέρχονται από ευρωπαϊκά νερά ή προσεγ-γίζουν ευρωπαϊκά λιμάνια.
– Υποστήριξη από την ΕΕ σχετικής διεθνούς πρωτοβουλίας για τον έ-λεγχο από τον Ι.Μ.Ο. (Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας) των κρατών που αντι-προσωπεύουν και χορηγούν “σημαίες ευκαιρίας” χωρίς απαίτηση τήρησης κα-νόνων και προδιαγραφών ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών, καθώς και των νηογνωμόνων.
– Υιοθέτηση από κοινού με τις άλλες χώρες της ΕΕ φόρου ανάλογου με το τονάζ που διαχειρίζονται οι ναυτιλιακές εταιρίες, και όχι ανάλογα με τα κέρδη που εμφανίζουν, ώστε να βελτιωθούν οι προδιαγραφές ασφάλειας, να περιορι-στεί η μετακίνηση προς σημαίες ευκαιρίας και να ενισχυθούν οι ευρωπαϊκοί νηογνώμονες, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού.
– Καθιέρωση συγκεκριμένων διαδρομών για τα δεξαμενόπλοια και ανά-πτυξη του συστήματος διαχείρισης της κίνησης των πλοίων, ούτως ώστε να μην διέρχονται από οικολογικά και οικονομικά ευαίσθητες περιοχές. Ιδιαίτερη σημα-σία για την Ελλάδα έχει η ασφαλής διέλευση των δεξαμενόπλοιων στη διαδρομή που θα συνδέσει την Αλεξανδρούπολη (βλέπε αγωγός Μπουργκάς – Αλεξαν-δρούπολη) με λιμάνια κυρίως των Η.Π.Α., καθώς όλοι μπορούμε να φαντα-στούμε τις ολέθριες συνέπειες που θα είχε ένα αντίστοιχο του “Prestige” ναυά-γιο στο Αιγαίο.

Αλιεία
– Ενίσχυση της βιώσιμης αλιείας. Είναι αναγκαίο οι κανονισμοί, οι πρα-κτικές και οι τεχνικές αλιείας να διασφαλίζουν το διττό ρόλο της αλιείας: εξασφά-λιση τροφίμων υψηλής αξίας και μέσων επιβίωσης για τις τοπικές κοινωνίες και τους ψαράδες αφενός, προστασία και διατήρηση του φυσικού πλούτου μακρο-πρόθεσμα αφετέρου. Η υποστήριξη της παράκτιας αλιείας θα πρέπει να συν-δυάζεται με μια αποφασιστική πολιτική για την κατάργηση συρόμενων εργαλεί-ων βυθού, χρήσης χημικών και εκρηκτικών, διχτυών με μικρό άνοιγμα ματιών.
– Διασφάλιση πρόσθετων εισοδημάτων για τους παράκτιους ψαράδες (φύλαξη φυσικών θαλάσσιων περιοχών και θαλάσσιων πάρκων, περιβαλλοντι-κές ξεναγήσεις).
– Διασφάλιση της ποιότητας της διατροφής: θέσπιση αυστηρών προδια-γραφών για τον έλεγχο των επιπέδων ρύπανσης και μόλυνσης ψαριών και ο-στρακοειδών, έλεγχος των περιβαλλοντικών προϋποθέσεων λειτουργίας μονά-δων ιχθυοκαλλιέργειας, έλεγχοι στην τροφή που χρησιμοποιείται στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας .

Προστασία του κλίματος
Η προβλεπόμενη από τους επιστήμονες αλλαγή του κλίματος στον πλα-νήτη αναμένεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα παράκτια και θαλάσσια οικο-συστήματα. Επείγει η εφαρμογή των δεσμεύσεων του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Παράλληλα, όμως, υποστηρίζουμε τον επανασχεδιασμό της πολιτικής των έρ-γων στην παράκτια ζώνη λαμβάνοντας υπόψη τις αναπόφευκτες πια επιδρά-σεις/συνέπειες από την πιθανή άνοδο της στάθμης της θάλασσας και την έ-ξαρση των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Βελτίωση της γνώσης και της εκπαίδευσης, συμμετοχή της κοι-νωνίας.
– Διεύρυνση των στοιχείων στα οποία στηρίζεται η πολιτική προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Βελτίωση του δικτύου μετρήσεων και παρακο-λούθησης της κατάστασης του θαλασσίου περιβάλλοντος αλλά και της ποιότη-τας των ακτών (και όχι μόνο των νερών κολύμβησης).
– Διασφάλιση της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στη δια μόρφωση των πολιτικών και τη λήψη μέτρων προστασίας και διατήρησης του θαλάσσιου οικοσυστήματος, αποτελεσματικός συντονισμός με σχετικούς διεθνείς οργανι-σμούς και εφαρμογή του υπάρχοντος νομικού πλαισίου.
– Καθιέρωση πιο εντατικών εκπαιδευτικών δομών για ναυτικούς και υ-παλλήλους λιμένων, ενημέρωση του κοινού και κινητοποίηση εθελοντών σε το-πικό και εθνικό επίπεδο πάνω σε θέματα προστασίας θαλασσίου περιβάλλο-ντος και αντιμετώπισης σεναρίων κινδύνων από περιβαλλοντικές καταστροφές.

VI. EΠΙΜΕΤΡΟ: ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΛΟΥΜΕ

Σε μια οικολογική πολιτική, τα μέσα και οι στρατηγικές είναι εξίσου ση-μαντικά με τους προγραμματικούς στόχους. Θέλουμε οι παρεμβάσεις μας όχι μόνο να συμβαδίζουν με τις αξίες μας αλλά και να συμβάλλουν συνολικότερα στην προώθηση της βιωσιμότητας.

– Θέλουμε μία πολιτική που να πηγάζει από τους πολίτες που πιστεύουν στη βιωσιμότητα, να εκφράζει την αγανάκτησή τους για τα σημερινά αδιέξοδα, να αναδεικνύει κρίσιμα θέματα και να δημιουργεί πολιτικό κόστος. Θέλουμε, όμως, να προχωρήσουμε και πέρα από την αντιπαράθεση, διατυπώνοντας εναλλακτικές λύσεις και προτάσεις, αλλάζοντας συνειδήσεις και συσχετισμούς, δημιουργώντας προϋποθέσεις και για θεματικές πλειοψηφίες.

– Θέλουμε ρόλο διακριτό αλλά και συμπληρωματικό με εκείνο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των Κινήσεων Πολιτών. Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις θέσεις τους, στηρίζουμε την επέκταση της εμβέλειας και την ενίσχυση της απήχησής τους στους πολίτες, οργανώνουμε όμως τη δική μας παρουσία με όρους πολιτικούς και όχι κοινωνικούς.

– Θέλουμε μία πολιτική ανοιχτή στην κοινωνική αλλαγή, αλλά απολύτως κλειστή στις αντιλήψεις για ανασχεδιασμό της κοινωνίας βάσει κομματικού προ-γράμματος. Στηρίζουμε τις μικρές καθημερινές αλλαγές (που μπορούν ίσως να μας οδηγήσουν πιο μακριά από όσο συνήθως φανταζόμαστε), προωθούμε τις αξίες της αλληλεγγύης, της συμμετοχής, της ισοτιμίας και της κοινωνικής συνο-χής. Υπερασπίζοντας εναλλακτικές προσπάθειες που αμφισβητούν τα σημερινά κοινωνικά πλαίσια, αφήνουμε χώρο και για την ουτοπία, που είναι συχνά συ-μπληρωματική με το ρεαλισμό. Θεωρούμε όμως την κοινωνία μόνη αρμόδια να αποφασίσει, με όρους καθαρά κοινωνικής δυναμικής, αν και πόσο θέλει να αλ-λάξει συνολικά τον εαυτό της.

– Θέλουμε, τέλος, μια πολιτική που λειτουργεί κατά προτεραιότητα στο επίπεδο των απλών πολιτών, αλλάζοντας στάσεις και αξίες προς την κατεύθυν-ση της βιωσιμότητας. Έχουμε μάθει πια ότι, χωρίς επαρκή στήριξη στην κοινω-νία, οι όποιες επιτυχίες στο επίπεδο της νομοθεσίας και των δικαστηρίων θα εί-ναι –στην καλύτερη περίπτωση- εύθραυστες.

Απευθυνόμαστε λοιπόν σε όλους τους συμπολίτες μας που αντιμε-τωπίζουν κριτικά τη σημερινή κατάσταση και θέλουν να την αλλάξουν. Τους καλούμε να διαμορφώσουμε μαζί μια πολιτική πρόταση, που να εί-ναι ρεαλιστική χωρίς να κλείνει την πόρτα στην ουτοπία, να προκύπτει από το διάλογο και τη συμμετοχή μας, να επηρεάζει ουσιαστικά τις εξελί-ξεις και να κάνει πράξη την ευημερία όλων των ανθρώπων.