Απόφαση της συνέλευσης της Κίνησης 136: Αποτίμηση του δημοψηφίσματος του νερού
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Δημοψήφισμα για την ιδιωτικοποίηση ή ΟΧΙ της ΕΥΑΘ Α.Ε. που έγινε στη Θεσσαλονίκη στις 18 Μάη 2014, αποτελεί μια χρυσή σελίδα στην ιστορία της πόλης.
218.002 πολίτες προσήλθαν στις κάλπες του Δημοψηφίσματος σε 181 εκλογικά κέντρα και στο ερώτημα: ”Συμφωνείτε με την ιδιωτικοποίηση της Εταιρίας Ύδρευσης-Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης; ΝΑΙ ή ΟΧΙ;” απάντησαν με το συντριπτικό ποσοστό 98%, ΟΧΙ!
428.000 πολίτες ψήφισαν στις κάλπες των Δημοτικών και Περιφερειακών εκλογών. Το ποσοστό των πολιτών που συμμετείχαν στο Δημοψήφισμα σε σχέση με αυτό των πολιτών που συμμετείχαν στις Δ&Π εκλογές ξεπέρασε το 50% (50,93%).
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης διέθεσε επαρκή αριθμό εθελοντών-μελών του για την εποπτεία του Δημοψηφίσματος, ώστε αυτό να πληροί όλες τις προϋποθέσεις αξιοπιστίας που ήταν απαραίτητες.
Περίπου 30 Ευρωπαίοι παρατηρητές ήταν διασκορπισμένοι στην πόλη και παρακολούθησαν τη διαδικασία ως προετοιμασία, διεξαγωγή και καταμέτρηση. Οι επισημάνσεις τους ήταν πολύτιμες και εφαρμόστηκαν.
Το Δημοψήφισμα πέτυχε όλους τους στόχους που τέθηκαν από τους συνδιοργανωτές του :
– Αριθμός πολιτών που συμμετείχαν στο Δημοψήφισμα μεγαλύτερος των 200.000
– Ποσοστό συμμετοχής στο Δημοψήφισμα σε σχέση με τις Δ&Π εκλογές πάνω από 50%.
– Αξιοπιστία, που εξασφάλισε η άμεση συμμετοχή εθελοντών-μελών του Δικηγορικού Συλλόγου στην Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή και στις Εφορευτικές Επιτροπές των 11 Δήμων της Θεσσαλονίκης, καθώς και η παρουσία περίπου 30 Ευρωπαίων παρατηρητών.
Αξίζει να τονιστεί ότι όλα αυτά έγιναν παρά την κατασταλτική παρέμβαση της κυβέρνησης 24 ώρες πριν το Δημοψήφισμα, με στόχο την αποτροπή της έκφρασης της γνώμης των πολιτών!
Β. ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Η ιδέα του Δημοψηφίσματος ξεκίνησε από το Σωματείο το 2011, το οποίο επισκέφθηκε τους Δήμους της πόλης, συζήτησε την πρότασή του και ζήτησε να ληφθούν αποφάσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ και υπέρ της διεξαγωγής Δημοψηφίσματος.
Το Μάρτιο του 2013 το Σωματείο Εργαζομένων της ΕΥΑΘ κάλεσε τους Δήμους, τους φορείς της πόλης και τους πολίτες της Θεσσαλονίκης, για τη συγκρότηση μιας μεγάλης συμμαχίας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ.
Η Κ 136, η Ένωση Πολιτών για το Νερό (δευτεροβάθμια ένωση των συνεταιρισμών νερού), και οι 12 συνεταιρισμοί του Νερού έγιναν συνιδρυτικά μέλη του συντονιστικού, στο πλαίσιο απόφασης της Γ.Σ. της Κ 136 για τη συγκρότηση ευρύτερων συμμαχιών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του Νερού.
Το συντονιστικό φορέων και πολιτών πήρε την ονομασία “SOSte το Νερό” και στη διάρκεια του 2013 επανέφερε την πρόταση του Σωματείου από το 2011, για Δημοψήφισμα με θέμα το Νερό.
Η Κ 136 από την αρχή στήριξε, πρόβαλε και ενίσχυσε την πρόταση για Δημοψήφισμα, και μάλιστα για τη διεξαγωγή του την 1η Κυριακή των Δ&Π εκλογών του 2014, εκτιμώντας ότι τότε θα καταγραφεί η μεγαλύτερη προσέλευση πολιτών στις κάλπες.
Η απόφαση λήφθηκε τελικά σε συνέλευση που κάλεσε το συντονιστικό του SOSte το Νερό στις 17 Φεβρουαρίου 2014 :
Το Δημοψήφισμα θα πραγματοποιηθεί στις 18 Μάη 2014
Γ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ
Στις 14 Μαρτίου 2014 η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔ ΚΜ), σε έκτακτη ειδική συνεδρίασή της αποφασίζει ομόφωνα τη διεξαγωγή Δημοψηφίσματος “κινηματικού χαρακτήρα” με συνδιοργανωτές την ΠΕΔ ΚΜ, τους 11 Δήμους που εξυπηρετούνται από την ΕΥΑΘ, την Κ 136 και το Σωματείο Εργαζομένων της ΕΥΑΘ. Για το σκοπό αυτό συγκροτούνται 3μελείς συντονιστικές επιτροπές σε κάθε Δήμο και Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, με συμμετοχή 1 εκπροσώπου από τον Δήμο, 1 από την Κ 136 και 1 από το Σωματείο.
Είχε προηγηθεί ομόφωνη απόφασή της ΠΕΔ ΚΜ και των 11 Δήμων να διεκδικήσουν την ΕΥΑΘ προβάλλοντας το επιχείρημα ότι η Ύδρευση-Αποχέτευση, είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των Δήμων, σύμφωνα με τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων.
Στο πλαίσιο της απόφασης αυτής η ΠΕΔ ΚΜ έκανε παρεμβάσεις στην κυβέρνηση αλλά και στο ΤΑΙΠΕΔ, διακηρύσσοντας σε όλους τους τόνους ότι δεν θα δεχθεί την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ.
Η ΠΕΔ ΚΜ και οι 11 Δήμοι που εξυπηρετούνται από την ΕΥΑΘ (Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Δέλτα, Θερμαϊκού, Θέρμης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Κορδελιού – Ευόσμου, Νεάπολης – Συκεών, Παύλου Μελά, Πυλαίας – Χορτιάτη, Ωραιοκάστρου), ανέλαβαν την υποστήριξη της διεξαγωγής του Δημοψηφίσματος, παρέχοντας τους χώρους λειτουργίας των 3μελών επιτροπών, την υλικοτεχνική υποδομή και την καμπάνια.
Οι 3μελείς επιτροπές ανέλαβαν τη διεξαγωγή της καμπάνιας στην περιοχή τους και την κινητοποίηση εθελοντών σε τοπικό επίπεδο για την ενημέρωση των πολιτών και τη στελέχωση των εφορευτικών επιτροπών για τις κάλπες του Δημοψηφίσματος. Υπολογίστηκε ότι ένας αριθμός 1500 εθελοντών, ήταν αναγκαίος για την απρόσκοπτη διεξαγωγή του.
Δ. ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η ομόφωνη απόφαση της ΠΕΔ ΚΜ και των 11 Δήμων:
– δημιούργησε το καλύτερο δυνατό πλαίσιο για το Δημοψήφισμα, απεμπλέκοντάς το από παραταξιακές και κομματικές αντιπαραθέσεις, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για μαζική προσέλευση των πολιτών στις κάλπες του Νερού.
– ακύρωσε προσπάθειες αξιοποίησης του Δημοψηφίσματος προς κομματικό και παραταξιακό όφελος.
– έφερε στο προσκήνιο τους πολίτες της Θεσσαλονίκης, στους οποίους έδωσε την ευκαιρία να πάρουν την υπόθεση του Νερού της πόλης τους στα δικά τους χέρια!
Ε. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ Κ 136 ΣΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ
Η Κ 136 όντας έτοιμη από καιρό :
– ενεργοποίησε τους 12 συνεταιρισμούς του Νερού στους αντίστοιχους δήμους και δημοτικές κοινότητες της Θεσσαλονίκης και αποκέντρωσε άμεσα τις λειτουργίες της, με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών και τη συγκέντρωση του απαραίτητου αριθμού εθελοντών για τις κάλπες του Νερού.
– λειτούργησε ως σταθεροποιητικός παράγοντας στους κραδασμούς που προκλήθηκαν από κομματικές και παραταξιακές σκοπιμότητες και συνέβαλε καθοριστικά στην ενότητα των κινήσεων και των πολιτών στη βάση.
Την Πέμπτη 15 Μάη 2014, στην απολογιστική συνάντηση των 3μελών επιτροπών όλων των περιοχών, η οποία πραγματοποιήθηκε στην ΠΕΔ ΚΜ παρουσία των συνδιοργανωτών και των Ευρωπαίων παρατηρητών, οι αναφορές των εκπροσώπων της Κ 136 ξεκαθάρισαν το τοπίο :
– Έχουμε τους αναγκαίους εθελοντές, ήδη πάνω από 1300, που σίγουρα θα ξεπεράσουν το στόχο των 1500, στις επόμενες δύο μέρες.
– Έχουμε την απαραίτητη ετοιμότητα (ελάχιστα προβλήματα σε 2-3 Δήμους)
– Το Δημοψήφισμα θα γίνει και θα πετύχει !
Τα δεδομένα από τη μια εμψύχωσαν τους εθελοντές και τους συνδιοργανωτές, από την άλλη όμως θορύβησαν όσους δεν ήθελαν με τίποτε την έκφραση της γνώμης των πολιτών.
Η κυβέρνηση ενώ δεν εφάρμοσε το νόμο για τα Δημοψηφίσματα, μη προωθώντας το αναγκαίο Π.Δ., το απόγευμα της Παρασκευής 16 Μάη (όταν οι Δήμαρχοι είχαν τις κεντρικές τελικές ομιλίες τους) προσπάθησε να παρουσιάσει τους διοργανωτές του Δημοψηφίσματος ως παράνομους! Ο υπουργός εσωτερικών έστειλε επιστολή προς τους δικαστικούς εφόρους των Δ&Π εκλογών, ζητώντας να μην επιτραπεί καμία δραστηριότητα μέσα στις αυλές των σχολείων, με απαράδεκτο και προσβλητικό ύφος για τους εκπροσώπους της πόλης, ενεργοποιώντας και τους υπουργούς δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης. Ακολούθησε προειδοποιητική επιστολή του εισαγγελέα, ότι όσοι χρησιμοποιήσουν εκλογικούς καταλόγους θα αντιμετωπίσουν ποινές από 3 μήνες μέχρι 3 χρόνια!
Όμως ήμασταν έτοιμοι από καιρό. Αλλάξαμε το σχέδιό μας μέσα σε 24 ώρες : βγήκαμε έξω από τις αυλές των σχολείων και εξασφαλίσαμε “λίστες πολιτών”, αντί για εκλογικούς καταλόγους.
Η ευελιξία που έδειξαν οι διοργανωτές στην αντιμετώπιση της κυβερνητικής κατασταλτικής παρέμβασης και η εξασφάλιση της απόλυτης νομιμότητας σε κάθε πτυχή του Δημοψηφίσματος, έφερε τα εξής αποτελέσματα :
1. Ακινητοποίησε τους κατασταλτικούς μηχανισμούς
2. Οδήγησε ορισμένους πολίτες στην αποχή από το Δημοψήφισμα
3. Πείσμωσε 218.002 πολίτες, οι οποίοι την άλλη μέρα περίμεναν σε μεγάλες ουρές, κάτω από ένα καυτό ήλιο, για να ψηφίσουν στις κάλπες του Νερού “ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ”, με το συντριπτικό ποσοστό 98%.
ΣΤ. ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ
Η 18η Μάη είναι μια χρυσή σελίδα στην ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Οι θεσμικές εκφράσεις, τα κινήματα και οι πολίτες ενώθηκαν σε μια πρωτόγνωρη “Συμμαχία του ΟΧΙ”, με αφορμή την υπόθεση του Νερού.
Αποφάσισαν να μιλήσουν και παρά τις δυσκολίες, τα εμπόδια και τις απειλές, έστειλαν ηχηρό μήνυμα στην κυβέρνηση.
Για την Τοπική Αυτοδιοίκηση ήταν μια χρυσή σελίδα επειδή :
1. Αποφάσισε ομόφωνα να πάει κόντρα στην κεντρική κρατικο-κυβερνητική εξουσία και τους τοπικούς εκπροσώπους της (Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης). Υποστήριξε σθεναρά το όλο εγχείρημα, παρέχοντας όχι μόνο τα αναγκαία μέσα, αλλά και την απαραίτητη θεσμική κάλυψη για την απρόσκοπτη διεξαγωγή του Δημοψηφίσματος,
2. Προκήρυξε Δημοψήφισμα “κινηματικού χαρακτήρα”, παρέχοντας στους πολίτες της Θεσσαλονίκης το πλαίσιο για να εκφράσουν απρόσκοπτα και ελεύθερα τη βούλησή τους για την ιδιωτικοποίηση ή όχι της ΕΥΑΘ. Με τον τρόπο αυτό άνοιξε μια νέα σελίδα στη σχέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τους πολίτες της πόλης, η οποία δεν στηρίζεται στην αντιπροσώπευση, αλλά στην αμεσοδημοκρατική έκφραση της βούλησης των πολιτών.
Για το Κίνημα του Νερού ήταν επίσης μια χρυσή σελίδα επειδή :
1. ¶δραξε την ευκαιρία που του δόθηκε και έφερε σε πέρας μια αποστολή που φάνταζε απραγματοποίητη στο διαθέσιμο χρόνο.
2. Εξασφάλισε την ανοιχτή, “από τα κάτω”, αδιαμεσολάβητη συμμετοχή όλων των κινήσεων και των πολιτών που ήθελαν να συμμετάσχουν στην καμπάνια και τη διεξαγωγή του Δημοψηφίσματος. Συμμετείχαν εκατοντάδες εθελοντές (ίσως η μεγαλύτερη ιστορικά συμμετοχή στην Ελλάδα σε ανάλογο γεγονός), στο κάλεσμα των οποίων συνέβαλλαν η ΠΕΔ ΚΜ και οι 11 Δήμοι, η Κίνηση 136, το σωματείο της ΕΥΑΘ, το SOSτε το νερό, οι Water Warriors, η Ανοιχτή Συνέλευση Πολιτών για το Νερό, το δίκτυο εθελοντικών οργανώσεων κλπ.
3. Εξασφάλισε τη δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης όλων των πολιτών της Θεσσαλονίκης στις κάλπες του Δημοψηφίσματος.
Για τους πολίτες της Θεσσαλονίκης ήταν μια χρυσή σελίδα επειδή άδραξαν την ευκαιρία του Δημοψηφίσματος και έστειλαν ένα μεγάλο, πολύχρωμο και πολυσήμαντο μήνυμα στην κυβέρνηση :
1. “ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ”, με το συντριπτικό ποσοστό του 98%.
2. “ΟΧΙ στην παρεμπόδιση της αμεσοδημοκρατικής έκφρασης των πολιτών”, πάνω σε ζωτικά θέματα που αφορούν στη ζωή τους (218.002 πολίτες στις κάλπες του Νερού).
3. “ΝΑΙ” στη διαμόρφωση συμμαχιών, ανάμεσα στους τοπικούς θεσμικούς εκπροσώπους και τα κοινωνικά κινήματα, στη βάση κοινών θέσεων πάνω σε ζωτικά θέματα που τους αφορούν.
Ήταν μια πρωτόγνωρη και μεγάλη νίκη της Θεσσαλονίκης και της ¶μεσης Δημοκρατίας στη χώρα μας, ισχυρή παρακαταθήκη για την επόμενη μέρα.
Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ Κ 136 ΜΕΤΑ ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ
1. Η συνέλευση της Κίνησης 136 συνεχίζει και εκπροσωπείται στην 5μελή επιτροπή διοργάνωσης του δημοψηφίσματος μέχρι να εξασφαλιστεί η ακύρωση της ιδιωτικοποίησης. Στα πλαίσια της συμμετοχής μας στην ΠΕΔ μαζί με το σωματείο εργαζομένων της ΕΥΑΘ, συζητήθηκε και αποφασίστηκε η στρατηγική μετεξέλιξης της “συμμαχίας του ΟΧΙ” σε “συμμαχία του ΝΑΙ” προκειμένου η συμμαχία αυτή, έχοντας πρώτα εξασφαλίσει την μη ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, να εξαντλήσει όλες τις πιθανότητες για σύγκλιση των τριών βασικών απόψεων :
– της κρατικής διαχείρισης,
– της τοπικής αυτοδιοίκησης και
– της συνεργατικής διαχείρισης από τους πολίτες,
σε μία πρόταση που θα εκφράζει τη συντριπτική πλειοψηφία της πόλης της Θεσσαλονίκης, σε σχέση με το μοντέλο διαχείρισης της ΕΥΑΘ.
Στον διάλογο αυτό η Κίνηση 136 προβάλλει το Καταστατικό των συνεταιρισμών νερού, το οποίο προβλέπει πρωτοβάθμιους μη κερδοσκοπικούς Συνεταιρισμούς Νερού σε κάθε Δήμο και δημοτική κοινότητα, καθώς και Δευτεροβάθμια Ένωσή τους, η οποία θα διαχειρίζεται μη κερδοσκοπικά τις υπηρεσίες ύδρευσης-αποχέτευσης Θεσσαλονίκης. Το καταστατικό των Συνεταιρισμών Νερού προβλέπει τη δυνατότητα συμμετοχής νομικών προσώπων, όπως είναι οι Δήμοι, το σωματείο εργαζομένων στην ΕΥΑΘ και άλλοι φορείς. Στην περίπτωση που η κυβέρνηση αρνηθεί να νομοθετήσει ώστε να επιτρέψει στην τοπική αυτοδιοίκηση να αποκτήσει τον έλεγχο της ΕΥΑΘ, το μοντέλο της μη κερδοσκοπικής-συνεργατικής πρότασης παρέχει άμεση και εφαρμόσιμη λύση στο πρόβλημα, μέσα από τη συνεργασία των Δήμων με τους Πολίτες.
2. Για το χαρακτήρα και το μέλλον του Κινήματος του Νερού, η Κ 136 θεωρεί ότι πρέπει να είναι:
– Αμεσοδημοκρατικό. “Από τα κάτω”, χωρίς ιεραρχικές-εξουσιαστικές δομές, αποκεντρωμένο, που οι αποφάσεις παίρνονται από Γενικές Συνελεύσεις και εκφράζονται από εκπροσώπους τους.
– Ανεξάρτητο, από κόμματα, παρατάξεις και άλλες οργανώσεις.
– Οικολογικό. Με επίγνωση της σχέσης του αγαθού του νερού και της αποχέτευσης, με την προστασία του περιβάλλοντος και την αποφυγή του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής.
– Στην προοπτική της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας. Κανείς δεν πρέπει να αποκομίζει οικονομικό όφελος από το κοινό αγαθό του νερού, παρά μόνο να εξασφαλίζεται η παροχή του σε όλους τους πολίτες με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης.
3. Οι μη κερδοσκοπικοί Συνεταιρισμοί Νερού σε κάθε Δήμο. Θα δώσουμε βαρύτητα να ιδρυθούν οι συνεταιρισμοί νερού που υπολείπονται προκειμένου να καλυφθεί 100% του πολεοδομικού συγκροτήματος. Η διενέργεια του Δημοψηφίσματος και η στήριξή του από τους Συνεταιρισμούς Νερού, ανέδειξε και προβλήματα σε ορισμένους συνεταιρισμούς. Το θέμα αυτό θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα στις επόμενες συνελεύσεις μας. Συζητήθηκαν ακόμη τρόποι αντιμετώπισης της φορολογικής επίθεσης από την κυβέρνηση προς τους συνεταιρισμούς νερού με το “τέλος επιτηδεύματος”! Συζητήθηκαν αρκετές ιδέες για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων των συνεταιρισμών νερού, με γνώμονα την κεντρική σημασία τους όχι μόνο για ένα άμεσα εφαρμόσιμο μοντέλο διαχείρισης της ΕΥΑΘ, αλλά και για τη θεσμική συγκρότηση του Κινήματος του Νερού.
4. Εκδηλώσεις-συζητήσεις απολογισμού του δημοψηφίσματος στη βάση.
Να μπορέσουν όλοι οι εθελοντές και πολίτες να συμμετέχουν σε διαδικασίες ανοιχτές και δημοκρατικές στην αποτίμηση του ιστορικού γεγονότος, να έχουν πρόσβαση στην πληροφορία και ενεργό συμμετοχή στις αποφάσεις για την εξέλιξη του αγώνα.
Παρότρυνση των εκπροσώπων μας προς τις 3μελείς επιτροπές, στις οποίες συμμετέχουμε με ένα μέλος σε κάθε δήμο και δημοτικό διαμέρισμα, προκειμένου να γίνει από την βάση η αποτίμηση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος και αποκεντρωμένα σε κάθε γεωγραφική περιοχή, με πρόσκληση από τις ίδιες τις 3μελείς επιτροπές, δηλαδή των συνδιοργανωτών και όχι των επί μέρους κινήσεων.
5. Αποφασίστηκε η άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών, για την οργανική σύνδεση του κινήματος νερού με τα άλλα κοινωνικά κινήματα (π.χ. χρυσός, τροφή, ΒΙΟΜΕ κλπ.)
Η Γενική Συνέλευση της Κίνησης 136
21 και 28 Μάη 2014