Μελέτη-σοκ μαθητών Γυμνασίου για την υποβαθμισμένη λεκάνη απορροής
Εφημ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10.5.2009
Του Θαναση Τσιγγανα
Είναι το ποτάμι-τάφρος που δέχεται απόβλητα τα οποία αντιστοιχούν σε μια πόλη 600.000 κατοίκων, στα νερά του ανιχνεύθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις χαλκού και χρωμίου, διαπιστώθηκαν αλλοιώσεις στο ήπαρ και τους νεφρούς βατράχων, οι μαζικοί θάνατοι ψαριών είναι συχνό φαινόμενο, οι συνέπειες για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής είναι ολέθριες.
Αυτός είναι ο κόσμος της Τάφρου 66, της πιο υποβαθμισμένης, μετά τη λίμνη Κορώνεια, λεκάνης απορροής στη Βόρεια Ελλάδα, η κατάσταση της οποίας πολλούς μήνες τον χρόνο παραπέμπει στο περιβαλλοντικό δράμα του Ασωπού.
Τρεις μαθητές του 1ου Γυμνασίου Βέροιας σε μια αποκαλυπτική μελέτη -που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από αντίστοιχες ειδικών ερευνητών- για το περιβάλλον, καταγράφουν την κατάντια του ποταμού που διασχίζει την Ημαθία και την Πέλλα, φέρνοντας στο προσκήνιο τα πολλαπλά προβλήματα που προκαλούν τα αστικά και βιομηχανικά απόβλητα, προτείνοντας μέτρα και πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να γιατρέψουν τις πληγές του ευρύτερου οικοσυστήματος.
Διαγωνισμός
Η εργασία τους, υπό τον τίτλο «Περιφερειακή Συλλεκτήρια Τάφρος 66: Ενα Δηλητήριο στην Καρδιά της Ημαθίας», αναδείχθηκε ως η καλύτερη πανελλαδικά στον 2ο Διαγωνισμό Περιβάλλοντος που προκήρυξε η Βαλκανική Ενωση Φυσικών με θέμα τα «Αστικά Λύματα και Απορρίμματα» για μαθητές ηλικίας 14 – 17 ετών.
Οι τρεις μαθητές και μέλη της Ομάδας Αγωγής Περιβάλλοντος, Βαγγέλης Γιαννέλος, Εύμη Κρυσταλλοπούλου και Γιώργος Χατζηκυριακίδης του Φιλίππειου 1ου Γυμνασίου Βέροιας και η επιβλέπουσα καθηγήτρια – υπεύθυνη της Ομάδας κ. Θωμαΐς Μπουζίκα βραβεύτηκαν σε ειδική εκδήλωση στην Αθήνα και θα εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στην τελευταία φάση του Διαγωνισμού, που θα πραγματοποιηθεί μετά το καλοκαίρι στην Ξάνθη, όπου θα παρουσιαστούν εργασίες από κάθε βαλκανική χώρα με θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον.
Κοινή προσδοκία των τριών μαθητών και της καθηγήτριάς τους -σημειωτέον εργάστηκαν εκτός εκπαιδευτικού προγράμματος- είναι «η ανάδειξη του οικολογικού προβλήματος της περιοχής μας να γίνει αφετηρία για αποτελεσματικότερη προσέγγισή του από τους φορείς».
Η Περιβαλλοντική Ομάδα του Σχολείου, η οποία συγκροτείται από 20 μαθητές και από τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου, είχε πραγματοποιήσει πρόσφατα στατιστική έρευνα απ’ την οποία προέκυψε ότι η υποβάθμιση της Τ66 αν κι έχει απασχολήσει πολλάκις την Ελληνική Βουλή, τις Νομαρχίες Πέλλας και Ημαθίας, δήμους και φορείς της περιοχής, τοπικά και πανελλαδικής εμβέλειας μέσα ενημέρωσης, «θεωρείται πρόβλημα μόνο κατά 32% από τους κατοίκους της Ημαθίας». Οι τρεις μαθητές δεν στηρίχθηκαν μόνο στη βιβλιογραφία και στην ειδησεογραφία για την Τ66, αλλά προχώρησαν σε επιτόπια έρευνα, σε απλές χημικές αναλύσεις νερών και ιζημάτων μέσω του εργαστηριακού «πακέτου» της Greenpeace που έχει προμηθευτεί το Γυμνάσιο, αλλά και σε συλλογή δευτερογενών στοιχείων από φορείς, όπως η Οικολογική Ομάδα Βέροιας, καθηγητές του σχολείου και του ΑΠΘ, Διευθύνσεις Αλιείας και Περιβάλλοντος, ενώ ενσωμάτωσαν στην εργασία τους φωτογραφίες και βίντεο που «κατέβασαν» από το Ιντερνετ ή τράβηξαν μόνοι τους.
Δύο πράγματα -όπως είπαν μιλώντας στην «Κ»- τους εντυπωσίασαν περισσότερο:
Πρώτον, ότι σχεδόν όλα τα ζώα ενός κτηνοτρόφου που συνάντησαν κατά τις επισκέψεις τους στο ποτάμι δεν έπιναν νερό παρ’ όλο που ήταν περίοδος που τα νερά της Τάφρου δεν ρυπαίνονταν από τα εργοστάσια κονσερβοποιίας.
Δεύτερον, η διαπίστωση ότι τα πρόστιμα που επιβάλλονται στα κονσερβοποιεία είναι χωρίς αντίκρισμα (σ.σ.: όταν καταβάλλονται τελικά, είναι χαμηλά σε τέτοιο βαθμό που για τις επιχειρήσεις είναι συμφέρον να μη λειτουργούν τους βιολογικούς καθαρισμούς).
Είκοσι χρόνια δηλητηριάζεται η καρδιά της Ημαθίας χωρίς να ευαισθητοποιείται κανείς
Τα αποσπάσματα από τη βραβευμένη εργασία των μαθητών της Βέροιας, που παραθέτει η «Κ», δεν αποτελούν μόνο κατάθεση αγωνίας για το περιβάλλον του τόπου τους και την ποιότητα ζωής. Είναι και έκφραση απορίας για την αδιαφορία των πολλών, την ακινησία και τον «ωχαδελφισμό» των μεγάλων.
«…Εδώ και μια εικοσαετία, η Τ66 αποτελεί τον αποδέκτη των αστικών, αγροτικών και βιομηχανικών λυμάτων και απορριμμάτων της περιοχής. Αν και δεν είναι φυσικό ποτάμι, θεωρείται από τα πιο επιβαρυμένα οικοσυστήματα της χώρας… Δυστυχώς, οι καλλιεργητές της περιοχής, για να αυξήσουν την παραγωγή τους, υπερβαίνουν τις προβλεπόμενες δόσεις σε λιπάσματα και φυτοφάρμακα. Tα περισσότερα χωριά και οι κωμοπόλεις της περιοχής μας, καθώς δεν είναι συνδεδεμένα σε βιολογικό καθαρισμό, αφήνουν τα λύματά τους ανεπεξέργαστα στην Τ66… Χωματερές, ανενεργές πλέον, συνορεύουν με την Τάφρο και τα στραγγίσματά τους φτάνουν ώς αυτήν… Tα προβλήματα οξύνονται από την έντονη αλλά και ανεξέλεγκτη βιομηχανική δραστηριότητα στην περιοχή…
»Ας μην ξεχνάμε πως η Τ66 καταλήγει στον Αλιάκμονα, ένα ποτάμι που δεινοπαθεί οικολογικά και που με τη σειρά του καταλήγει στο Θερμαϊκό, τη θάλασσα που αργοπεθαίνει.
»(…) Η Τ66 βρίσκεται σε εγκατάλειψη. Κι αυτό είναι κραυγαλέα απόδειξη ότι οι πολίτες υπολείπονται κατά πολύ σε οικολογική ευαισθησία και εκπαίδευση, αλλά και ότι η πολιτεία δεν λαμβάνει μέτρα πρόνοιας και προστασίας του περιβάλλοντος.
Αναρωτιόμαστε, πόσο πρέπει να επιδεινωθεί η κατάσταση ώστε να αντιμετωπιστεί ριζικά, με την απαραίτητη σοβαρότητα και υπευθυνότητα απ’ όλους μας…»