Η εξόρυξη του βωξίτη στις ορεινές περιοχές του Παρνασσού και της Γκιώνας αναμφισβήτητα έχει δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στο περιβάλλον, στην αισθητική του τοπίου, έχει οδηγήσει στην απαξίωση περιουσιών και έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην ορεινή κτηνοτροφία. Ο διερχόμενος επισκέπτης αλλά και ο ορειβάτης αντικρίζει εικόνες «ξεκοιλιασμένης» γης και «κρανίου τόπου». Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι η εξόρυξη αποτελεί μη αειφορική δραστηριότητα, εξαντλεί τους υδάτινους πόρους, ρυπαίνει το έδαφος, υποβαθμίζει το φυσικό περιβάλλον προκαλώντας μόνιμες βλάβες. Τι άλλο θα έπρεπε να ακούσει, να διαβάσει, να διαπιστώσει κανείς για να πεισθεί, ότι πρέπει να σταματήσει, να τελειώνουμε πια με αυτό το καταστροφικό «έργο»;
Διαβάζουμε στην 15θήμερη τοπική εφημερίδα της Φωκίδας «ΦΩΚΙΣ», ότι «με την υπ’ αριθμόν 125465/15-3-02 απόφαση η εταιρεία ΑΡΓΥΡΟΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ και ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ θα συνεχίσει απρόσκοπτα πλέον την ολοκλήρωση του καταστροφικού της έργου. Ειδικότερα, με την εν λόγω απόφαση, εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για την εκμετάλλευση 10.000 στρεμμάτων δασικής κυρίως έκτασης, που βρίσκονται στα χωριά Αγιος Γεώργιος, Αγία Ευθυμία, Αποστολιά, Βάργιαννη, Γραβιά, Καλοσκοπή, Καστέλλια, Οινοχώρι, Πανουργιά , Καρούτες και στους Δήμους Αμφισσας και Λιδορικίου.
Η έγκριση αφορά στη διενέργεια όχι μόνο υπογείων αλλά και επιφανειακών εξορύξεων. Οι υπόγειες υποβαθμίζουν το περιβάλλον αλλά συμβάλουν προπαντός στην απομάστευση των υπόγειων υδάτων. Οι επιφανειακές εξορύξεις θα αποτελειώσουν τις εναπομείνασες δασικές εκτάσεις με τους ρύπους και την εναπόθεση των στείρων.
Οι φορείς της περιοχής, σύλλογοι και σωματεία, έχουν ζητήσει την αναστολή εκτέλεσης της απόφασης. Μια απόφαση που βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση προς το έννομο συμφέρον των πολιτών, προς το Σύνταγμα, προς το Κοινοτικό Δίκαιο, προς τις σύγχρονες αντιλήψεις για την αειφόρο ανάπτυξη, προς την κοινή λογική αλλά μακροπρόθεσμα και το συμφέρον της ίδιας της εταιρείας.
Πράγματι πολλές μεταλλευτικές επιχειρήσεις, εκμεταλλευόμενες τις επιτακτικές εθνικές αναπτυξιακές ανάγκες (για νέες θέσεις εργασίας, για εξαγωγές κλπ) και όχι μόνο αυτές, εκμαιεύουν παρόμοιες αποφάσεις χωρίς πλήρεις επιστημονικές μελέτες των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και άλλων επιπτώσεων, αποφάσεις που δεν συνάδουν προς την αρχή της βιώσιμης μεταλλείας και της αειφορίας. Ικανοποιούν μερικώς (οικονομικώς) τις ανάγκες της παρούσας γενιάς, θέτοντας σε κίνδυνο, σε θανάσιμη απειλή, τις επόμενες γενιές, (η εξόρυξη αποτελεί πόρο μη ανανεώσιμο, εξαντλεί τους υδάτινους πόρους, ρυπαίνει το έδαφος, υποβαθμίζει το φυσικό περιβάλλον αφού προκαλεί μόνιμες βλάβες).
Από την άλλη πλευρά, ούτε τα τοπικά οικονομικά οφέλη αιτιολογούν τις εν λόγω θυσίες. Οι θέσεις εργασίας έχουν μειωθεί δραματικά, το 1995 εργάζονταν 1230 άτομα, σήμερα εργάζονται 150. Παράλληλα οι εξαγωγές το 1995 ήταν 900 χιλιάδες τόνοι, σήμερα υπερβαίνουν κατά πολύ τους 1300 τόνους. Η δε οικονομική συνδρομή της εταιρείας στο τοπικό γίγνεσθαι είναι σχεδόν μηδαμινή. Από τη μια η απαγορευτική λειτουργία του Δελφικού τοπίου, από την άλλη το πενιχρό αγροτικό εισόδημα, έχουν φέρει σε απόγνωση τους κατοίκους, που βλέπουν να φυγαδεύεται ο τοπικός ορυκτός πλούτος χωρίς οι ίδιοι να συμμετέχουν.
Αναντίρρητα η εταιρεία πέρασε μια κρίσιμη δεκαετία (λόγω κλεισίματος των ανατολικών αγορών), συνεχίζει η εφημερίδα, αλλά οι κάτοικοι περιμένουν στωικά την – επιτέλους – ευαισθητοποίησή της μπροστά στους θανάσιμους κινδύνους που δημιουργεί η ίδια για το περιβάλλον και παράλληλα την παρέμβασή της για την ελαχιστοποίηση των εν λόγω κινδύνων (πχ ασφαλτόστρωση των δρόμων μεταφοράς του βωξίτη), ώστε να σταματήσει η σκόνη να σκοτώνει τη χλωρίδα και την πανίδα, αναδάσωση με ενδημικά φυτά, κάλυψη των απανταχού της Γκιώνας και του Παρνασσού «πληγών», πρωτοβουλία για τη στήριξη του δασικού πλούτου, που συνεχώς εκφυλίζεται λόγω των αλόγιστων δράσεων κλπ
Σ’ οποιαδήποτε περίπτωση, είναι καιρός να θεσπιστούν – επιτέλους – κάποια αντισταθμιστικά οφέλη προς την περιοχή. Το κράτος σήμερα εισπράττει, πλην των άλλων, 4% επί του εξαγόμενου βωξίτη, σαν αντιστάθμιση δήθεν της παραχώρησης των εκτάσεων στην εξόρυξη. Στην προκειμένη περίπτωση, όλες σχεδόν οι εκτάσεις ανήκουν σε ιδιώτες.
Πρόκειται για χωράφια που η εταιρεία «απαλλοτριώνει» αντί πινακίου φακής και κάνει τη δουλειά της και το κράτος εισπράττει το 4% πάνω στον ορυκτό πλούτο των ιδιοκτητών. Πρότασή μας τουλάχιστον το 2% να το εισπράττει ο Νομός Φωκίδας.
Είναι καιρός λοιπόν να καθίσουν στον τραπέζι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (κάτοικοι, εταιρεία και πολιτεία) και μέσα από καλόπιστους διάλογους και επιστημονικές μελέτες να αποδοθούν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.
Η εταιρεία δεν είναι αντίπαλος. Η αγωνία για την ανάπτυξή της και το μέλλον της, είναι και αγωνία των κατοίκων. Ωστόσο, τελευταία παρατηρείται και σε παγκόσμια κλίμακα, αφύπνιση, μια μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών και συχνά πολλές εταιρείες βρίσκονται στο στόχαστρο ακτιβιστών και άλλων ανεξερεύνητων βουλών και επιθέσεων ομάδων, με απρόβλεπτες εξελίξεις. Οι κάτοικοι των κρίσιμων περιοχών επιθυμούν στενότερη συνεργασία με την εταιρεία»
Αυτό ήταν το άρθρο της εφημερίδας. Διαπιστώνει κανείς μια σύγχυση και μια αντιφατικότητα στις απόψεις του αρθρογράφου. Όμως στο κείμενο αυτό διακρίνονται, φωτογραφίζονται, οι απόψεις και οι διαθέσεις της τοπικής κοινωνίας. Και θέλουν και δεν θέλουν να πουν «φύγε», να διώξουν την εταιρεία. Ναι μεν η κατασπατάληση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων αλλά… αν μας δώσει το 2%, αν καθίσουν στο τραπέζι τα εμπλεκόμενα μέρη, αν έχουμε στενότερη συνεργασία με την εταιρεία… Αγωνιούν το ίδιο για την ανάπτυξή της κλπ. Αυτά αναιρούν τις προθέσεις για αναστολή της άδειας εξόρυξης.
Πρέπει να γίνει κατανοητό: ή θα πούν ΟΧΙ στην εκτέλεση της απόφασης της άδειας λειτουργίας ή θα πούν ΝΑΙ στη λειτουργία διεκδικώντας παράλληλα περισσότερη φροντίδα και αυστηρότερα μέτρα για το περιβάλλον και κάποια αντισταθμιστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία.
Εμείς λέμε να σταματήσουν οι εξορύξεις και η κατασπατάληση του φυσικού πλούτου της περιοχής και να παρθούν άμεσα πρακτικά μέτρα για την αποκατάσταση των "πληγών". Παράλληλα να υπάρξει ένα σχέδιο γρήγορης οικοτουριστικής ανάπτυξης αυτών των όμορφων ορεινών χωριών, όπως τους αρμόζει.
http://www.fokida.gr
Στέφανος Σταμέλλος