Από το Καρπενήσι στην Αμπλιανη, στο Μονοπάτι Ε4

Ένα χρόνο μετά – διαβάστε εδώ – στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, στο δρόμο ξανά για την Πυθία, για τους Δελφούς. Η Ελλάδα ένα χρόνο μετά, οι δρόμοι της και τα «δύσβατα» μονοπάτια της πολιτικής, σε διαρκή αναδιάταξη. Ένα χρόνο μετά, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Όλα και όλοι με το χρόνο αλλάζουμε και ταυτόχρονα «βράζουμε σαν τον βάτραχο στην κατσαρόλα» και συνηθίζουμε τις αλλαγές.

Μου αρέσει να συναντώ και να γνωρίζω άγνωστους ανθρώπους, άγνωστα βουνά, μονοπάτια άγνωστα, την άγνωστη ανεξιχνίαστη φύση. Η φύση, η «Πυθία», στο ζενίθ του διαλογισμού και της κούρασης του πολύωρου trekking, σου χαρίζει την «ερωτική» της
παρουσία. Η επαφή μαζί της έχει στοιχεία «ερωτικά»∙ και σε διδάσκει με τους χρησμούς της. Το πρόβλημα είναι να μπορεί κανείς να τη δεχτεί, να δεχθούμε τον «χρησμό» της, να την αγαπήσουμε και να εφαρμόσουμε, όσα μας μαθαίνει στη σχέση μας μαζί της, σε όλες μας τις σχέσεις και σε όλα τα πεδία της ζωής. Αναμφισβήτητα διανύουμε μια περίοδο παγκόσμιας κρίσης∙ και είναι αυτή, με δυο λόγια, αποτέλεσμα του λανθασμένου συστήματος αξιών, που επέλεξαν κυρίως οι αναπτυγμένες χώρες με το οικονομικό μοντέλο του νεοφιλελευθερισμού. Οι «χρησμοί» και οι αξίες της «Πυθίας», της φύσης, της μάνας γης, ανεξιχνίαστες και

Έλεγα πέρυσι ακριβώς τέτοια εποχή – τότε που ο πρωθυπουργός ήταν κλεισμένος 17 ώρες στο «μπουντρούμι» της διαπραγμάτευσης στις Βρυξέλλες μετά το ιστορικό ΟΧΙ του δημοψηφίσματος – στο Απ¶ το Καρπενήσι στους Δελφούς, στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 Πηγαίνοντας με τα πόδια στην Πυθία … “…Η διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους ευρωπαίους εταίρους στις Βρυξέλλες είναι σε πλήρη εξέλιξη. Τα ερωτηματικά πολλά∙ και τεράστια η ανησυχία όλων μας για το τι μέλει γενέσθαι. Όλα πλέον οδηγούν στη σκέψη ότι πρέπει να ακούσουμε τον χρησμό της Πυθίας, ως τη μόνη οικολογική απάντηση, για τα μελλούμενα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας”.  

Πόσα δεν έγιναν σ¶ αυτό το χρόνο, τούτες τις μέρες, που όλοι οι άνεμοι μας κυνηγάνε… Όμως …

Ο χρόνος είναι γρήγορος ίσκιος πουλιών
Τα μάτια μου ορθάνοιχτα μες στις εικόνες του

Γύρω απ¶ την ολοπράσινη επιτυχία των φύλλων
Οι πεταλούδες ζουν μεγάλες περιπέτειες

Ενώ η αθωότητα

Ξεντύνεται το
τελευταίο της ψέμα

Γλυκιά περιπέτεια Γλυκιά
Η Ζωή.

[Ο. Ελύτης,
Προσανατολισμοί]

Το Καρπενήσι στο
πρωινό ξύπνημα.

Στις έξι ακριβώς η αναχώρηση. Τα φώτα ακόμα στους δρόμους
ανοιχτά. Χαράζει η μέρα και αχνοφαίνεται η ανατολή πάνω από τη Ράχη. «Όταν
θα γίνω άνεμος, ν¶ ανοίγεις τα παράθυρα της ανατολής…». Μακριά στο
δρόμο για το ποτάμι ακούγονται τα σκυλιά. Κατεβαίνοντας την οδό Καρπενησιώτη
έρχονται στο νου οι παλιές εικόνες με τις παράγκες των σεισμόπληκτων πενήντα
χρόνια πριν με το σεισμό της Ευρυτανίας. Στα πενήντα αυτά χρόνια οι παράγκες
έγιναν πολυκατοικίες, διώροφες και τριώροφες. Και κατά τύχη διαβάζω: παραδοσιακός
φούρνος «ο Αρίστος»… λίγο πιο κάτω από το σπίτι του φίλου μου, του Αρίστου…

Ποτάμι είναι ο χρόνος. Κι εσύ ήσουν ποτάμι. Ένα παιδί, που
αντρώθηκε, μεγάλωσε και συχνά γυρνάει στην «πηγή». Ένα ποτάμι μνήμες… ο
Καρπενησιώτης, ασίγαστη φωνή κι αυτός της ανεπανάληπτης Ευρυτανικής γης. «Μπορείς
να με λες κι εσύ αδερφό ή ποτάμι…»

Το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 αρχίζει και ανεβαίνει για την Καλλιθέα(Μιάρα)
αμέσως μετά το Νερόμυλο του Θεμελή και το γεφύρι του Καρπενησιώτη ανηφορίζοντας
με τραβέρσες ανάμεσα στο πλούσιο δάσος με βελανιδιές, έλατα και κέδρους. Μέχρι
πριν λίγα χρόνια ήταν ακόμα το πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι, γνωστό ως «γεφύρι
του Δεσπότη», το οποίο απροστάτευτο παρασύρθηκε από το νερό. Διαβάζω, είχε
χτιστεί στα 1818 «δια φιλοτίμου δαπάνης» του Επισκόπου Λιτζάς και Αγράφων, που
έδρευε στο Καρπενήσι. Ο Νερόμυλος του Θεμελή επίσης σταμάτησε να λειτουργεί
μετά το 1970, αφού άλεσε το σιτάρι και καλαμπόκι των περισσοτέρων χωριών της
περιοχής με το νερό του Καρπενησιώτη.

Με τον δρυοκολάπτη έχω
μια ιδιαίτερη σχέση

Οι δύο μαύροι δρυοκολάπτες, από τα ελάχιστα πουλιά, ζώα και
ερπετά που συνάντησα σε όλη τη διαδρομή των 35 χιλιομέτρων,
ήρθαν χωρίς φωνές και σταμάτησαν σε μια γέρικη καστανιά. Πρόλαβα και
φωτογράφισα τον αρσενικό με το κόκκινο σκουφί. Με τον δρυοκολάπτη έχω μια
ιδιαίτερη σχέση, εξ ου και το πρώτο μου όνομα στο ιντερνετ: «driokolaptis». Είναι το πουλί που με
αντιπροσωπεύει. Μεγάλωσα στο δάσος και η φωνή της τσικλητάρας ήταν αυτή που μας
συντρόφευε, διαπεραστική και αιφνιδιαστική, αλλά και το «τοκ τοκ» στα δέντρα. Ο
γιατρός του δάσους…

 Η Καλλιθέα

Πρώτη φορά έρχομαι στην Καλλιθέα. Είναι ένας ειδυλλιακός
οικισμός, σε υψόμετρο 950 μ.
πάνω από τον Καρπενησιώτη. Ωραία τοποθεσία, μπαλκόνι στην κοιλάδα, με καλή θέση
στην οποία οφείλει και το όνομά της. [Το παλιό όνομα Μ(π)ιάρα κατά την
παράδοση οφείλεται σε "μιάσματα καλογήρων". Παλιά στη
θέση του ¶η Γιάννη υπήρχε μοναστήρι καλογριών, ενώ απέναντι στη θέση "Αγκλάν
Αγά" του Κώνισκου μοναστήρι καλογήρων. Κάποτε θέλησαν να συζητήσουν
για ανταλλαγή κτημάτων και οι καλόγηροι βρέθηκαν να διανυκτερεύουν στο
γυναικείο μοναστήρι, αφού τους βρήκε μεγάλη μπόρα αργά εδώ. Ο σατανάς λέει
έβαλε την ουρά του και οι καλόγριες έμειναν έγκυες].

Το μονοπάτι στη συνέχεια ακολουθεί τον δασικό χωματόδρομο,
συναντάει το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου και ανεβαίνοντας τις τελευταίες
τραβέρσες φθάνει στη Μυρίκη. Μια ήρεμη ατμόσφαιρα επικρατεί στο χωριό και νοιώθω
να είμαι ανάμεσα σε πράσινες αγκάλες. Η κυρά Φρόσω δεν άνοιξε ακόμα το «ΑΛΩΝΙ»
για καφέ. Φωτογραφίζοντας δεν προσέχω την κυρία κάτω από το δρόμο, που πίνει
τον καφέ της στην αυλή. «Φωτογράφισε κι εμένα» μου λέει.

Στα διάσελα και τα
ξέφωτα μυδράλια και αεροπλάνα

Σταματώ στη βρύση με τις δύο πέτρινες κούπες, κατασκευή του
Συλλόγου Μυρίκης. Ο κ Σταθ. μέσα από το αυτοκίνητο έχει όρεξη για κουβέντα. «Από
δω είμαι, αλλά μένω στο Βασιλικό της Εύβοιας». Στην αρχή με περνάει για ξένο.
Είναι η πρώτη φορά στη διαδρομή που με θεωρούν ξένο. Ακολούθησαν κι άλλες. “Where are you from?” «Καλημέρα» του
λέω και ξετυλίγεται μια συζήτηση με ιστορικές αναφορές στη διαδρομή για την
¶μπλιανη και την Παλούκοβα(Μανδρινή), με τις μάχες του εμφύλιου και τον Χαρίλαο.
Στα διάσελα και τα ξέφωτα μυδράλια και αεροπλάνα να χτυπάνε αλύπητα. Περιγραφές
αυτόπτων μαρτύρων, που λένε.

Πιο κάτω με πιάνει ο Γιάννης Τσ. που μιλάω μόνος μου δυνατά για
τη σήμανση, που δεν υπάρχει, στον καινούργιο χωματόδρομο για το Μέγα Ρέμα, ο
οποίος πρέπει να έγινε φέτος. Δεν τον είχα δει τον Γιάννη. Έβγαλε τα μανάρια
του για βοσκή. «Τα γόνατά μου με εγκαταλείπουν» μου λέει. «Έκανα την πρώτη εγχείρηση» Τραβάει το παντελόνι και μου δείχνει το γόνατο. «Έκανα ελαφριά δουλειά… Τραβούσα κούτσουρα
με τα μουλάρια» λέει και
γελάει. Η αφήγηση της ιστορίας επαναλαμβάνεται. «Το χωριό το έκαψαν οι
Γερμανοί τον Αύγουστο του 1944. Εμείς ήμασταν κρυμμένοι απέναντι στην Ελατιά
και βλέπαμε τους καπνούς. Και σε λίγο το χωριό χάθηκε μέσα στην κάπνα. Δεν
έμεινε τίποτα». Μετά, στα δεκαέξι του, έκανε κι αυτός ένα χρόνο τη…
θητεία του στον Δημοκρατικό Στρατό. Η ιστορία της ελεύθερης Ελλάδας, της
ελεύθερης Ευρυτανίας, που έζησε δόξες και σκληρές, ανείπωτες, στιγμές.  

«Kι απάνω απάνω στα βουνά, κι απάνω στις κορφές τους
φωτάει μεμιάς Ανάσταση, ξεσπάει αχός μεγάλος.
Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους αντάρτες, 

χιλιάδες
δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια
κ¶ είναι οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες!»

(Από του ποίημα του Σικελιανού, Αντίσταση)

Ανεβαίνοντας για το Διάσελο, κοιτάζω συνεχώς πίσω, ανάμεσα
στα ψηλά κίτρινα λουλούδια, την απερίγραπτη ομορφιά της κοιλάδας του
Καρπενησιώτη, την Ποταμιά με την Καλιακούδα και τη Χελιδόνα, το βαθύ πράσινο
του ελατοδάσους και την Μυρίκη με φόντο το Βελούχι και την Ψηλή Κορφή. Οι δαντέλες
των βουνών σαλεύουν σαν ποτάμι. Η ευρωπαϊκή «κάπνα» των Γερμανών δεν σκεπάζει πια
τα ελεύθερα χωριά, παρά ο καθαρός γαλάζιος ουρανός. «Σε ανέβαινα, σε κατέβαινα, ουρανό φορτωμένος
για τις ανάγκες μου…»

Περνώντας το Διάσελο στα 1400 μέτρα υψόμετρο περίπου,
προσπαθώ να δω κάτω το Συγκρέλο, αλλά δεν φαίνεται. Είναι κρυμμένο μέσα στις
ρεματιές. Κάπου εδώ, σε μια
απόσταση 200 μέτρων,
από το Διάσελο ήταν/(είναι;) να δημιουργηθεί ο ΧΥΤΑ Καρπενησίου, στη θέση
«ΓΑΙΔΟΥΡΟΡΑΧΗ». Οι αντιδράσεις των κατοίκων και των συλλόγων των χωριών της
περιοχής ήταν έντονες και ελπίζουμε να σταματήσει εδώ κι αυτό το εγχείρημα.
¶λλωστε με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Στερεάς δεν προβλέπεται ΧΥΤΑ στην
Ευρυτανία. Εκτός και αν είναι άλλες οι «βουλές» της εξουσίας και των «αρμοδίων»…

Ο δασικός δρόμος και το Μονοπάτι κατηφορίζοντας ελαφρώς περνάει
ανάμεσα σε παλιά εγκαταλειμμένα χωράφια με μηλιές, καρυδιές και κερασιές και
συναντάει την άσφαλτο, που έρχεται από τους Αγίους Θεοδώρους για το Συγκρέλο. ¶σφαλτος
φτιαγμένη «στο πόδι» με πολλές κακοτεχνίες και επικίνδυνες κατολισθήσεις.
Κουδούνια και βελάσματα προβάτων και αγελάδων ηχούν στα ανοιχτά λιβάδια.

 «Εσύ πού πας μαναχός…»

Στο δρόμο ξεχωρίζει μια μαύρη γυναικεία σιλουέτα. Φορούσε μαύρα
ρούχα και μαύρο μαντήλι στο κεφάλι. «Καλημέρα, πού πας τέτοια ώρα;»
«Γελάδια…» μου λέει, έτσι ξερά.
«Τα βάρεσα κάτ¶ εκεί πέρα και πάω να τα περιμένω». «Απ¶το Συγκρέλο
είσαι;» «όχι, απ¶ το Κρίκελλο, αλλά μένω στου Γαλατά». «Πώς λέγεσαι απ¶ το
Κρίκελλο;» «Ψεύτ¶ς» μου λέει. «άει» λέω «κατάλαβα…» «Εσύ πού πας
μαναχός… Δεν βλέπ¶ς εγώ, έπεσα και δεν μπόργα να σ¶κωθώ. Τώρα με πονάει το
γόνατο» και μου έδειξε το γόνατο, που το είχε δεμένο… «το
στούμπισες» της λέω «Δεν
είναι τίποτα, βάλε κρεμμύδια απάνω και θα περάσει…». Τώρα πες μου εσύ, πού μπορείς να συναντήσεις τέτοιες
γνήσιες λαϊκές μορφές με την ταλαιπωρία χαραγμένη στο πρόσωπο και στο σώμα
ολόκληρο…

Στο ύψος των Αγίων Θεοδώρων, στα 1300 μέτρα υψόμετρο, το
Μονοπάτι αφήνει την άσφαλτο και κατεβαίνει για το Κρίκελλο ανάμεσα στα χωράφια
και σε παλιά βουλιάγματα, με χαμηλή βλάστηση, θάμνους και αγκάθια. Αφήνει έτσι
το Μνημείο της Αντίστασης με την σημαντική Μάχη του Κρικέλλου, των ανταρτών του
¶ρη Βελουχιώτη με τους Ιταλούς. Βγαίνει χαμηλά σχετικά στο χωριό και ανηφορίζει
ελαφρώς για την πλατεία. Κάτω από τα πανέμορφα πλατάνια απολαμβάνουμε τον διπλό
εσπρέσσο μαζί με το φιλικό ζευγάρι, τον Γιώργο και την Ντέτα, που συναντηθήκαμε
ψηλότερα και δώσαμε ραντεβού για καφέ στην πλατεία. 

Το ανέβασμα από τον Κρικελλοπόταμο μέχρι τους Στάβλους είναι
σχετικά επίπονο, όμως αρκετά ενδιαφέρον με τα όμορφα λουλούδια, τα μανιτάρια,
το καταπράσινο στρώμα στο παχύ έδαφος

…¶νθη της πέτρας φυσιογνωμίες που
ήρθαν
όταν κανένας δε μιλούσε και μου μίλησαν
που μ¶ άφησαν να τις αγγίξω ύστερα από την σιωπή…
[Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ]

Αυτό δεν είναι μοναξιά, δεν είναι σιωπή… μονάχα φως, δέντρα,
πουλιά, λουλούδια, έντομα, μανιτάρια, ΦΥΣΗ. Φως και αέρας. Καρδιά καλοκαιριού…
μέρα ξανθή. Αυτό δεν είναι μοναξιά, είναι αυτό που μου αρέσει, «γιατί,
έχω μέσα μου ένα τραγούδι…»

Μοναξιά δεν υπάρχει εκεί που ένας
άνθρωπος
σκάφτει ή σφυρίζει ή πλένει τα χέρια του.
Μοναξιά δεν υπάρχει εκεί που ένα δέντρο
σαλεύει τα φύλλα του. Εκεί που ένα ανώνυμο
έντομο βρίσκει λουλούδι και κάθεται,
που ένα ρυάκι καθρεφτίζει ένα άστρο,
εκεί που βαστώντας το μαστό της μητέρας του
μ¶ ανοιγμένα τα δυο μακάρια χειλάκια του
κοιμάται ένα βρέφος, μοναξιά δεν υπάρχει.

[Νικηφόρος
Βρεττάκος, «Μοναξιά δεν υπάρχει»]

Μέχρι την ¶μπλιανη προσπαθώ να ξεχνώ την κούραση του
τελευταίου κομματιού – πάντα το τέλος είναι κουραστικό, αλλά εδώ είναι κι
ευχάριστο. Η σκέψη φεύγει στον γιδοβοσκό, νέο παιδί από το Ελμπασάν, με τα
σπαστά ελληνικά του. Ήρθε να κάνει την τύχη του στην Ελλάδα. Βαστάει 200 γίδια,
βοσκός-υπάλληλος στους Στάβλους, και παίρνει «τέσσερα» όπως μου είπε, εννοείται
κατοστάρικα. Αμέσως μετά την άσφαλτο στο μονοπάτι συναντώ τις περισσότερες άγριες
φράουλες της ημέρας, «χορεύοντας» μαζί τους και απολαμβάνοντας τη φανταστική
τους γεύση. Ενώ στο κατέβασμα, μετά το διάσελο, πέφτω πάνω στον Μήτσο με τα
γίδια και φεύγω τρέχοντας να μην εμπλακώ σε «μάχη» με τα σκυλιά του.

Στην πλατεία στην ¶μπλιανη, ο αγαπητός συνάδελφος στον ΟΤΕ –
μετά γνωριστήκαμε – είναι ο τρίτος που με περνά για ξένο τουρίστα. «Germany, Germany?» μου λέει. «Όχι, Λαμία, Λαμία» του κάνω και γελάσαμε φυσικά. «¶αα», μου λέει «δεν φταίω εγώ,
έχεις φιγούρα ξένου»
Αποδεικνύεται άρα ότι το έχω το ευρωπαϊκό προφίλ, να μη με ματιάσω… τι να
κάνουμε… Τρεις φορές άλλωστε την ίδια μέρα με πέρασαν για ξένο. Αυτό σημαίνει
όμως παράλληλα, κι αυτό είναι ένα στοιχείο, ότι λόγω του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού
Ε4 περνούν από τα χωριά αρκετοί ξένοι…

Είναι η πολλοστή φορά που έρχομαι στην ¶μπλιανη και νοιώθω
ότι δεν έφυγα ποτέ. Μια γνήσια Ευρυτανική εικόνα. Όχι πολυτέλεια, με σπίτια
ανθρώπων του μόχθου και της ξενιτιάς, οι Αμπλιανίτες χρόνια τώρα μοιράστηκαν τις
ζωές τους μεταξύ Λαμίας και Μεσολογγίου. Διατηρούν όμως πολύ στενούς δεσμούς με
το χωριό τους και κάθε καλοκαίρι όλα τα σπίτια γεμίζουν.

Έτσι τελείωσε η
διαδρομή και το Μονοπάτι.

Όμως, αγαπητέ μου φίλε, τίποτα δεν τελειώνει έτσι. ¶κου τώρα,
ή διάβασε, όπως θέλεις… Υποσχέθηκα και θα είμαι επιεικής μαζί σου… Το έχω πει
κι άλλες φορές. Το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 είναι μια ιδανική περίπτωση
αξιοποίησης μονοπατιών για τον εναλλακτικό ορεινό τουρισμό στην Ευρυτανία και
μάλιστα για την προσέλκυση ξένων πεζοπόρων – ορειβατών. Η λέξη «Ευρωπαϊκό»
αφήνει πολλά περιθώρια για ξένους επισκέπτες φυσιολάτρες, ορειβάτες – όχι ντε
και καλά ψηλού βουνού –  που θέλουν να γνωρίσουν
την όμορφη φύση της Ευρυτανίας, με ποιότητα και με ανάλογες απαιτήσεις. ¶ρα στόχος
πρέπει να είναι η δυναμική ανάδειξη και αξιοποίηση του Ε4 στα πλαίσια του
εναλλακτικού ορεινού τουρισμού και του οικοτουρισμού για όλο το χρόνο. Είναι
ένας κοινός στόχος και έχει να κάνει με την προστασία, ανάδειξη, προβολή και
γνωστοποίηση της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την αξιοποίησή
της με κατάλληλες υποδομές στα πλαίσια του οικοτουρισμού, με εθνικό και διεθνές
ενδιαφέρον. Είναι κάτι που μπορεί να γίνει και πρέπει όλοι μας να συμβάλουμε,
καθένας από το μετερίζι του.

Αυτό σημαίνει αυτόματα ευθύνες για οργάνωση και στελέχωση
του στόχου, σχεδιασμό κάποιου επιπέδου και φυσικά ορισμένες δαπάνες από την
αυτοδιοίκηση και την πολιτεία. Σημαίνει τακτική συντήρηση του μονοπατιού, πολύ
καλή σήμανση, βρύσες όπου υπάρχει νερό, ενδιάμεσους σταθμούς στα χωριά και
φιλοξενία με τοπικά προϊόντα και παραδοσιακή διατροφή. Όλα αυτά για ένα πακέτο με
ποιότητα και ασφάλεια.

Η προβολή και η προώθηση να τονίζει ως βασικό τελικό
προορισμό τους Δελφούς, που θα είναι και ο «κράχτης». Επειδή όμως το πολυήμερο trekking μπορεί να είναι απαγορευτικό για
κάποιους, μπορεί να προβάλλονται οι μικρότερες διαδρομές του Ε4, οι μονοήμερες,
διήμερες στα όρια του Νομού, που θα έχει τη βασική ευθύνη ο Δήμος Καρπενησίου. Βασικά στοιχεία: ο Καρπενησιώτης-το
ποτάμι, ο μύλος του Θεμελή, η Καλλιθέα, που είναι μια όμορφη παρουσία-μπαλκόνι μέσα
στο πράσινο, η Μυρίκη με τα ίδια χαρακτηριστικά, το Μέγα Ρέμα, η Ελατιά
απέναντι από τη Μυρίκη πριν το Διάσελο, το Διάσελο, οι ¶γιοι Θεόδωροι, το
Κρίκελλο, ο Κρικελλοπόταμος, οι Στάβλοι. το διάσελο και τα αλπικά πάνω από τους
Στάβλους και την ¶μπλιανη, η ¶μπλιανη. Όλα αυτά με ιδιαίτερη αναφορά στην
χλωρίδα και την πανίδα, στην ιστορία και τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία, τα
ήθη και τα έθιμα, τα παραδοσιακά αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα και τις
παραδοσιακές καλλιέργειες.

Με μια βασική
προϋπόθεση: Ο  πεζοπόρος επισκέπτης θέλει να απολαμβάνει την
ομορφιά της φύσης, να μπορεί να αυτοσυγκεντρώνεται, να παρατηρεί και να
φωτογραφίζει τα φυτά, τα λουλούδια, τα ερπετά, και γενικά να είναι απαλλαγμένος
από το άγχος της ασφάλειας της διαδρομής και να είναι στα πλαίσια των χρονικών
ορίων και των δυνάμεων του. Δεν θέλει περιπέτειες εκτός προγράμματος. ¶ρα
πρέπει αυτά να είναι εξασφαλισμένα και να είναι δεδομένα. Οδηγίες λεπτομερείς
σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή μπορούν να εξηγούν όλα αυτά και ο οιοσδήποτε να
ξέρει τι θα συναντήσει με υπεύθυνο και επαγγελματικό τρόπο.

Δεν μπορεί να αποκλείονται σε ένα Ευρωπαϊκό μονοπάτι ομάδες
με αρχηγούς και υπευθύνους, αλλά και μικρές ανοργάνωτες ομάδες και μεμονωμένοι.
Μπορούν έτσι να γίνουν γραφεία Οδηγών Βουνού για τα Μονοπάτια της περιοχής και
νομίζω ότι κάτι τέτοιο έχουν στο μυαλό τους οι επαγγελματίες και μπορούμε όλοι να
βοηθήσουμε.

Καταλήγοντας:

η Ευρυτανία είναι
ανεπανάληπτη. Ένα
απέραντο πάρκο φυσικής και άγριας ομορφιάς. Είναι καιρός να ανακηρυχθεί όλος ο
Νομός ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ. Να συνεχιστεί η
ήπια βιώσιμη πορεία της, χωρίς υπερβολές και κακοποιήσεις, με σεβασμό στο
περιβάλλον και στον άνθρωπο, στις παραδόσεις και στα ήθη και έθιμα της
περιοχής. Με πλούσια ιστορία, είναι η καρδιά της Ελλάδας, της ελεύθερης
Ελλάδας. Σε όλες τις σημαντικές στιγμές της νεότερης ιστορίας μας ήταν το
καταφύγιο των ελεύθερων ανθρώπων και των αδάμαστων συνειδήσεων. Στην αντίσταση κατά των Τούρκων, στην αντίσταση κατά των Γερμανών και
Ιταλών κατακτητών, στη διάρκεια του αδελφοκτόνου εμφυλίου. Όλοι από δω
περάσανε. Εδώ κι η έδρα της κυβέρνησης του Βουνού, της Ελεύθερης Ελλάδας.

Η ανακήρυξη του νομού ως ΕΘΝΙΚΟΥ
ΠΑΡΚΟΥ θα αναδείξει και θα προστατέψει με τον καλύτερο και πιο ασφαλή τρόπο
τους φυσικούς της θησαυρούς, την πλούσια ιστορία της περιοχής και τα ιδιαίτερα
συγκριτικά της πλεονεκτήματα μέσα από ένα Στρατηγικό Διαχειριστικό Σχέδιο. Η
Ευρυτανία, στο κέντρο της Ελλάδας…

* ορειβάτης φυσιολάτρης

    http://www.e–ecology.gr

    http://e–onthemountain.blogspot.com