Το παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ
Το επεισόδιο της Greenpeace με τη ΛΑΡΚΟ σχετικά με τη ρήψη των στερεών αποβλήτων της εταιρείας και τη ρύπανση του Ευβοϊκού, η αντίδραση των παραγόντων της εταιρείας αλλά και των εργαζομένων, η πίεση να βρεθεί λύση για την εναπόθεση της σκουριάς πριν από την εκπνοή της ημερομηνίας του 2004, η συμμόρφωση με τη Συνθήκη της Βαρκελώνης και η κινητικότητα των τελευταίων ημερών, έδειξε την ευθύνη της σύγχρονης βιομηχανίας, που ρίχνει τα απόβλητά της στη θάλασσα, τόσα χρόνια, ως «αναγκαίο κακό». Αλλά ταυτόχρονα έδειξε και το δρόμο για μια καινούργια θεώρηση της οικονομίας και της έννοιας της ανάπτυξης κάτω από το πρίσμα μια άλλης πολιτικής.
Υπάρχει χωρίς αντίρρηση σχέση ανάμεσα σ’ αυτά τα διαφορετικά στοιχεία. Μια επιστημονική διαπίστωση, η καταστροφή του θαλάσσιου πλούτου του Ευβοϊκού, το πρόβλημα της ανεργίας στην περιοχή της Στερεάς και το ανθρώπινο κοινωνικό πρόβλημα, συνθέτουν ένα πολιτικό ζήτημα και απ’ αυτή την άποψη η υπόθεση της ΛΑΡΚΟ μας δίνει ένα μάθημα πολιτικής οικολογίας
Η οικολογία σαν λέξη εμφανίστηκε στο λεξιλόγιό μας τα τελευταία χρόνια και πήρε μια σημαντική θέση. Όλο και περισσότερο συνηθίζουμε να χαρακτηρίζουμε μερικές από τις πράξεις μας ως «οικολογικές» Στο πολιτικό προσκήνιο εμφανίστηκαν οικολόγοι στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα και σε ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα της Ευρώπης, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο συμμετέχοντας ακόμα και στις κυβερνήσεις.
Η οικολογία λοιπόν μπήκε για τα καλά στην καθημερινή μας ζωή. Δεν περιορίζεται να καταγράφει και να περιγράφει την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Η καταστροφή της φύσης, τα κυκλοφορικά προβλήματα των σύγχρονων πόλεων, η έλλειψη του νερού, οι πυρκαγιές, η ρύπανση του περιβάλλοντος αλλά και το πρόβλημα της ανεργίας, η ακρίβεια, η κατάσταση της υγείας και της παιδείας, τα σύγχρονα προβλήματα της αγροτικής παραγωγής, είναι προβλήματα που αφορούν, κατά κάποιο τρόπο, την οικολογία. Αναφέρεται και ενδιαφέρεται για τις δυσκολίες της ζωής μας και επιζητάει μια πιο χαρούμενη αξιοπρεπή ζωή, πιο ελεύθερη, πιο ελκυστική. Έτσι γεννήθηκε αυτό που λέμε «οικολογικό κίνημα» στη χώρα μας και διεθνώς.
Καθήκον του οικολογικού κινήματος είναι η προσέγγιση των προβλημάτων τόσο από την οικολογική, όσο κι από την οικονομική και την πολιτική τους σκοπιά. Καθήκον του οικολογικού κινήματος είναι να δώσει λύσεις στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης, χωρίς λαϊκισμούς και υπερβολές και χωρίς να παραγνωρίζει ότι η εκμετάλλευση της φύσης από τον άνθρωπο θα υπάρχει, όσο θα υπάρχει και η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Η περίπτωση της ΛΑΡΚΟ είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα
Πολλοί είναι αυτοί που στο μυαλό τους, αλλά και στις δραστηριότητές τους, περιορίζουν το ρόλο της οικολογίας σαν την «αλογόμυγα» της πολιτικής. Πετάει, αγγίζει, ακούγεται, φωλιάζει πολλές φορές στα διάφορα «σκέλη» των κομμάτων αποτελώντας και «συνιστώσα», αλλά στο δια ταύτα ουδόλως επηρεάζει τις πολιτικές αποφάσεις. Είναι όμως έτσι;
Η οικολογία είναι τρόπος ζωής, τρόπος σκέψης, τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης, διαπερνάει όλες τις πολιτικές αποφάσεις είναι η κυρίαρχη ιδεολογία της κοινωνίας, σήμερα και πάντα. Απλά τώρα μπαίνει το ζήτημα επί τάπητος και πρέπει να της αποδοθεί ο ρόλος της. Συνδυάζει την περιβαλλοντική πρακτική με την κοινωνική αλληλεγγύη. Ενδιαφέρεται τόσο για την προστασία των δασών, των οικοτόπων, για την αντιμετώπιση της ρύπανσης των θαλασσών και των λιμνών, την προστασία των υπόγειων και των επιφανειακών νερών όσο και για την αντιμετώπιση της κοινωνικής φτώχειας, το ρατσισμό, την ξενοφοβία, ενδιαφέρεται για την δημόσια υγεία και παιδεία, την ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Πολλά παραδείγματα από τη σύγχρονη πραγματικότητα μας οδηγούν στη σκέψη ότι η περιφρόνηση της οικολογίας μπορεί να έχει τραγικές συνέπειες. Παράλληλα μας βάζουν μπροστά και σε άλλες ευθύνες. Το λιώσιμο των πάγων και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τα μεγάλα έργα και οι εκτροπές των ποταμών, οι πυρηνικοί σταθμοί και τα πυρηνικά απόβλητα, η μόλυνση των θαλασσών και η καταστροφή των βιοτόπων είναι οι μεγάλοι κίνδυνοι για την ομαλή πορεία του πλανήτη. Όμως, τα πολλά μικρά είναι το ίδιο επικίνδυνα. Η συνείδηση του ανθρώπου, η κουλτούρα, η καθημερινή πρακτική και ο ωχαδερφισμός καλλιεργεί συμπεριφορές και επικίνδυνες ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Ταυτόχρονα με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, πρέπει να σκέφτεται κανείς και την αντιμετώπιση της διαπλοκής, την καταπάτηση του δημόσιου συμφέροντος από θέση εξουσίας, την καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τη δημιουργία κλίματος αξιοπιστίας και κοινής ευθύνης
Αναλύοντας το θέμα της ΛΑΡΚΟ με όλες της τις διαστάσεις, την ιστορία της, τους πολιτικούς και συνδικαλιστικούς αγώνες των εργαζομένων, το περιβαλλοντικό πρόβλημα της περιοχής, τις ευθύνες της κεντρικής αλλά και της τοπικής εξουσίας, τις ευθύνες των ίδιων των εργαζομένων, αλλά και όλα αυτά, που σήμερα συνθέτουν την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι είναι ώριμες οι συνθήκες για μια άλλη θεώρηση της έννοιας της ανάπτυξης (Η λέξη «βιώσιμη» σπαταλήθηκε ανήθικα σήμερα από τους κρατούντες. Ανήθικα, γιατί ακόμα και τα Ολυμπιακά έργα στην Αθήνα εντάχθηκαν στην «βιώσιμη ανάπτυξη»).
Η πολιτική οικολογία είναι μια ολοκληρωμένη, σύγχρονη πολιτική πρόταση, τόσο απλή όσο και σύνθετη, δημιουργική, ριζοσπαστική, συμμετοχική, αλληλέγγυα, απαραίτητη για μια αξιοπρεπή και ποιοτική διαβίωση του ανθρώπου.
Στέφανος Σταμέλλος